Belgesel severlere müjde: Belgesel Sinemacıları Birliği tarafından kurulan dijital belgesel kütüphanesi Arşivist ile artık Türkiye’de ve dünyada yapılmış belgesellerden haberdar olabilecek ve istediğiniz belgeseli izleyebileceksiniz.Zihninizden güzel bir belgesel izlemek geçiyor. Yahut çevrenizdekilere belgesel yoluyla memleketinizi tanıtmak istiyorsunuz. Ama bu, ne yazık ki öyle hemen gerçekleşecek bir şey değil. Televizyonlar, her daim aklınızdan geçen belgeselleri yayınlamıyor; yayınladığı tarihlerde de maalesef vakitler size uymuyor. İnternet aracılığıyla bulalım, izleyelim deseniz; o da bir ihtimal. Ee, ne olacak şimdi? Aradığınız konuda bir belgeseli oturup keyifle izlemek hayal olacak. Ancak bu, belgesel severlerin birkaç gün öncesine kadar yaşayabileceği bir tabloydu. Geçtiğimiz salı günü, Belgesel Sinemacıları Derneği, İstanbul Kalkınma Ajansı ve Kalkınma Bakanlığı’nın desteğiyle Türkiye’nin ilk dijital belgesel kütüphanesi Arşivist’i açtı.
Bu kütüphaneyle birlikte artık, "Belgesel izlemek istiyoruz; ama nasıl?" sorusunun sorulmasına gerek kalmadı. İsteyen, istediği vakit, istedikleriyle randevu alıp Harbiye’de TRT İstanbul Radyosu’nun hemen karşısında bir apartman dairesinde hizmet veren kütüphanenin kapısını çalabilir; izleyerek öğrenmeyi ve tanımayı keyifle bir hale dönüştürebilir.
Peki Arşivist, sadece bunun için mi kuruldu? Elbette hayır. Pek çok hedefleri ve amaçları var. Ama bu amaçların öncesinde; Türk belgesel tarihine geçecek Arşivist projesinin ortaya çıkış hikâyesini ve özelliklerini öğrenelim.
Yönetmen Yasin Ali Türkeri, projenin fikir babası. "Türkiye’de belgeseli nasıl bir adım daha ileri götürebiliriz?" sorusuyla çıkmış yola. Üyesi olduğu Belgesel Sinemacıları Birliği’ne açmış konuyu. Birlik ‘olur’ deyince 6 kişilik ekiple iki hafta boyunca, zihinlerindeki kütüphanenin ayaklarını oluşturmaya çalışmışlar. Ardından İstanbul Kalkınma Ajansı’na başvurmuşlar, kütüphaneyi hayata geçirebilecek maddi desteği sağlamak için.
Yasin Ali Türkeri’nin başında bulunduğu ekip 10 kişiye çıkartılmış, işlerin yürütüldüğü bir apartman dairesi kiralanmış ve proje hayata geçirilmeye başlanmış. Temmuz 2011’de başlayan çalışmaların ilk ayağı tamamlanmış. Full HD tabanlı bir kurgu ünitesi, 90 terabaytlık bir server, Dijital Betacam, Betacam Sp, DVCAM, HDV, Mini DDV gibi malzemeler Arşivist dairesindeki yerini almış. Ayrıca 3 bin belgesel toplanmış, bunların hepsi yavaş yavaş server’e aktarılıyor. 600’ü şimdiden sistemde.
Belgeseller belli bir alanla sınırlı değil. Çocuklara yönelik eserler de var Arşivist’te, yetişkinlere yönelik de… Fakat Dijital Belgesel Kütüphanesi asıl 2012 Ağustos ayından itibaren kullanılmaya başlanacak. Çünkü sistemin hedeflenen biçimi tam olarak o tarihlerde bitecek ve işler www.arsivist.com.tr adlı site üzerinden yürütülecek. Ama önümüzdeki aydan itibaren sitede, arşiv yapılan belgesellerin bilgileri görülebilecek.
Arşivist ne işe yarayacak?
Yönetmen Yasin Ali Türkeri ve Belgesel Sinemacıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Özgen’e göre Arşivist, pek çok ayağı olan bir proje. Bunlardan biri, yukarıda bahsettiğimiz, belgesel izlemeyi kolaylaştıran bir merkez olması. Diğerleri şöyle: Arşivist sayesinde, Türkiye’de yapılan tüm belgeseller bir havuzda toplanacak. Yabancı belgeseller Türkçe alt yazı ile belgesel yapımcılarına ve belgesel izleyicilerine sunulacak. Avrupa dijital arşiv devleri, Arşivist’e konuk olacak. Türkiye’de yapılan belgesellere Arapça ve İngilizce seslendirme ve alt yazı oluşturularak dünyaya duyurulacak. Ayrıca sadece belgesel yapımcıları için açılan üyelik sistemiyle, burası, belgesel çekenlerin e-ofisi haline gelecek. İki-üç yıl içinde belgesel izleyicileri için bir üyelik sistemi oluşturulacak. Böylece, izleyici ücretini ödeyip istediği yerden belgesel seyredebilecek. Sonra yönetmenler ve eser sahipleri, çekecekleri ve çektikleri belgeselleriyle ilgili materyalleri Arşivist’te saklayabilecek. Böylece Arşivist, sadece bir belgesel saklama yeri değil; materyallerin de bir araya geldiği görsel bir hazineye dönüştürülecek. Bunların dışında, araştırmacılara, akademisyenlere, öğrencilere ve sanatla uğraşanlara tasnif edilmiş bilgi birikimiyle kaynaklık edecek.
Zaman