D-8 Ekonomik İş Birliği Teşkilatı’nın ilkeleri nelerdir? D-8’in amacı nedir? D-8 ne zaman kurulmuştur? D-8 ülkelerinin faaliyetleri ve iş birliği alanları nelerdir? D-8’in organları nelerdir?
D-8 Ekonomik İşbirliği teşkilatı veya bilinen adıyla D-8; sekiz üye ülkeden oluşan uluslararası bir kuruluştur. Necmettin Erbakan liderliğinde kurulan organizasyonda yer alan ülkeler Bangladeş, İran, Nijerya, Pakistan, Malezya, Endonezya, Mısır ve Türkiye’dir. Bu sekiz ülke aynı zamanda İslam İşbirliği Örgütü’nde de yer almaktadır. Söz konusu ülkelere bakıldığında gerek nüfusları, gerek doğal kaynakları, gerekse de dünya ticaretindeki yerleri önemlidir.
Necmettin Erbakan, “20. yüzyılın gerçeklerinin ve alınması gereken derslerin D-8’in doğuşunun gerekçesi olduğunu söylemiş, “D-8’ler, 20’nci yüzyılın en önemli olaylarından birisi ve 20’nci yüzyılın 21’inci yüzyıla en kıymetli hediyesidir” demişti. Erbakan, “D-8’lerin kurulması baştan sona harplerle ve çatılmalarla geçen 20’nci Asrın sonunda, aydınlığa açılan bir kapı gibidir. Dünyada artık huzur, barış ve saadetin tesisi için, bir an evvel yanlışlardan vazgeçilmesi doğrulara dönülmesi ve Yeni bir Dünyanın kurulması gerekmektedir ve D-8 hareketi bu manada bir çalışma olarak değerlendirilmelidir” diye konuşmuştu.
22 Ekim 1996 tarihinde yapılan “Kalkınmada İşbirliği Konferansı’nda” yapılan toplantılardan sonra 15 Haziran 1997 yılında İstanbul’da yapılan Devlet ve Hükümet başkanları zirvesinde D-8’in kuruluşu “İstanbul Deklarasyonu” ile resmen ilan edilmiştir.
D-8 ambleminde yer alan altı yıldız kuruluş ilkesindeki altı ilkeyi temsil etmektedir
Bu altı ilke şunlardır:
- Savaş değil, barış,
- Çatışma değil, diyalog,
- Çifte standart değil, adalet,
- Üstünlük değil, eşitlik
- Sömürü değil, âdil düzen,
- Baskı ve tahakküm değil, insan hakları, hürriyet ve demokrasi.
D-8 ülkelerinin İş Birliği Alanları, Faaliyetleri ve Projeleri Nelerdir?
D-8 ülkelerinin iş birliği sektörel bazda ilerlemektedir. Buna göre;
Bangladeş: Kırsal Kalkınma
İran: Bilim ve Teknoloji
Mısır: Ticaret
Nijerya: Enerji
Pakistan: Tarım ve Balıkçılık
Malezya: Finans, bankacılık ve özelleştirme
Endonezya: Yoksullukla mücadele ve insan hakları
Türkiye: Sanayi, sağlık ve çevre
alanlarında iş birliği yapmaktadır.
D-8 Organları Nelerdir?
Zirve:
D-8’in üst düzey karar alma organıdır. Devlet ve hükümet başkanları 2 yılda bir araya gelerek bu zirveyi gerçekleştirler.
Konsey:
D-8 ülkeleri dışişleri bakanlarının katılımıyla gerçekleştirilen toplantılardır.
Komisyon:
D-8’e üye olan ülkelerin kıdemli uzmanlarından oluşan ve eş güdüm çalışmalarını yürüten kurul toplantılarıdır.
Genel Sekreterlik:
Genel Sekreterlik; D-8 Ekonomik İş birliği Teşkilatı’nın faaliyetlerine sekreterlik hizmetleri sunan ve üye ülkeler arasında iletişim sağlayan icra direktörlüğünü Türkiye tarafından atanan büyükelçi Ayhan Kamel yürütmekteydi. 2006 yılında yapılan Bali Zirvesi’nin ardından icra direktörlüğünün statüsü genel sekreterliğe çevrilmiştir ve dönem başkanı Endonezya tarafından atanmıştır. Genel Sekreterliği 2007-2010 yılları arasında Endonezya’da Dipo Alam, 2010-2012 yılları arasında yine Endonezya’dan Widi A. Pratikto yürütmüştür. 1 Ocak 2013 tarihinden sonra İran’dan Seyed Ali Mohammad Mousavi bu görevi devralmıştır. Şu anki Genel Sekreter Malezya’dan Dato’ Ku Jaafar Ku Shaari’dir.
D-8 Ekonomik İş Birliği Teşkilatı’nın Amacı Nedir?
D-8 girişiminin başlatılmasındaki amaç; ekonomik potansiyeli, çeşitli kaynakları, büyük nüfusları ve coğrafi alanı temsil eden sekiz ülke arasında ticaret ilişkilerinde yeni fırsatlar yakalamak ve bu fırsatları çeşitlendirmek, uluslararası düzeyde karar alma sürecine katılımı arttırmak, Dünyaya daha iyi hayat şartları sağlamak, somut projelerle üye ülkelerin ekonomik iş birliğini arttırmak ve diğer gelişmekte olan ülkelerin dünya ekonomisindeki durumlarını güçlendirmektir.
D-8 kuruluşu bölgesel olmaktan küresel bir kuruluştur.
D-8’in kurulduğu yılda üye ülkelerin milli gelirleri 872 dolarken bugün söz konusu ülkelerin milli gelirleri 1500 dolar civarındadır.