Bir eserin sahibinden ve basım haklarını devrettiği yayınevinden izinsiz olarak çoğaltılması olarak tanımlanan korsan yayıncılığın Türkiye’de geldiği nokta, Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’ın verdiği son verilerle gözler önüne serildi.
CHP İstanbul Milletvekili Sacid Yıldız’ın soru önergesine yanıt veren Günay, Türkiye’de son üç yılda korsan kitap sayısında rekor artış olduğunu ortaya koydu. Günay’ın yanıtına göre, son üç yılda 71 milyondan fazla korsan metaryal ele geçirildi. Aynı dönemde korsan bandrolsüz kitap sayısında da rekor sayıda artış oldu. 2008 yılında 577 bin 884 bandrolsüz kitap sayısı, 2009’da 840 bin 860’a, 2010’da 1 milyon 472 bin 762’ye ulaştı. Yine bandrollü ama korsan olarak satılan kitap sayısı 2008‘de 22 bin 562, 2009’da 60 bin 808, 2010’da 259 bin 1’e çıktı.
Her türlü korsan var
Günay ayrıca, İl Denetim Komisyonları ve Emniyet Genel Müdürlüğü işbirliği ile fikri hak ihlallerinin önlenmesi amacıyla Türkiye genelinde yapılan operasyonlarda ele geçirilen korsan materyal sayılarına ilişkin de bilgi verdi. Buna göre, 2008’de 3142, 2009’da 2487, 2010’da 3708 operasyon yapıldı. Yapılan operasyonlar sonucunda 2008’de 3359, 2009’da 2684, 2010’da 4432 kişi yakalandı. Bakan Günay’ın verdiği bilgiye göre; 2008’de 29 milyon 579 bin 855, 2009’da 16 milyon 891 bin 785, 2010’da 24 milyon 913 bin 16 korsan materyal ele geçirildi.
Videokasetin korsanını bile sattılar
Geçen yıl ele geçirilen korsan materyallerin dağılımında en büyük payı 20 milyon 90 bin 240 ile kapak kartonetleri aldı. 2010’da ele geçirilen materyallerin 1 milyon 270 bin 215’ini bandrolsüz CD/VCD, 1 milyon 758 bin 17’sini bandrolsüz DVD, 1 milyon 472 bin 762’sini bandrolsüz kitap oluşturdu. Geçen yıl içerisinde yapılan operasyonlarda 2103 bandrolsüz videokaset, 1829 bandrolsüz teyp kaset, 29 bin 636 porno yayın, 25 bin 382 bandrollü CD/VCD, 3767 bandrollü DVD, 259 bin 1 bandrollü kitap, 64 bandrollü teyp kaseti ele geçirildi.
Avrupa’nın da başı dertte
Korsan satış yalnızca Türkiye’nin değil, Avrupa’nın da başlıca sorunları arasında. AB Komisyonu’nun verilerine göre, 2008 yılında Avrupa’da korsan paylaşım nedeniyle müzik, film ve yazım sektörleri 10 milyar avro kaybetti. Bu alanda, 200 bin kişilik istihdam kaybı yaşandı. Komisyonun İç Pazardan Sorumlu Üyesi Michel Barnier, tüketicilerin mümkün olan her ürünü bedava elde etmek istediğine dikkat çekerken, birçok kişi de marka olduğunu düşünerek aldıkları ürünlerin taklit olduğundan bihaber olduklarını söyledi.
Sorunun çözümünün kapsamlı bir strateji gerektirdiğini vurgulayan Barnier, “Ben bu noktada tüketicilerin birer suçlu haline getirilmesine karşıyım. Ancak tüketiciler yaptıklarının bazı sonuçları olduğunu da bilmeli. Taklit ürün kullanımı istihdam piyasasını olumsuz etkiliyor. Bu ürünlerin kullanımı sağlık ve hatta güvenlik tehdidi oluşturuyor. Sanatçılar ve şarkıcılar maddi zarar görüyor. Yani korsan kullanımının birçok olumsuz etkisi var” dedi.
Cezası ağır ama takan yok
Türkiye’de korsan yayına ilişkin yasalar oldukça ağır. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’yla engellenilmeye çalışılan korsan yayınlar, “Kamu Hukuku” alanında değerlendiriliyor. Hem yayınevinin, hem çevirmenin, yazarın ya da malî hak sahibinin hem de devletin haklarının gaspıyla ortaya çıkan korsan yayınlar, karşımıza tıpkı basım, başka yayınevi adı altında basım, fotokopi ve internet yoluyla çıkıyor. Türkiye’de uygulanan 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nuna göre, yasal olarak üretilmiş ve bandrollü de olsa her tür kitabın yol, meydan, pazar, kaldırım, iskele, köprü ve benzeri yerlerde satışı yasak. Yasa, bu yerlerde yasal ve bandrollü kitap satanlara 3 milyar lira idarî para cezası verilmesini öngörüyor. Aynı yerlerde bandrolsüz ve korsan kitap satanlara üç aydan iki yıla kadar hapis veya 5 milyar liradan 50 milyar liraya kadar ağır para cezası veriliyor. Suçun ağırlığına göre, bu para cezalarının ikisi birden korsan yayın yapana verilebiliyor. Ayrıca, yasal hak sahibinin tazminat davası açma hakkı da kanunla saklı tutuluyor. Kanun, herhangi bir biçimde yetkilileri yanıltarak bandrol alan, bandrolleri amacı dışında kullanan kişiler hakkında, iki yıldan dört yıla kadar hapis veya 20 milyar liradan 200 milyar liraya kadar ağır para cezası verilmesini veya zararın ağırlığı dikkate alınarak her ikisi birden verilebileceğini öngörüyor.
Taraf Gazetesi