Asırlar öncesinden "Gerçek erlere varalım/ Hakk’ın haberin soralım/ Yunus Emre’yi analım/ Gel dosta gidelim gönül." diye seslenen Yunus Emre’yi anma etkinlikleri, bugün Eskişehir’de başlıyor.
10 Mayıs tarihine kadar sürecek olan ‘Uluslararası Yunus Emre Kültür ve Sanat Haftası’nda Avrasya Şairleri Şöleni ve Türk Dünyası Aşıklar Şöleni düzenlenecek, resim sergisi açılacak, ‘Yunus Emre, Hayatı, Şiir Anlayışı ve Etkileri’ konulu panel, ‘Yunus Emre ve İnsan Sevgisi’ konulu konferans ve liseler arası ‘Yunus Emre Şiirleri Okuma Günü’ etkinlikleri gerçekleştirilecek. Etkinlikler çerçevesinde, Ankara Devlet Klasik Türk Müziği Korosu ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Konya Türk Tasavvuf Müziği Topluluğu da birer konser verecek. Valilik önündeki Atatürk anıtına çelenk konulmasıyla başlayacak törenler, Yunus Emre’nin kabrinin bulunduğu Yunus Emre beldesinde devam edecek.
Yunus Emre Kimdir?
Yûnus Emre (1240 – 1321), Anadolu’da Türkçe şiirin öncüsü olan mutasavvıf bir Türk halk şairi. Hayatı ve şahsiyeti hakkında pek az şey bilinen Yûnus Emre, Anadolu Selçuklu Devleti’nin dağılmaya ve Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde küçük-büyük Türk Beylikleri’nin kurulmaya başladığı 13. yy ortalarından Osmanlı Beyliği’nin filizlenmeye başladığı 14. yy’ın ilk çeyreğinde Orta Anadolu havzasında doğup yaşamış bir Türkmen hocası, şair bir erendir. Yûnus’un yaşadığı yıllar, Anadolu Türklüğünün Moğol akın ve yağmalarıyla, iç kavga ve çekişmelerle, siyasî otorite zayıflığıyla, dahası kıtlık ve kuraklıklarla perişan olduğu yıllardır. 13. yy’ın ikinci yarısı, sadece siyasî çekişmelerin değil, çeşitli gayrısünni mezhep ve inançların, batınî ve mutezilî görüşlerin de yoğun bir şekilde yayılmaya başladığı bir zamandır. İşte böyle bir ortamda, Mevlânâ Celaleddin-i Rûmî, Hacı Bektaş-ı Velî, Ahî Evrân-ı Velî, Ahmed Fakih gibi ilim ve irfan kutuplarıyla birlikte Yûnus Emre, Allah sevgisini, aşk ve güzel ahlakla ilgili düşüncelerini, her türlü batıl inanca karşı, gerçek İslam tasavvufunu işleyerek Türk-İslam birliğinin oluşmasında önemli vazifeler yapmıştır.
Şiiri
Ozanlığının yanısıra dili, düşünceleri, işlediği konularla Anadolu’da gelişen Türk edebiyatının en büyük adlarından sayılan Yûnus Emre, yalnız halk ve tekke şiirini değil, divan şiirini de etkiledi, yaşarlığını çağlar boyu sürdürdü. Hece ve aruzla yazdığı şiirlerinde sevgiyi temel aldı. Tasavvufla, İslam düşüncesiyle beslenen dizelerinde insanın kendisiyle, nesnelerle, Allah’la ilişkilerini işledi, ölüm, doğum, yaşama bağlılık, İlahi adalet, insan sevgisi gibi konuları ele aldı. Çağına hâkim olan düşünüş biçimini ve kültürü konuşulan dille, yalın akıcı bir söyleyişle dile getirdi; kendinden önce yetişmiş İran ozanlarının, çağdaşlarının yapıtlarında geçen kavramlara yeni bir öz, yeni bir deyiş kattı. Bu yanıyla tasavvuf düşüncesini, Alevi-Bektaşi inançlarını zenginleştirdi, kendi adına bağlanan tekke şiirinin Anadolu’daki ilk temsilcilerindendir.
Türbesi
Yûnus Emre’nin mezarı olduğu iddia edilen pek çok mezar ve türbe vardır. Bunlar; Eskişehir’in Mihalıççık ilçesine bağlı Sarıköy; Karaman’da Yunus Emre Camii avlusu; Bursa; Aksaray ile Kırşehir arası; Ünye; Kula ile Salihli arasında Emre Sultan köyü; Erzurum, Duzcu köyü; Isparta’nın Gönen ilçesi; Afyon’un Sandıklı ilçesi; Sivas yakınında bir yol üstü. Ayrıca Tokat’ın Niksar ilçesinde de bulunmaktadır. Ayrıca, mutasavvıf Niyazi Mısri de Yunus Emre’nin mezarının (veya makamının) Limni Adası’nda bulunduğunu ifade etmiştir. Bunlar arasında bilim adamlarınca tartışma, Karaman ve Eskişehir’deki türbeler üzerine yoğunlaşmışsa da, Hacı Bektaş-ı Veli ile ilgili menkıbe düşünüldüğünde Aksaray – Kırşehir arasındaki türbenin asıl Yunus Emre türbesi olduğu düşünülebilir.
Eserleri
Divanı: Yunus Emre’nin şiirleri bu Divanda toplanmıştır. Şiirler aruz ölçüsüyle ve hece ölçüsüyle yazılmıştır.
Risaletü’n – Nushiyye: 1307’de yazıldığı sanılmaktadır. Eser, mesnevi tarzında yazılmıştır ve 573 beyitten oluşmaktadır. Eser; dinî, tasavvufî, ahlakî bir kitaptır. "Öğütler kitabı" anlamına gelmektedir.
Yunus Emre üzerine hazırlanmış bazı kitaplar
Abdülbaki Gölpınarlı / Yunus Emre / TÜRKİYE İŞ BANKASI YAYINLARI
Sezai Karakoç / Yunus Emre / DİRİLİŞ YAYINLARI
Doç. Dr. Metin Yasa / Din Felsefesi Açısından Yunus Emre’de Aşk- Yaratılış- Kendi Olma / ANKARA OKULU YAYINLARI
Turgay Nar / Divane Ağaç (Yunus Emre) / MİTOSBOYUT YAYINLARI
Prof. Dr. İsmail Yakıt / Çıktım Erik Dalına Yunus Emre’de Sembolizm / ÖTÜKEN NEŞRİYAT
Mehmet Doğramacı / Bizim Yunus – Yunus Emre Hayatı ve Divanı / KİTSAN BASIM YAYIN
Mustafa Necati Sepetçioğlu / Benim Adım Yunus Emre / İRFAN YAYINEVİ