Yeni yapılan bir araştırmaya göre, çocuk kitaplarında erkek karakterler, kadın karakterlerden daha baskın ve bu da çocuklara ‘kadınların toplumda erkeklerden daha az önemli olduğu’ mesajını veriyor.
1990 ve 2000 yılları arasında yayımlanan yaklaşık 6 bin kitap üzerinde, Florida Üniversitesi sosyoloji profesörlerinden Janice McCabe’in başkanlığında yapılan çalışma, her yıl yayımlanan çocuk kitaplarında, başkarakterlerin yüzde 57’sinin erkek, yüzde 31’inin ise kadın olduğunu ortaya çıkardı. Çalışma, kitapların yüzde 23’ünde erkek hayvanların başkarakter olduğunu gösterirken, yalnızca yüzde 7.5’inde başkarakter olarak dişi hayvanların bulunduğunu gösterdi.
Kadın karakterlerin kullanımı
Gender & Society’nin nisan sayısında yayımlanan ‘Gender in Twentieth-Century Children’s Books (20’inci Yüzyıl Çocuk Kitaplarında Cinsiyet)’ adlı çalışma kapsamında, Caldecott ödüllü kitaplar, ABD’nin ünlü çocuk kitapları serisi Little Golden Books ve Children’s Catalog’un geniş kitap listesi incelendi.
Yavrusunu arayan bir anne ördeğin hikâyesinin anlatıldığı 1985 tarihli Caldecott ödüllü kitap Have You Seen My Duckling/Yavrumu Gördün mü’de tek başına bir kadın karakter var. Yazarlar, erkek hayvanların başkarakter olduğu kitapların, yüzyıl süresince, dişi hayvanların başkarakter olduğu kitapların iki buçuk katı olduğunu söyledi.
Çalışma, feminist aktivizmin tavan yaptığı 1930’lu yıllardan 1960’lı yıllara kadar olan dönemde, daha önceki ve daha sonraki dönemlerden çok daha fazla eşitsizlik olduğunu gösteriyor.
Araştırmacılar konu hakkında şöyle konuşuyorlar: “Kitaplarda kadın ve erkeklerin temsili yoluyla iletilen mesaj, çocukların zihinlerinde erkek çocuk, adam, kız çocuğu ya da kadın olmanın ne demek olduğuna dair oluşan fikirlerine de katkı sağlıyor. Erkek karakterlerin orantısız kullanımı, çocukların, kadın ve kızların erkek çocuk ve adamlardan daha önemsiz olduklarına inanmalarını sağlayabilir.”
Carnegie Madalyası sahibi, kitaplarında başkarakter olarak kadınları kullanan çocuk kitapları yazarı Melvin Burgess, kızların erkek kahramanların olduğu kitapları okurken, erkeklerin kadın kahramanların kullanıldığı kitapları okumadığı gerçeğine parmak bastı.
Burgess, erkeklerin kadınlara göre daha fazla cinsiyet temelli düşündüğünü söyledi: “Tahmin ediyorum ki, erkekler için kadın karakterler içeren kitaplar yazmadaki zorluk, erkeklerin okuyacak olması. Erkekler için yazılan kitapların eski şablonlara doğru hızla düşme eğilimi içinde olması ve aksiyon kahramanlarının, kötü karakterlerin vs. genellikle erkek olması gerçeği üzücü. Fakat çocuk kitaplarında problemin yalnızca kadın başkarakterin yokluğu olmadığına inanıyor ödüllü eski çocuk kitapları yazarı Anne Fine: “Sorun, kadın karakterlerin kullanıldıklarında nasıl temsil edildikleri. Yayıncılar, cinsiyet karışımıyla pozitif imajları kullanıyorlar, fakat basmakalıp ve demode kadın imajlarını kullandıklarının farkında bile olmuyorlar.”
Kadınlar sayıca az, ama nitelikli
Kadınların çocuklarla paylaştıkları kitaplara çok daha dikkatli bakmaları gerektiğine inanan Fine, çok sevilen eski moda klasiklerle kadınların dünyada bugünkü rollerini yansıtan kitaplar arasında denge kurmanın önemli olduğunu söylüyor.
Ancak Carnegie Madalyalı yazar Frank Cotrell Boyce, kadınların çocuk edebiyatında sayılarının aksine, etkili olduklarına inanıyor. Boyce, bunun, kadın toplumunun içinde yer alan Edith Nesbitt gibi zeki kadınların zekâlarını yazmaya harcamak yerine, politikaya veya bilime yönelmiş olmalarından kaynaklandığını söylüyor. [GUARDIAN]