Hazırlayan: Selim Sebilci
Cemil Meriç’in ifadesiyle “hür tefekkürün kalesi” olan dergiler… Uzun bir zaman dergilerin ve dergiciliğin merkezi İstanbul idi; hâlâ da öyledir. Sanatın –özelde edebiyatın- merkezi İstanbul olduğu için bu böyledir sanırım… Doğrudur da… Ancak son yıllarda taşradan da iyi işlere imza atan nitelik çıtası yüksek dergiler çıkmaya başladı.
Eskiden taşra dergisi denilince tasarımından içinde yazılara varana değin “basitlik” ve “söz kalabalığı ile edebiyat yapmak” akla gelirdi. Aslında merkezi İstanbul olduğu halde taşra dergisi sınıflandırmasına giren dergiler de yok değil.
Bu seri konuşmalarda ana akım dergilerden uzakta, taşra dergilerinin dinginliğinde konaklamaya çalışacağız.
Yolcu Samsun’dan ses veriyor.
Yolcu Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Ferhat Kalender ile yayıncılık serüvenlerini, dergiciliği ve projelerini konuştuk.
Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?
66 yılı Trabzon Vakfıkebir doğumluyum. İlköğretim ve liseyi Samsun’da, Üniversiteyi Tra
bzon, K.T.Ü- Tarih Bölümü’nde okudum. İlk dergi çalışmam da üniversiteyi okurken Taş Çocukları adıyla gerçekleşti. Yine aynı zamanlarda Gelecek adlı düşünce ve siyaset dergisinde sanat danışmanlığını yürüttüm. Ülkenin bir çok yerinde yaptığım öğretmenliğin ardından Samsun’a döndüm. Şimdilik burada yaşıyorum. Morgun Son Delikanlısı, Kara Yazılar, Yol ve Kavil adlı deneme ve öykü kitaplarım yayılandı. Yalanım Yok Ben Bir Öyküyüm isimli öykü kitabım üzerinde çalışmalarım devam ediyor.
Yolcu dergisi nasıl doğdu? Bugünlere nasıl geldi?
Yolcu Dergisi, bir başka ekip tarafından 1. Sayısı küçük boy olarak çıkarıldı. Bu birinci sayının ardından 2 senelik bir ara oluştu. Derginin sahibi Mustafa Öner Bey, Samsun’a döndüğüm ilk senede derginin yeniden yayınlama işini bana teklif etti. Derginin 2. Dönemi böyle başladı. 99 yılıydı sanırım. Bu güne kadar da yayınını sürdürüyor.
Dergi çıkarmanın ne gibi zorlukları var ya da zorlukları var mı? Destek görüyor musunuz?
Dergi, bir karşılık olsun için çıkar. Hayatın içinde söylenecek bir söze sahip olmayı ve bu sözü en kaliteli biçimde muhatabına ulaştırmayı gerektirir. Yolcu Dergisi ülkemizin dondurulmaya çalışıldığı bir zamanda yürüyüşüne başladı. Bir çok kesim ya susmuş ya da susturulmuştu. Müslümanlar üzerinde psikolojik terör son şiddeti sürmekteydi. Çok zor bir süreci yaşıyorduk. Bu aşamada söylenmesi gereken, sorumluluğumuz olan sözü söylemeseydik kimliğimiz ve kişiliğimiz anlamsızlaşırdı. Çünkü iyi biliyoruz ki zamana dayanıklı en önemli şey sözdür. Elbette bir çok zorluk baskı tehdit gördük. Lakin sonuçta zamanın ruhunu okuyabilenler yürüyüşüne devam eder, diğerleri tarihin çöplüğündedir.
Taşra dergilerinde genelde yayınlanan ürünlerin vasat olduğu söylenir. Bu durum hakkında ne söyleyebilirsiniz?
Bizim için merkezin tanımlamaları, ayarlamaları pek de önemli değil. Nereye ve kime bakarak taşra dediğiniz önemli. Biz bazı ürünleri bile bile sayfalarımıza taşıyoruz. Bunun için ölçümüz geleceğe umut vaad etmesidir. Dergimiz açısında söylenmesi gereken ne varsa üslubuna uygun söylemek gereğine inanıyoruz. Sözü olabildiğince damıtmak, ince işçilik, naif ruh hali ve mesel geleneği bizim için önemli.
Sizce de edebiyatta hâlâ taşra-merkez ayrımı var mı?
Dedim ya bu ayrım, merkeze kurulmuş kendilerini edebiyat ekabiri olarak konumlandıran bir kısım zevatın tanımlarını ya da ısrarla bizi görmemezlikten gelmelerini umursamıyoruz. Merkez-taşra onların adlandırması. Bakın biz hala yürüyoruz ve okur yapımızı ve sayımızı koruyoruz. O adlandırmalarda bulananlar kaç dergi açtı-kapattı? Son zamanlarda iktidarın nimetlerine ram olarak sanat yapmayan kaç kişi kaldı?
Dergide ustaların yanında genç isimlere de yer veriliyor. Bu bağlamda; derginin bir okul kimliği kazanması için neler yapılıyor?
Elbette dergi bu demek. Yani ustalarla-genç isimlerin ortak havzası…. Bir mektep havası. Ülkenin her yerinden bir çok kalem, Yolcu’nun ateşinde yanmış ve pişmiş halde şu anda çalışmalarını sürdürüyorlar. Bir kısmı kendi dergilerini çıkarıyorlar, kitapları çıktı. Bu güzel.
Yolcu dergisine ulaşmak için ne yapmalıyız, dergiyi nasıl bulacağız?
Yolcu Dergisi, bir çok şehirde seçkin kitabevlerinde bulunabilir. Ama dergiye ulaşmanın en sağlam yolu yolcuabone@hotmail.com adlı mail adresimize bir mail atarak abone isteğinde bulunmaktır. Ayrıca internet sitemize de göz atabilirler; www.yolcudergisi.com.
Yolcu dergisi olarak projeleriniz var mı, okuyucu neler bekliyor?
Yolcu Dergisi şu an 60. Sayısını çıkarmış, 61. Sayısına hazırlanmaktadır. Okuyucu bu dergiyi aradıklarında önlerinde çok güzel bir dergi bulacaklardır. Alışılmış dergi formatlarının ötesine arı-diri ve en güzel sözü söyleme endişesinde, görsel açıdan çok farklı bir dergi. Yani ‘Kalbi olan bir dergi!’