Haber: Arzu Erdoğral
Dünyada ve ülkemizde şişmanlık sorunu giderek artıyor. Uzmanlar şişmanlığın birçok nedeni olabileceğini söylüyor. Ortak görüşse şişmanlığın tedavi edilmesi gereken bir hastalık olduğu yönünde…
Şişmanlıkla ilgili olarak son günlerde adını sıkça duymaya başladığımız terimlerden biri ise “Hipoglisemi”…
Bizlerde Hipoglisemi’nin ne olduğunu, belirtilerini ve gerçekten şişmanlığın nedenlerinden biri olup olmadığını ve konu hakkında merak edilen birçok soruyu Diyetisyen Azize Tavaslı Tura’ya sorduk.
Hipoglisemi nedir?
Kanda glikoz miktarının olması gereken normal aralığın altında olmasıdır. Kan glikozunun 60 mg/dl altındaki değere hipoglisemi denir. Nedenlerine ve diyet tedavilerine göre açlık hipoglisemisi,reaktif postprandial hipoglisemi, alimentar hipoglisemi ve diyabet hipoglisemisi olarak sınıflandırılabilir.
Açlık Hipoglisemisi: Altı saat veya daha uzun süreli bir açlığı takiben ölçülen kan şekerinin 60 mg/dl veya daha az olması.pankreasın beta hücrelerindeki tümörler,diğer endokrin bez tümörleri,hipotroidizm,karaciğer yetmezliği bazı ilaçların toksik dozda alınması durumlarında ortaya çıkar.
Reaktif Hostprandial hipoglisemi: Yemek yendikten 2-5 saat sonra kan glikoz miktarının normalin altına düşmesidir.
Alimentar Hipoglisemi: Midesi tamamen veya kısmen alınan kişilerde yemekten bir –iki saat sonra halsizlik,açlık hissi,bulantı,huzursuzluk,terleme belirtileri ile ortaya çıkan hipoglisemi türüdür.
Diyabet Hipoglisemisi: Vurulan insülin dozunun fazla olması,öğün atlama veya öğün saatini geciktirme,öğünlerde yetersiz besin alımı,egzersizin uzun sürmesi,şiddetinin fazla olması,ishal ve kusmayla yetersiz enerji alımı.
Hipogliseminin belirtileri nelerdir?
Hafif hipoglisemide çarpıntı, terleme, açlık, sinirlilik, halsizlik,ağır hipoglisemide ise baş dönmesi, bulanık görme,zihin karışıklığı,konuşma bozukluğu,garip davranışlar,istemsiz adale kasılmaları,koma hatta ölüm ortaya çıkabilir.
Kişinin hipoglisemi olup olmadığını anlamak için ne yapılmalıdır?
Hastanın, ailesinin ve doktorunun oldukça dikkatli olmasıyla ve işbirliği ile hipogliseminin tanısını koymak mümkündür. Tanı ve tedavide gecikme ileride tamiri çok zor komplikasyonlara ve hasarlara sebep olduğundan hipoglisemi hikayesi ve klinik seyri iyi saptanmalıdır. Tanı testleri olarak;
*Açlık kan şekeri birkaç kere ve değişik günlerde tekrarlanmalı
*Uzamış açlıkta kan şekeri ve serum insülin bakılmalı
*Oral glikoz testi ve test süresince serum insülin düzeyi bakılmalı
*İnsülin/glikoz oranının tespiti yapılmalıdır.
Hipoglisemisi olan bir kişinin bu nedenle aşırı kilo aldığı doğru mudur?
Hayır aksine dengesiz beslenme, uzun süre aç kalma, yanlış yapılan diyetler hipoglisemiye neden olur.
Hipoglisemi diyeti var mıdır? Varsa nasıl yapılmalıdır?
Öncelikle kişinin hipoglisemin nedeni bulunmalı ona uygun bir tedavi yöntemi seçilmelidir.
Açlık ve reaktif hipoglisemilerde;
*İnsülin salgılatıcı rafine şeker ve kolay emilebilen karbonhidratlardan kaçınıp, hastalara lifli gıdalar ve kompleks karbonhidratlar verilmelidir. Örnek verecek olursak kişi rafine edilmiş beyaz undan yapılmış ekmek kullanmak yerine,tam tahıllı veya çavdar ekmeği kullanmalı.Meyvenin suyunu içmek yerine meyveyi yiyerek posasından da yaralanmalıdır.
*Kan şekerinin hızlı yükselmesine neden olan glisemik indeksi yüksek (patates , pirinç,mısır,kuru üzüm) uzak durmalıdır.
*Yemekler az az, sık sık yenmeli.
* Basit karbonhidratlar sadece şeker düşüklüğü yaşandığında tüketilmelidir.
Özellikle insülin kullanan diyabetliler ekmek ve meyveyi ara öğünlerde tek başına tüketmemelidir. Tek başlarına yenildiklerinde içlerindeki şeker çok hızlı emilecektir.
Beraberlerinde protein içeren (süt, yoğurt,ayran,peynir,yumurta,et vb) besinler alınmalıdır.
*Bir öğünde proteinli besinler, lifli besinler ve az miktarda yağ bulunuyorsa glukoz (kan şekeri) emilimi yavaşlayacaktır.
* Su alımı kesinlikle ihmal edilmemelidir. Günlük su gereksinimi 8 bardak kadardır.
* Egzersiz kontrollü yapılmalıdır. Uzun süreli, ağır egzersizler şekerin düşmesine yol açabilir.
*Tüm yağlı yiyeceklerden uzak durmalı (kaymak, krema, mayonez, yağlı etler, sakatatlar, sucuk-salam sosis – pastırma vb.)
*Kuruyemişlerin tüketim miktarına dikkat etmeli (ceviz ve fındık uygun miktarlarda alınabilir)
Hipoglisemi diyetini uygulayarak bu kişiler için kilo vermek mümkün müdür?
Kişiye özgü uygun beslenme
Kişiye özgü egzersizle, Evet verilebilir…