Kayseri Kültür ve Turizm Müdürü İsmet Taymuş, 1753 yılında, Gesi beldesine bağlı Ispıdın köyünde doğan ve İstanbul’da Reisül Küttab (Katiplerin Başkanı) görevinde bulunan Raşit Efendi tarafından 1796’da kurulan kütüphanede, 2 bini el yazması 9 bin 130 tarihi kitap bulunduğunu söyledi.
Kütüphanedeki eserlerden ağırlıklı olarak bilim adamı ve tez hazırlayan öğrencilerin yararlandığını ifade eden Taymuş, şu bilgileri verdi:
"Bu kütüphane, kütüphaneye adını veren Raşit Efendi tarafından o dönemde 25 bin kuruş harcanarak kuruldu. Raşit Efendi, bu kütüphaneye 925 cilt el yazması eser bağışlamış. Kütüphanede, Osmanlıca, Arapça ve Farsça yazılı 2 bini el yazması 9 bin 130 tarihi kitap yer alıyor. En eskisi bin yıllık olan kitaplar, çeşitli konularda çok değerli bilgiler içeriyor. Eserler arasında, İbrahim Müteferrika’nın matbaayı ilk kurduğunda bastırdığı taş baskı bir kitap da bulunuyor."
Kitapların zaman içinde aşınmasını önlemek ve daha geniş kitlelere ulaştırılmasını sağlamak amacıyla sayfalarının dijital ortamda fotoğraflanarak bilgisayara aktarıldığını belirten Taymuş, şunları kaydetti:
"Tarihi kitapların kütüphane dışına çıkarılması yasak. Kitaplar, kütüphane içinde görevlilerin gözetiminde okunsa da çok eski olduğu için zamanla sayfaları yıpranıyordu. Bu olumsuzluğu önlemek için Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın talimatıyla Kayseri Valiliği’nin öncülüğünde başlatılan çalışmada, tarihi kitapların sayfaları, 3 yıl süren çalışma sonucu dijital ortamda fotoğraflanıp, bilgisayara aktarıldı. Yaklaşık 130 DVD’lik dijital arşivimiz oldu."
Taymuş, Bakanlığın banka hesabına sayfa başına 75 kuruş telif ücreti yatıran herkesin, CD temin edebildiğini belirterek, "Yaptığımız bu çalışmayla ilgili tanıtım kataloğu hazırlatıp, Türkiye geneline dağıttık. Eserlerin CD’lerini talep edenler, Bakanlığımızın banka hesabına telif ücretini ödediklerine ait dekontu şahsen veya postayla ibraz etmeleri durumunda CD’ler kendilerine veriliyor. Öğrenciler sayfa başına ücretin yarısını ödüyor. Yabancı uyruklulardan ise sayfa başına 1.5 TL ücret alınıyor" dedi.
Tarihi kayıtlarda, Raşit Efendi’nin kendisini ziyarete gelen Kayseri eşrafından Bahçecizade Mehmet Efendi’ye Kayseri’ye bir cami yaptırmasını istediği, Mehmet Efendi’nin bu kentte çok sayıda cami bulunduğunu söyleyip, kütüphane yaptırmasını önerdiği, kütüphanenin bu şekilde yaptırıldığı belirtiliyor.
13. yüzyılda Selçuklular döneminde yaptırılan ve bugün Cumhuriyet Meydanı’nda bulunan Ulu Cami’nin güneydoğu köşesine bitişik inşa edilen kütüphane ile cami arasındaki bir kapının, son dönemlerde güvenlik gerekçesiyle kapatıldığı bildirildi.
Cami cemaatinin, geçmişte bu kapıdan kütüphaneye girerek kitap okuduğu kaydediliyor.