Abdullah Güner’in haberi
Bosna-Hersek’in ilk devlet başkanı merhum Aliya İzzetbegoviç’in hayatından kesitleri yansıtan fotoğraf ve özel eşyalarından oluşan sergi, İstanbul’da açıldı. Sefaköy Çağdaş Bosna Sancak Dayanışma Eğitim Kültür Derneği tarafından organize edilen "Bosna Hersek ve Aliya İzzetbegoviç" sergisi, 31 Ekim’e kadar Taksim Cumhuriyet Sanat Galerisi’nde sanatseverlerle buluşuyor.
Sergiye gelenleri Aliya İzzetbegoviç’in kişisel eşyaları ve fotoğraflarının yanı sıra ‘Aliya İzzetbegoviç’le Olmak’ adlı bir belgesel de bekliyor. Aynı zamanda içinde bulunduğumuz yılın önemini hatırlamaya da katkıda bulunuyor bu sergi. Bu yıl Bosna Hersek in tüm dünyada bağımsız ve hür bir devlet olarak tanınmasının, Bosna Hersek’in özellikle Saraybosna’nın kuşatma altına alınarak,talan edilmesinin, 250 bin insanın öldürülmesinin 3 milyon insanın evsiz kalmasının, tüm dünyanın gözü önünde bir halkı yok etme çabalarının tam 20. yılı.
Begoviç sergisi, İstanbul’un ardından sırası ile İzmir, Bursa ve Ankara’ya taşınacak.
BEGOVİÇ’İN HAYATI BU SERGİDE
Serginin kreatörü Canol Balkaya ise "Bosna Hersek ve Aliya İzzetbegoviç Sergisi" hakkında bize şu bilgileri verdi:
Sergi üç ana bölümden oluşuyor. İlk giriş, Kolmen yazıtları dediğimiz yazıtlarla birlikte Bosna’nın ilk yerleşimcilerini anlattığımız Pre History dediğimiz ilk çağlarına ait fotoğraflar ve yazıtlar var. Hemen ardından Osmanlı İmparatorluğu dönemi ve Fatih Sultan Mehmet fermanıyla devam ediyoruz. Onun ardından Avusturya Macaristan ve Ferdinand’ın öldürüşüyle ilişkili 1. Dünya Savaşı’nın çıkışıyla ilgili bazı fotoğraf ve bilgiler var. Hemen ardından Yugoslavya’nın kuruluşu ve yıkılışını anlatan bir belgesel niteliğinde verdiğimiz bilgiler var.
Yugoslavya’nın yıkılışının hemen ardından da Aliya İzzetbegoviç ve Bosna direnişiyle başlanıyor. Aliya İzzetbegoviç’in ilk gençlik yılları, Müslümanlar ve İslam deklerasyonu ile devam eden ve daha sonra Bosna Savaşı’nın başlaması, Sırpların Saraybosna kuşatması, ardından da Dayton Antlaşması ve en son da Aliya İzzetbegoviç’in ebedi hayata geçişini anlattığımız bazı fotoğraf ve belgelerimiz var.
Bunların hemen ardından da Aliya İzzetbegoviç müzesiyle ortak bir şekilde çalıştığımız ve müzeden getirdiğimiz bazı önemli belgeler var. Bu belgeler özellikle 1946 yılında Aliya İzzetbegoviç’in Yugoslavya komünist hükümeti tarafından vatan haini olarak ilan edilişinin belgesi.
İkincisi, Aliya İzzetbegoviç için arama emri çıkarılması ve Aliya İzzetbegoviç’in kendisinin kaleme aldığı, kendi daktilosundan çıkan ‘İslam Manifestosu’ ve ardından da Aliya İzzetbegoviç ve on iki arkadaşının hapse atıldıktan sonra Sırp Güzel Sanatlar ve Entelektüeller akademisinin on iki aydınının imza toplayıp Aliya İzzetbegoviç ve arkadaşlarının suçsuz olduklarını anlatan bazı belgeler söz konusu. Bunun dışında Aliya İzzetbegoviç müzesinden gelen Aliya İzzetbegoviç’in savaş boyunca giydiği bazı askerî kıyafetleriyle birlikte bir de benim Canol Balkaya’nın çekmiş olduğu ‘Aliya İzzetbegoviç’le Olmak’ adlı bir belgesel yayımlıyoruz. Bu belgeselde de Aliya İzzetbegoviç’in oğlu, kızları Sabrina ve Leyla; başkumandanı Johann Divyak ve en iyi dostu İsmet Kasımoviç ve bir de koruması Osman Mehmedov konuşuyor. Son olarak da Saraybosna kuşatmasını ve Saraybosna Savaşı’nı anlatan bir başka belgeselimiz daha izleyiciyle buluşuyor.
ALİYA İZZETBEGOVİÇ
Bosna-Hersek’in kuzeybatısındaki Bosanski Şamats şehrinde 1925’te dünyaya gelen ve babaannesi Üsküdarlı bir Türk olan Aliya İzzetbegoviç, Saraybosna’da 1943 yılında Alman Erkek Lisesi’ni bitirdi. Aliya İzzetbegoviç, İkinci Dünya Savaşı boyunca faşist ve Çetnik ideolojiye, daha sonra ise komünist ideoloji ve uygulamalarına karşı çıkarak Mladi Müslümani (Genç Müslümanlar) isimli, kolej ve üniversite öğrencilerinden oluşan, Bosnalı Müslümanları İkinci Dünya Savaşı sırasında yaşanan soykırımdan kurtarma amacını taşıyan teşkilatın kurucusu oldu.
Halkı için verdiği mücadele sırasında tutuklanan ve hapis hayatını zor koşullarda sürdüren Aliya İzzetbegoviç, 1988 yılının sonunda Yugoslavya hükümetinin "sözlü muhalefet sebebiyle cezalandırılanlara tanınan aftan" yararlanarak serbest kaldı.
Aliya İzzetbegoviç, Bosnalı Müslümanların silahsız bir şekilde savaşla yüzleştikleri İkinci Dünya Savaşı’nda tecrübe edilen durumun tekrarını önlemek için 27 Mart 1990’da bugün de politik yaşamını sürdüren Demokratik Eylem Partisi’ni (SDA) kurdu, Bosna’da 1992-1995 yılları arasında yaşanan savaşta da halkına önderlik etti.
Bosna-Hersek halkı, Aliya İzzetbegoviç önderliğinde 21 Kasım 1995 tarihinde imzalanan Dayton Antlaşması ile bağımsız devleti devam ettirmeyi başardı. Halkına uluslararası arenada tanınan bir devlet ve bayrak bırakan Aliya İzzetbegoviç, dünya güçleri tarafından imzalanan bu anlaşma ile bir kez daha Bosna-Hersek’in siyasi sınırlarını korudu.
"Bilge Kral" Aliya İzzetbegoviç, 19 Ekim 2003 tarihinde vefat etti. İzzetbegoviç, Saraybosna’da düzenlenen ve yüz binlerce insanın katıldığı cenaze töreninin ardından, Bosnalı şehitlerin yattığı Saraybosna’daki Kovaçi şehitliğine defnedildi.
TAKSİM CUMHURİYET SANAT GALERİSİ
Adres: Kocatepe Mah. İstiklal Cad. No:2 Beyoğlu-Taksim/İstanbul
Telefon: 0212 2457832