Türk edebiyatı ve düşünce hayatının kutup yıldızlarından biri olan Fethi Gemuhluoğlu, gerçek manada dostluğun da kitabını yazmış bir entelektüel. En umutsuz anlarda bile etrafına umut eken, gönüllere muhabbet aşılayan bir alperen. Bu müstesna ismi tekrar hatırlamamıza vesile olan bir kitap yayınlandı: Fethi Gemuhluoğlu Kitabı... Hekimoğlu İsmail Onun için, “Kitap gibi bir adamdı. Onu okuyanlar devleşiyordu” diyor. Hilmi Yavuz, “Onun söz ile sema yaptığını” söylerken, Nabi Avcı ise “sürgünde kurulmuş bir Osmanlı divanı olarak” tanımlıyor. Yakın tarihimize bir gönül ve hizmet adamı olarak damga vuran Gemuhluoğlu bir Anadolu bilgesiydi.
Pek çok gence burs verdi
Gemuhluoğlu, özellikle Türk Petrol Vakfı genel sekreteri iken, kendilerinde bilgi, zeka ve sanat parıltısı gördüğü yüzlerce genci yetenekleri doğrultusunda yüreklendirmekle kalmadı, yüksek öğrenim görmeleri için onlara destekte bulundu, pek çok gence burs verdi. Ömrünün sonuna kadar sürdürdüğü bu çabalar, Türkiye’nin bugünkü akademik hayatının yanı sıra; kültür, sanat ve düşünce hayatı üzerinde de büyük oranda etkili oldu. Ayrılığı değil, birlikte olmayı methetti. O sadece belli bir kesime seslenmiyor, medeniyetimizi ve geleneksel bilgeliğimizi oluşturan tüm unsurları, yapıları ve kişileri kuşatıyordu. Fethi Gemuhluoğlu’nun 22 Kasım 1975 tarihinde irticalen yaptığı “Dostluk Üzerine” adlı tarihi ve öngörülerle dolu konuşması bu kitaba adını veriyor. Arapgir Postası başta olmak üzere, Gemuhluoğlu’nun diğer gazete ve dergilerle yer alan yazıları, mektupları ve ölümünün ardından onun hakkında kaleme alınan yazıların toplandığı kitap, Gemuhluoğlu’nun yeni nesillere tanıtılması için değerli bir kaynak…
Her söz bir de ondan geçerdi
Peki, günümüz entelektüellerinin pek çoğunu yetiştiren, hal ve aşk ehli olan Gemuhluoğlu’nu ne kadar anlayabildik? Usta şair Cemal Süreya, bir portre yazısında şöyle yazmıştı: “Her toplumda, art arda gelen üç dört kuşağın üyelerini tanıyan, onların prototipleriyle ayrı ayrı, kimi zaman da bir arada haşır neşir olmuş kişiler vardır. Kendi nitelikleri yanında bu özellikleriyle de var olurlar. Sözgelimi Agop Arad bu insanlardandır. Elif Naci de öyleydi. Sağcıların bir Fethi Gemuhluoğlu’ları vardı. Genç yaşta ölen bu geniş ufuklu adam kendi kesiminde önemli bir işlev kazanmıştı. Her söz ya da her olayın yorumu bir de ondan geçerdi….” ‘Fethi Gemuhluoğlu Kitabı’nda Erdem Beyazıt’tan, İsmet Özel’e, Mustafa Miyasoğlu’dan Cahit Zarifoğlu’na yüzden fazla aydının görüşleri yer alıyor.
Tanıyanların dilinden Gemuhluoğlu
– ”Fikir ve çile birliği kökünde yekpâreleştiğimiz büyük ve sevgili dostum Fethi Gemuhluoğlu” (Necip Fazıl Kısakürek)
– ”İnsanın elinden tutuyor, adetâ çağa çıkartarak yürüyüşe alıştırıyordu. İnsan; arttığını, çoğaldığını duyumsuyordu O’nun yanında…” (Nuri Pakdil)
– ”Tek başına adetâ bir okuldu.” (Cahit Zarifoğlu)
– ”Bize kendi kuşağı içinde en sağlam çizgiyi aktarabilenlerden biriydi.” (İsmet Özel)
– ”Görünen hizmetlerin değil, görünmeyen himmetlerin adamı idi.” (Ahmet Kabaklı)
– ”Fethi Gemuhluoğlu; aynı çağrılar içindeyiz.” (Özdemir Asaf)
– ”Kelamın en zarifini, edebin en kâmilini, siyasetin en ferasetlisini, edebiyatın en muhtevalısının onun aziz varlığında erimiş bulurduk. O, bir uygarlığın temsilcisiydi.” (Akif İnan)
– ”Sürgünde kurulmuş bir Osmanlı divânı gibiydi.” (Nabi Avcı)
– ”Söz’le semâ yapıyordu.” (Hilmi Yavuz )
– ”Onun kitabında sağ-sol, inkılâp-irtica diye kavramlar yoktu. O, bu kutuplaşmanın üzerinde insanlara bakmasını bilirdi.” (Cahit Tanyol)
– ”Fethi Ağabeyin iki hasleti: Vefâ ve bağlılık… Şuur ve iman…” (Mustafa Miyasoğlu)
– ’’O, bu modern çağda, toplum dışına çıkmaksızın İslami bir hayatın yaşanabileceğini vurguluyordu.’’ (Sadettin Ökten)
Star Gazete