Hazırlayan: Gülay Gümüş
İstanbul’un ilk sultan camii olan Fatih Camii, yeni bir çalışmaya daha konu oldu. Fatih Camii külliyesi, üç ciltlik Türk Kültür ve Medeniyet Tarihinde Fatih Külliyesi adlı eserde mercek altına alındı. Hazırlığına 2007 yılında başlanan eserin Fatih Külliyesi’ni konu alan ilk cildini Doç. Dr. Fevzi Günüç, hazirenin (mezarlığın) ele alındığı ikinci ve üçüncü cildini Yard. Doç. Dr. Ali Rıza Özcan hazırladı.
Eserin editörlüğünü ise hattat Hüseyin Kutlu üstlendi.
Fatih Külliyesi, Fatih Sultan Mehmed devrinde pek çok açıdan ilklerin yaşandığı bir mekân. Fatih’in ölü bir şehir olarak devraldığı İstanbul’u cihanşümul imparatorluğa layık bir şehir haline getirebilmek için gösterdiği gayretin elle tutulur bir örneği. İnşa edildiği yıllarda ‘Cami-i Cedîd’ (Yeni Cami) ismiyle anılan, daha sonraları ise yaptıran padişahın ismiyle şöhret bulan Fatih Camii ile sekiz adet medrese, tabhane, dârüşşifâ, kütüphane, dârütta’lim, muvakkıthâne ve kenvansaraydan oluşan müştemilatı, yer seçimi itibarıyla da dikkat çekiyor.
Bina, İstanbul’un geniş ve imara en uygun düzlükteki tepelerinden birine ‘adeta bir şehir tacı’ gibi yerleştirilmiş. Külliyedeki mimari tezyinat, tarz ve üsluptaki incelik yanında, caminin kubbeleri, revaklı avlusundaki çinilerin renk ve motifleri, görenleri hayran bırakıyor. Fevzi Günüç‘ün ifadesi ile bu külliye ‘İstanbul’un fethinin gerçek bir sembolü.’ Bu eşsiz güzellikteki yapıyı kaleme almak için hakkında yayımlanan tüm belge ve bilgileri gözden geçiren Günüç, kitapta, Fatih-i İstanbul Sultan Mehmet Han’ın hayatından başlayarak, Fatih Camii, medreseler, türbeler, kütüphane, dârü’l-kurrâ ve tabhâne gibi bölümleri tarihî seyir içerisinde tek tek anlatıyor.
Fatih Camii‘nin haziresi de (mezarlığı), İstanbul’daki selâtin camii hazirelerinin en önemlilerinden biri. Ancak bugüne kadar hakkında pek fazla araştırma yapılmamış. A. Rıza Özcan hummalı bir çalışmanın sonunda bu konuda göz dolduran bir eser ortaya koymuş.
Özcan, hazirede yer alan 425 mezar taşı kitabesini fotoğraflamış, okunuşlarını bir bir yazmış. Mezar taşlarının, kitabelerin mimarî ve sanatsal özelliklerini incelemiş. Fatih Camii avlusunda yer alan mezar taşları, yazılarıyla, işlemeleriyle ve taşıdıkları sembollerle birer kültür hazinesi.
Alanında kaynak eser olma özelliği taşıyan Türk Kültür ve Medeniyet Tarihinde Fatih Külliyesi adlı çalışmayı, tüm kitapçılarda bulabilirisniz.