Bentem Devleti, Endonezya’nın Cava Adasının iç bölgesinde hüküm süren, Hindu-Budist Pajajaran Devleti tarafından yönetiliyordu. Bu durum Cava Adasının kuzey sahillerinde bulunan Demak İslam Devletine bağlı bir asker olan Sunan Gunung Jati’nin (ö. 1552) Cava Adasının batısında ticari bir merkez kurmak için harekete geçmesine kadar devam etti. Şeyh İbn Mevlana olarak bilinen Jati 1522 yılında Bentem’den Pajajaran Devletinin yöneticisini kovarak ele geçirdi. Onun ölümüne kadar Bentem bölgesi Demak Sultanlığına bağlı kaldı.
Bentem Devleti’nin Bulunduğu Cava Adası
Şeyh İbn Mevlana’nın ölümünden sonra tahta geçen oğlu Hassanüddin (1552-1570) Demak Sultanlığından ayrılarak Bentem’i bağımsız bir devlet haline getirdi. Hassanüddin Döneminde Bentem Devleti’nin sınırları, Güney Sumatra’da kara biber üretiminin yapıldığı Lumbang bölgesine kadar genişledi. Bundan dolayı Bentem şehri bir kara biber deposu haline geldi ve Cava adasının ihracat limanlarından biri oldu.
Bentem Devleti’nin ikinci hükümdarı Pangeran Yûsuf (1570-1580) Pajajaran’ı ele geçirip Cava’daki son Hindu-Budist devletini yıktı ve ülkesinin sınırlarını daha da genişletti. Bu devletin ortadan kalkmasıyla İslâmiyet Cava’nın iç bölgelerine kadar yayıldı.
Bentem Devleti ve Hollandalılar Arasındaki Mücadeleler
1511’de Malaka’nın, Portekizliler tarafından alınmasından sonra Asyalılar için ticarî önemini yitirmesi üzerine Bentem başlıca ticaret merkezi haline geldi. Bu durum Avrupalı sömürgeci devletlerin dikkatini çekti ve ülke önce Portekizliler, ardından Hollandalılar tarafından işgal edilmek istendi. Karşılarında güçlü bir devlet ve baharatla diğer mahallî mahsullerin satıldığı zengin bir pazar bulan Hollandalılar, 1603’te burada ilk daimi ticaret merkezini açtılar. 1619’da Cava adasında Cakarta şehrini kuran Hollandalılar buradan bütün adayı hâkimiyetleri altına almaya teşebbüs edince Bentem Devleti onlara karşı ciddi şekilde direnmeye başladı. Bu yüzden Vereenigde Oast Indische Compagnie ile aralarında 1633-1639’da bir dizi çatışma meydana geldi; 1645’te de ilişkileri düzenlemek için bir antlaşma imzalandı.
Osmanlı Devleti’nden “Sultan” Unvanını Taşıma İzni Alan Devlet
Bu antlaşmayı imzalayan Pangeran Ratu (Ebü’l-Mefâhir Mahmud Abdülkadir, 1596-1651), 1638’de hac için gittiği Mekke’de Osmanlı Devleti’nden resmen “sultan” unvanını taşıma izni aldı; böylece Ratu Cava’da bu unvanı kullanan ilk yönetici oldu.
Ratu’dan sonra başa geçen Ebü’l-Feth Agung (1651-1683), 1656’da Hollandalılarla tekrar bir çatışmaya girdiyse de 1659’da yeni bir barış yaptı. Bentem Devleti altın çağını Sultan Ebü’l Feth Agung döneminde yaşadı. Ülkesini Hollandalılara karşı koruyabilmek için güçlü bir donanma inşa eden Sultan Agung Osmanlıların idaresinde bulunan Mekke ile de sürekli irtibat halindeydi. Bölgede yer alan diğer İslam Devletleriyle de iyi ilişkiler kuran Sultan Agung, Hollanda’nın bölgedeki hakimiyetini tehdit etmeye başlamıştı. Osmanlı Devleti veya İngiltere ile bir ittifak kurup Hollandalılara karşı mücadele etmek isteyen Sultan Agung’un planları oğlu Prens Hacı ile arasında çıkan anlaşmazlık nedeniyle bozuldu.
Bentem Devleti, bu anlaşmazlıkta Hollanda’nın desteğini sağlamaya çalışan Prens Hacının isyan etmesiyle ikiye ayrıldı. Sultan Agung ülkeyi terk etti ve oğlu Prens Hacı “sultan” oldu. Ancak babasına karşı verdiği mücadele sırasında kendilerinden yardım istemesini fırsat bilen Hollandalılar, 1682 yılında Bentem Devleti’ni kendi hakimiyetleri altına aldılar. Bu gelişmeden sonra Bentem Devleti uzun bir süre Hollanda hakimiyetinde kaldı.
18. Yüzyılın ortalarında Sultan Zeynel Arifin (1733-1748), bir saray entrikası sonunda karısı Ratu Şerife ile iş birliği yapan Hollandalılar tarafından tutuklanıp sürgüne gönderildi. Fakat arkasından Ratu Şerife yönetimine karşı huzursuzluklar baş gösterdi ve 1750’de bir din âliminin başlattığı ayaklanma, ancak Hollandalılar tarafından Ratu Şerife’nin yönetimden uzaklaştırılmasıyla bastırılabildi.
Yıkılış ve Bentem Bölgesinin Günümüzdeki Durumu
Bentem bölgesini 1813 yılında İngilizler ele geçirdilerse de 1816 yılında Hollandalılar tekrar bölgede hakimiyeti sağladı. 1836 yılından itibaren Hollanda sömürgeciliğine karşı birçok ayaklanma meydana geldi. 1840 ayaklanmasının ardından son Bentem sultanını kovan Hollandalılar, 1843 yılında ülkeyi doğrudan yönettikleri bir sömürge haline getirdiler.
II. Dünya Savaşı’nda Japon işgaline kadar Hollandalıların sömürgesi olan Bentem, Japonlar’ın çekilmesinden sonra 1945 yılında bağımsızlığını ilân eden Endonezya’nın sınırları içinde kaldı.
Cakarta’nın rekabeti karşısında gittikçe önemini kaybeden Bentem, bugün Batı Cava eyaletinde küçük bir yerleşim merkezidir. 18. Yüzyılın sonlarına doğru alüvyonlarla dolmaya başlamış olan limanı bugün şehir merkezinden birkaç kilometre uzaktadır.
Bentem’de halen harabe halinde bulunan birkaç mimari esere rastlanır. İlk Bentem hükümdarı Hassanüddin zamanında inşa edilen iki cami ile yine aynı döneme ait Beyaz Minare ve 1680’de yapılmış olan Bakuwanan Sarayı bunların en önemlileridir.