Zuhal Erkek’in röportajı
Kolesterol son zamanların en çok konuşulan sağlık konularından biri haline geldi. Bu hastalık uzmanlar tarafından her gün değişik tezlerle karşımıza çıkmaya başladı. Bugüne kadar bildiğimiz “yumurta kolesterolu yükseltir”, “kolesterol kalp tıkanıklığı yapar” gibi söylemlerin aksini oldukça fazla duymaya başladık. Bizler de on5yirmi5.com olarak Türk Kardiyoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Ömer Kozan ile ortaya atılan bu iddiaları, kolesterol hastalarının nasıl beslenmesi gerektiğini ve kolesterol hastalığının tedavi sürecini konuştuk.
KOLESTEROL BESLENME ALIŞKANLIĞINA BAĞLI OLARAK YÜKSELEBİLİR
Kolesterol nedir? Hangi durumlarda kendini gösterir?
Kolesterol kan yağlarından biridir. Kolesterol bazı hormonların ve vücutta hücre duvarının yapısında kullanılır. Kan yağlarındaki bozukluk genetik olabileceği gibi edinsel de olabilir. Tamamen kişinin beslenme alışkanlığı ve yaşam biçimi sonucu yükselebilir. Kolesterolü yüksek kişilerin en önemli kısmını bu olgular oluşturmaktadır.
Kolesterol ne zaman risk oluşturmaya başlar?
Burada LDL-Kolesterol önemlidir. Tedavi planını LDL kolesterol düzeyine göre yapıyoruz. Bunun için kişinin riskini hesap edip, o risk grubunda zararsız kabul edilen LDL kolestrol düzeyine indirmeye çalışıyoruz. Ancak kalp damar hastaları, diyabet hastaları ya da kalp dışı damar hastalığı olanlarda da 100 mg/dl altında olmasını öneriyoruz. Genel olarak sağlıklı bireylerde toplam kolesterol 175 mg/dl, LDL kolesterolde ise 115 mg/dl’nin altında olması önerilmektedir.
YENİ DOĞAN ÇOCUK KOLESTEROLÜDÜR
Kolesterol riski en fazla hangi yaş aralarında görülür?
Kolesterol yüksekliğinin direk olarak yaşla ilgisi yoktur. Her yaşta görülebilir. İdeal kolesterol düzeyi doğumsal problemi yoksa yeni doğan çocuğun kolesterollüdür. Yıllar içinde insan kendisi tabloyu kirletiyor.
KOLESTEROL KALP KRİZİNE NEDEN OLUR
Yüksek kolesterolün vücudumuza etkisi nedir? Kolesterol en fazla hangi hastalıkları tetikler?
Kolesterol yüksekliği direk olarak damar yapısını (endotel) bozuyor. Damarın endotelinin altında birikmeye başlıyor. Damarı daraltıyor. Damar içine doğru kabaran ve darlık oluşturan bu yapı, eğer yırtılırsa da kalp krizlerine neden oluyor.
İLAÇ ALIP, İSTEDİĞİMİ YERİM ANLAYIŞI YANLIŞTIR
Yüksek kolesterol hastaları kolesterollerini nasıl kontrol altına alabilir?
Olmazsa olmaz koşulu beslenme alışkanlığının değiştirilmesidir. Kolesterolden fakir diyet, ideal kilo, aktif yaşam biçimi sağlanmalıdır. Kolesterol değerleri düşmediği taktirde ilaç tedavisi verilmeye başlanmalıdır. Ben ilacımı alıyorum, dilediğimi yerim mantığı da olmayacak hastada. İlaç alırken de yaşam biçimi değişikliği devam edecek.
KOLESTEROL HASTALARI SAKATATLARDAN UZAK DURMALI
Kolesterol hastalarına hangi besinleri tavsiye edersiniz?
Burada bir yanliş anlama var. Hiç ağzınızı sürmeyeceksiniz diye bir diyet yoktur. Sadece ölçü ve sıklık önemli. Sakatatlardan uzak durulmalı. Genelde beyaz etler tercih edilmeli. Yağsız kırmızı et tüketilebilir ama çok sık tüketmemek kaydıyla. Sebze ağırlıklı beslenme alışkanlığı edinmek çok önemli.
HAFTADA 2-3 GÜN YUMURTA YİYEBİLİRSİNİZ
Yumurta kolesterolün en büyük düşmanı olarak gösterilirdi. Son zamanlarda yumurtanın kolesterol için tehlike oluşturmadığını söylüyorlar. Siz bu durum için ne diyorsunuz?
Zehir muamelesi görmesi gereken bir besin yoktur. Hepsi ölçülü olmalıdır. İnsanın günlük kolesterol ihtiyacı 200 mg kolesteroldür. Yumurta sarısında 200 mg kolesterol var. Yumurta aldığınızda o gün ‘0’ kolesterol tüketecekseniz her gün yiyebilirsiniz . Bunun mümkünü olmadığına göre bunu telafi edebilmek için günlere yayabilirsiniz. Haftada 2, 3 yumurta yerseniz telafi edebilirsiniz. Her gün yiyin yağda kızartın yiyin, istediğiniz kadar yiyin cümleleri ununu eleyip eleğini asmış bazı kişilerin sadece gündemde kalmaya çalışma gayretlerinden başka bir anlam ifade etmez. Aykırı cümleler söyleyerek gündemde kalmaya çalışan medya güllerine kulak asmamanızı özellikle öneririm.
KOLESTEROLLE İLGİLİ AYKIRI KONUŞMALARA İNANMAYINIZ!
Halk arasında kolesterolün daha çok kilolu insanlarda daha fazla görüldüğü söylenmektedir. Kolesterolün kilo ile ilişkisi nedir? Zayıf insanların kolesterol hastası olma riski var mıdır?
Kilo ile direkt ilişkili değildir. Çok zayıf ama ciddi kolesterol yüksekliği olan olgular var. Tamamen yapısal özellikler ve yaşam biçimine bağlı olduğu söylenebilir.
Özellikle son günlerde kolesterol damar tıkamaz gibi söylemler duyuyoruz. Kolesterol kalp krizini tetiklemiyor mu?
Türk Kardiyoloji Derneği Başkanı ve bir kalp doktoru olarak özellikle vurgulamak isterim; sakın ola ki elinde mikrofon kapı kapı dolaşan iki üç kişiyi geçmeyen sadece aykırı konuşarak çıkar sağlayanlara inanmasınlar. Saçma sapan söylemlerini tartışıp geçerlilik kazandırmak bile anlamsız.
KOLESTEROL HAPLARININ KANSER YAPTIĞINA DAİR HİÇBİR ÇALIŞMA YOKTUR
Kolesterol hapları kanser yapıyor gibi söylemler var. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Yüzbinlerce hasta araştırılmış. Kolesterol ilaçlarının kanser yaptığını ya da riski artırdığını gösteren bir çalışma yoktur. Tüm dünya bilim çevreleri kolesterol ilaçları ile kanser arasında bir ilişki olmadığını kabul etmiştir. İnternete girip sigara kanser yapmaz diye yazarsanız: sigaranın kanser yapmadığına dair binlerce yazı bulursunuz. Sizce bunun bir anlamı olabilir mi? Kolesterol konusunda da söylenilen şeye bakmayın, kimin söylediğine bakarsanız, o zaman doğruyu yakalarsınız.
On5yirmi5