Geceleri gökyüzüne baktığımızda birçok yıldız görürüz. Şehir ışıklarından uzak ve zifiri karanlık bir yerde, çıplak gözle bile görebileceğiniz yıldız sayısı 4 bin kadardır. Oysa galaksimizde yaklaşık olarak 320 milyar tane yıldız vardır. Bunlardan Dünya’ya en yakın olan yıldız ise 150 milyon km uzaklıkta bulunan ve ışığı 8 dk’da ulaşan Güneş’tir. Güneş’ten 2450 kat daha büyük olan Kutup Yıldızı ise 430 ışık yılı uzaktadır. Ve bu yıldızlar devasa teleskoplar ile incelenip fotoğraflanıyorken, kolaylıkla kullanabileceğiniz DSLR fotoğraf makinesi ile fotoğraflayabilirsiniz.
Gökyüzündeki yıldızları gözle göründüğü gibi hareketsiz olarak çekebileceğiniz gibi, uzun süre pozlama yaparak Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönme hareketi ve Güneş etrafında dolanma hareketi yapması nedeniyle yıldızların gökyüzünde dönüyormuş gibi görünmelerini de çekebilirsiniz. Canon tutkunu fotoğraf sanatçısı Berkin Tuncar’ın verdiği bilgilerle yıldızları fotoğraflamak imkansız değil…
1 – Karanlık mekan yeterli
Yıldız fotoğrafı çekebilmenin en önemli noktası iyi bir mekan bulabilmektir. Çekim yapılacak mekan ne kadar karanlıksa, fotoğraflanabilecek yıldız sayısı da o kadar fazla olacaktır. Genellikle şehir ışıklarından uzak, ıssız ve doğada çekim yapmak tercih edildiği için çekim günü öncesinde önce mutlaka hava aydınlıkken gidilip hem güvenlik hem de kadraj için gözlem yapılmalı.
2 – Dolunaya dikkat!
Çekim mekanını bulduktan sonra çekim tarihini “Ay”ın durumuna göre belirlemeniz sağlıklı olacaktır. Ay’ın hiç doğmadığı, erken saatlerde battığı ya da geç saatlerde doğduğu geceleri tercih edebilirsiniz. Çünkü özellikle Dolunay zamanı ay ışığı gökyüzünü fazlasıyla aydınlattığı için hem yıldızların görünmesi zorlaşacak hem de pozlama süresi oldukça düşecektir. Ayrıca mutlaka bulutsuz havalar tercih edilmelidir.
3 – Geniş açı lens vazgeçilmezi
Mekanı belirleyip çekim gününü de seçtikten sonra sıra ekipman hazırlığına geliyor. Manzara fotoğrafçılığının vazgeçilmezi olan geniş açı lensler yıldızları fotoğraflamak için de vazgeçilmez ekipmanlardan biridir. Özellikle de açık diyaframa sahip olanlar… Bunun dışında pozlama süreleri uzun olacağı için makine ve objektifin dakikalarca baskısına cevap verecek ve rüzgardan etkilenmeyecek sağlam bir üç ayağa ihtiyaç duyabilirsiniz. Ve pozlamamızı başlatıp bitirmemiz için de kablo deklanşör ve ya uzaktan kumandanızı yanınıza almalısınız.
Ek olarak çantanızın çinde mutlaka bir el feneri ya da kafa feneri bulunmalı. Yedek batarya, yedek hafıza kartı, pusula, hatta harici flaşın da yanınıza aldığınız ekipmanlar arasında olmasına dikkat edin, ihtiyacınız olabilir.
4 – Kutup Yıldızı çekimi
Genellikle yıldız izi pozlamalarında en çok tercih edilen Kutup Yıldızı etrafında diğer yıldızların dönme hareketini çekmektir. Kutup Yıldızı dünyanın ekseni ile hemen hemen aynı doğrultuda olduğundan gün boyu yer değiştirmez ve hep kuzeyi gösterir. Diğer yıldızların da gökyüzündeki yerleri sabittir. Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönme hareketi ve güneş etrafında dolanma hareketi yapması nedeniyle yıldızlar gökyüzünde dönüyormuş gibi görünür. Dünyanın dönme ekseninin kuzeydeki, yani bulunduğumuz yarım küredeki uzantısı Kutup Yıldızı’ndan geçer; bu nedenle sadece Kutup Yıldızı’nın gökyüzündeki yeri sabittir. Bulunduğumuz yarım küreden, diğer yıldızların Kutup Yıldızı etrafında daireler çizerek döndüğünü görebiliyoruz.
Pusula yardımı ile kutup yıldızını bulduktan sonra üç ayağı alçak seviyede açıp, üzerine koyduğunuz makinenizin objektifini o yöne çevirin, objektifi manuel olarak sonsuz netlemeye alabilirsiniz.
Uzun pozlama çekime başlamadan önce hem netlik hem de kadraj kontrolü için ISO değerini oldukça yükseltip 20-30 saniyelik kısa bir çekim yapabilirsiniz. LCD ekran üzerinden görüntüyü detaylıca inceleyip uzun pozlamaya ondan sonra geçebilirsiniz.
Yaptığınız bu kısa pozlamanın kadraj kontrolü dışında başka bir özelliği daha bulunuyor. 20 saniye pozlama ve pozlama bitiminde LCD ekranda görüntüyü hemen göremiyorsanız makinenizin “Noise Reduction” (NR) özelliği açıktır. NR özelliği fotoğraftaki gürültüyü azaltıp hafıza kartına o şekilde yazıyor. Dolayısıyla neredeyse çekim süresi kadar temizlik yapıldığından vakit kaybı oluyor. O yüzden yıldız pozlamalarında “High ISo Speed Noise Reduction”, “Long Exposure Noise Reduction” ve “Active D-Lightning” gibi tüm özellikleri devre dışı bırakmalısınız.
5 – Makinede son konroller
Kadrajınızın düzgün ve net, makinenizin tüm özellikleri kapalı, üçayak yere sağlam basıyorsa makineyi son kez kontrol edip fenerlerinizi söndürerek çekime başlayabilirsiniz. Öncelikle yükselttiğiniz ISO’yu tekrar düşürmek gerekir. Perde hızı ayarı “B”-Bulb modunda, diyafram ayarımızda objektifin elverdiği en açık F değerinde olmalı. F:2.8, F:3.5 ve F:4 yeterli olacaktır. Fotoğrafları mutlaka RAW formatında çekecek olmanıza rağmen ben yinede beyaz ayarını “Tungsten” olarak ayarlamanız tavsiye edilir. AUTO beyaz ayarı gün ışığına yakın Kelvin değerleri vererek gökyüzünün turuncuya yakın bir renkte görünmesine sebep oluyor. Uzaktan kumanda çekim ayarına aldıktan sonra da tek yapmamız gereken tüm ışık kaynaklarınızı kapatarak kumandanın düğmesine basmak…
Muhtemelen en güzeli, yıldızları kutup yıldızı etrafında döndürmek olsa da, farklı kadrajlar ile farklı görüntüler elde etmek de mümkün. Örneğin, Kutup Yıldızı’nı çektiğiniz kadrajı 180 derece ters tarafa çevrilmesi durumunda çok farklı bir görüntü elde edebilirsiniz. Çünkü bir güney yıldızı olmadığı için , Kutup Yıldızı etrafında sağa dönen yıldızlar ile sola dönen yıldızlar güney de kesişerek birbirlerine zıt izler bırakırlar.
Uzun süre pozlama ile yıldız izlerini görüntüledikten sonra, gördüğünüz görüntüyü hatta Samanyolu’nu da fotoğraflamak isterseniz ne yapmanız gerekir? Bunun için kullanabileceğiniz ekipman da oldukça uygundur. ve 2.8 diyafram açıklığında lensler Samanyolu’nu görüntülemek için oldukça idealdir. 4 diyafram açıklığında lens kullanıyorsanız pozlamayı biraz daha uzun tutmalısınız. Uzun tutmanın da dezavantajı yıldızların noktadan ziyade hareketlenip virgül görünümüne dönüşmüş olmasıdır. Bu yüzden 500 sayısını çekim yaptığınız objektifin mm’sine bölüp, çıkan saniye kadar çekim yapmak yıldızları nokta gibi fotoğraflamak için idealdir. Yıldız izleri için kullanabileceğiniz düşük iso yerine, bu sefer yüksek bir iso kullanmalısınız. Civar ışık kirliliğine göre 800 ve üzeri iso tercih edebilirsiniz.
6 – Tost tekniği nedir?
Her zaman dilediğiniz zifiri karanlığı bulamayabilir, yıldız izlerini uzatamayabilirsiniz. Bu gibi durumlarda ise Tost Tekniğini kullanabilirsiniz. Bu teknik ardı ardına çekilmiş fotoğrafların edit programı ile birlikte üst üste konması ile oluşuyor. Time lapse kumanda kullanarak Samanyolu fotoğrafı çeker gibi, açık diyafram ve yüksek iso ile (genelde 400 ve 800) hiç ara vermeden 30’ar saniyelik fotoğraflar çekilir. Birleştirmek için internetten kolayca bulabileceğimiz ücretsiz edit programlarını kullanabilirsiniz.
7 – Kayan yıldızları fotoğraflama
Bir çoğumuzun görüp dilek tuttuğu, yıldız kayması; aslında boylar aslında boyları 1 mm civarında olan kuyruklu yıldız tozlarının yerden 80 km yukarıda hava ile temas etmesi ile yanıp parlamasıdır. Çok nadir olsa da bazı tarihlerde kuyruklu yıldız kalıntıları Dünya’nun çok yakınından geçer. Perseid, Leonid, Geminid meteor yağmurları en bilinenler arasında yer alır. Özellikle 12-13 Ağustos en yoğun olan Perseid meteor yağmurunda saatte 100’e yakın meteor izlemek mümkün. Bunların ışıkları çok az olduğu için hepsinin fotoğrafta çıkması mümkün olmuyor.
Meteor çekimleri için, meteorların daha fazla olacağı yönü öğrenip kadrajı o yöne çevirerek tost tekniği kullanabilirsiniz. Hem yüksek iso sayesinde daha az ışıklı olan meteorları yakalamak daha kolay olacak hem de sonrasında tüm fotoğrafları birleştirerek yıldız izi oluşturma imkanını yakalayabilirsiniz.