Çağdaş İslam düşüncesinde şirk, küfür, mucize, akıl, ibadet, modern bilim, kadın, zekât konuları üzerinde çok çalışıldığını belirten Prof. Dr. İsmail Kara, çağdaş İslam düşüncesinin ana konularından biri olan ahlak alanına intikal edildiğinde ise büyük bir boşluğa düşüldüğünün, bu alanda çalışmalar bulunmadığını söyledi.
Kara, bir ilmin veya dinin dönüşümünün nasıl takip edileceğine şu sözleriyle dikkat çekti:
“Bir ilmin veya dinin içerisindeki değişimleri iki şekilde takip edebiliriz. Birincisi; ana terim ve kavramların muhtevalarının değişip değişmediğidir. İkincisi ise; ana terim ve kavramların hiyerarşik sıralamasının değişip, değişmediği. İslam ahlakının modern dönemde anlaşılması, algılanması ve yaşanması söz konusu olduğunda, ahlak kavramlarının sırasına, eskiden kullanıldığı içeriğe sahip olup, olmadığına bakmamız lazım. Buradan ahlak alanına intikal edersek; bugün ahlak alanında çok ciddi bir alt üst oluşun yaşandığını ve bunun farkında olmadığımızı söylememiz lazım.”
Kara ahlak kavramının uğradığı erozyona kanaat kavramı üzerinden örnek verdi:
“Kanaat artık İstanbul’da bir lokantanın adıdır”
“Kanaat artık İstanbul’da bir lokantanın adıdır. Toplumda kanaat diye bir şey kalmadı. Kanaat İslam ahlakının merkezi kavramlarından biridir. İtikadi olarak Allah’a imanla ilgilidir. Allah’a iman ise akaitte birinci sırada yer alan bir konudur. İnanç söz konusu olduğunda kanaat birinci sıradadır. Fakat bugün toplumda son sıralarda olduğunu görüyoruz. Kavram duruyor lakin hiyerarşik sıralaması ve içeriği değişmiştir. Kanaat kavramı çok mühim bir kayıp vermiştir. Örneğin ben İstanbul’a geldiğim yıllarda bütün işletmelerde ‘Rızık Allah’tandır.’ levhaları asılı idi. Sadece mütedeyyinlerin değil, bugün mütedeyyin diyemeyeceğimiz insanların dükkânlarında da asılı görürdünüz. Şimdi bütün dükkânları gezin fotoğraf çekmek için bir tane bulamazsınız. Bugün bir finans kurumunun duvarına böyle bir levha asarlar mı? Mesela finans kurumları hat yarışmaları yapıyor. Bir yarışmada da bu konuyu işlerler mi? Veya bir AVM Peygamberimizin hadisi olan ve eskiden dükkânlarda gördüğümüz “Kanaat tükenmez bir hazinedir.” levhasını acaba duvarına asar mı?”
Birinci derecede bir İslam kavramının İslam’ın yükselişte olduğu bir dönemde toplumun dilinden, günlük hayatından kaybolduğunu söyleyen Kara, buna kimsenin işaret etmemesinin daha ciddi bir problem olduğunu şu sözleriyle ifade etti:
“Türkiye’de yer yerinden oynuyor, dindarlaşma yükseliyor, şu kadar imam hatip açılıyor, başörtülüler her yerde fakat bu nasıl bir yükselişse “Kanaat tükenmez bir hazinedir” hadis-i şerifi de artık ortadan kalkıyor. Türkiye’de ve İslam toplumlarında ahlak alanında çok büyük bir çöküntü var ve çöküntüye kimse işaret etmiyor, ciddi olarak uğraşmıyor.”