Gorbaçov’un “Her ulus istediği kalkınma yolunu seçme, kendi kaderini tayin etme, topraklarını ve insan kaynaklarını istediği gibi kullanma hakkına sahiptir.” Açıklaması SSCB üzerinden Doğu Avrupa’da da etkisini gösterdi. Doğu Avrupa’daki tüm Sovyet uydusu ülkelerindeki aydınlar ve milliyetçiler harekete geçti. Kısa süre sonra bu ülkelerdeki sosyalist yönetimler yıkıldı ve devletler bağımsızlıklarını ilan ettiler. Bu devletlerden Çekoslovakya hiç bir çatışma olmadan Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olarak ikiye ayrıldı.
SSCB’NİN DAĞILMASININ DÜNYA GÜÇLER DENGESİ ÜZERİNDE ETKİLERİ
Daha önce de görüldüğü üzere Soğuk Savaş Döneminde ABD önderliğinde Batı Blokuna karşılık SSCB önderliğinde Doğu Bloku kurulmuştur. Bağlantısızlar Hareketi’nin dünya ölçeğinde gücü çok azdı. Her iki tarafta sıcak çatışmalar girmek yerine siyasi mücadeleyi seçiyor dünyada bir denge unsuru oluşturuyorlardı. 1991 yılında SSCB’nin dağılmasıyla Doğu Bloku çöktü. Kontrol, Batı Blokunun dolayısıyla ABD’nin eline geçti. 2001’de ülkesindeki terör olaylarını gerekçe gösteren ABD 2001’de Afganistan’a nükleer silahları önlemek iddiasıyla Mart 2003‘te de Irak’a askeri müdahalede de bulundu. Irak’a yaptığı müdahale petrol bakımından çok zengin olan Basra Körfezi bölgesinin kontrolünün ABD’nin eline geçmesini sağladı.
Avrupa Birliği ABD’ye karşı dengeleyici bir güç unsuru olmaya çalıştıysa da İngiltere’nin ABD’nin yanında yer almasından dolayı başarılı olamadı. Rusya ise tekrar eski gücüne ulaşmak için yoğun bir çaba içine girdi. Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın “Şanghay” beşlisi adı ile kurdukları işbirliği yapılması 2001’de Özbekistan’ında katılımıyla “Şanghay işbirliği örgütü” adını aldı.
Abid Yaşaroğlu Hocanın Ders Notlarından…