Yazan: Gülay Gümüş
Pek çok medeniyete beşiklik etmiş Anadolu toprakları, tam bir tarihi eser cenneti. Hal böyle olunca, tarihi eser kaçakçılarının en sevdiği ülkelerden biri aynı zamanda. Türkiye’den kaçırılıp dünyanın en ünlü müzelerinde sergilenen bu eserlerden pek çoğu maalesef ülkemize geri getirilemiyor. Müzelerimizin durumu ise içler acısı. Koruma altındaki eserlerin çalındığını bile okuyoruz zaman zaman… Her şeye rağmen tarihi eserlerle ilgili güzel şeyler de olmuyor değil.
17 Haziran’da Vedat Nedim Tör Müzesi‘nde açılan “Tatarlı- Renklerin Dönüşü” adlı sergi,
yurt dışına kaçırılan eserlerin Türkiye’ye geri getirilişini simgeliyor. Afyon’dan yıllar önce kaçırılan boyalı ahşapların yurt dışından getirilme hikâyesine gelince:
Pers Krallarının ikamet ettiği Kelainai (Dinar, Afyonkarahisar İli) kenti yakınlarında MÖ. 5. yüzyılda yapılmış olan Tatarlı Tümülüsü, 1969 yılında köylüler tarafında yağmalanır. Fakat köylüler, bekledikleri gibi hazine filan bulamazlar ve mezar odasındaki boyalı ahşapları kaçırırlar. Anadolu’da bulunan ilk boyalı ahşap olma özelliğine sahip bu kirişler Almanya’ya götürülür, fakat kaçakçılar bu ahşapları kimseye satamaz. Tarihi eser kaçırmanın dünyanın en aptalca işi olduğunu söyleyen Yapı Kredi Vedat Nedim Tör Müzesi Müdürü Şennur Şentürk, bir tarihi eserin ancak
nereye, hangi zamana ya da kime ait olduğu bilgisiyle kıymetli olduğunu söylüyor.
2004 yılında Prof. Dr. Latife Sumerer, Münih’teki Bavyera Koleksiyonu’nda rastladığı bu eserlerin Tatarlı’ya ait olduğunu kanıtlar ve Kirişler Almanya’da restore edilerek Türkiye’ye iade edilir.
Bu arada ahşapların yaşını öğrenmek için yapılan çalışmalarda büyük bir dikkatsizlik sonucu kirişler zarar görür, hatta bazı parçaları kaybolur. Daha açık söyleyelim, ahşapların yaşını öğrenmek için küçük bir parçanın kesilmesi gerekiyor. Çalışmayı yapan kişi, ahşapları birden fazla yerden keserek onlara zarar vermiş ve bazı parçalar da kaybolmuş…
4 yıllık restorasyon çalışması sonrası tamamlanan bu proje, mimarlık, restorasyon ve konservasyon, bilimsel analiz ve bilgisayar yöntemlerini bir araya getirerek antik çağ ahşap boyama sanatı ve altyapı tekniği hakkında pek çok yeni bilgi üretmiş. Bu nedenle solmuş renklerin geri gelmesini de konu alıyor.
Savaş, tören ve efsane sahnelerinin renkli resimleriyle bezeli bu eşsiz boyalı ahşap mezar odası, ilk kez İstiklal Caddesi’ndeki Yapı Kredi Vedat Nedim Tör Müzesi’nde sergileniyor. 26 Eylül’den sonra ise, Afyon’da açılacak bir müzede sergilenmeye devam edecek.
Bilgi için: Vedat Nedim Tör Müzesi
0212 252 47 00