Körfez ülkesi Katar, ülkenin petrol ve doğalgaz gelirlerini yönetmek amacıyla kurduğu Katar Yatırım Otoritesi aracılığıyla yurt dışında 400 milyar doları aşkın yatırım gerçekleştirdi
Sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) zengini Katar, 40’dan fazla ülkede 400 milyar dolardan fazla yatırım gerçekleştirirken, pek çok tanınmış dünya markasının da hissedarları arasında yer alıyor.
Katar’ın yurt dışında yaptığı yatırımlar ve satın almalarının arkasında olan Katar Yatırım Otoritesi’nin (QIA) Borsa İstanbul’un yüzde 10’luk hissesinin devri için anlaşma imzalaması, bu ülkenin yurt dışındaki yatırımlarını yeniden gündeme getirdi.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, ana gelir kaynağı doğalgaz olan Katar, pek çok tanınmış dünya markasının hissedarları arasında yer alıyor. Katar’ın 40’dan fazla ülkedeki yatırımlarının değerinin de son dönemde borsalardaki yükselişle 400 milyar dolardan fazla olduğu hesaplanıyor.
2005’de ülkenin petrol ve doğalgaz gelirlerini yönetmek ve ülke ekonomisini çeşitlendirerek güçlendirilmek amacıyla kurulan QIA’nın yurt dışında yaptığı yatırımların çoğunun stratejik sektörlerde ve uzun vadeli olması dikkati çekiyor. QIA’nın, altyapı, perakende, sağlık, bankacılık, otomotiv, spor, yatırım bankacılığı, gayrimenkul ve inşaat, turizm, tarım, ham madde ve ticaret sektörleri gibi çeşitli alanlarda yatırımları bulunuyor.
Dünyanın en zengin ülkeleri arasında yer alan Katar, özellikle Avrupa’da gayrimenkule, lüks markalara ve futbol kulüplerine yaptığı yatırımlarıyla dikkati çekiyor.
Ulusal Varlık Fonu Enstitüsü’ne göre (SWFI), QIA, dünyanın en büyük 11’inci ulusal varlık fonu konumunda.
Öte yandan, diğer Körfez ülkeleri yatırımlarda daha çok kendi ülkelerine odaklanırken, Katar, bölge ülkeleri arasında yurt dışında en fazla yatırım yapan ülke olarak öne çıkıyor.
Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası (WB) verilerine göre, dünyanın üçüncü büyük gaz rezervine sahip ülkesi olan Katar, Bursa’dan daha küçük bir nüfusa sahip olmasıyla da dikkati çekiyor.
2 milyon 832 bin nüfusu bulunan Katar, gaz ve petrol fiyatlarının düşük seyretmesine rağmen, satın alma gücü paritesine (SGP) göre geçen yıl kişi başına milli gelirde yaklaşık 97 bin dolarla ülkeler arasında ilk sıralarda yer aldı.
QIA’nın yatırım portföyünde ilk sıralarda ise Almanya, İngiltere, Fransa, ABD, Çin, Rusya, Avustralya ve Türkiye yer alıyor.
Katar Yatırım Otoritesi, konumu, güçlü bankacılık sistemi, büyümeyi destekleyen demografik yapısı nedeniyle son yıllarda odağına aldığı Türkiye’de, özellikle finans, medya, enerji ve gayrimenkul alanlarına yatırım yapıyor.
Katar’ın ülke ve bölgelere göre yatırım portföyü şöyle şekilleniyor:
Katar
QIA aynı zamanda kendi ülkesindeki birçok kuruluşun doğrudan sahibi ya da ortağı konumunda bulunuyor.
Otorite, Katar’ın başkenti Doha’daki Hamad Uluslararası Havalimanı, Katar Havayolları, Katar borsası, Katar Ulusal Bankası S.A.Q ve telekom operatörü Ooredoo QSC’de en büyük yatırımcı olarak dikkati çekiyor.
Avrupa
Avrupa, uzun zamandır Katar’ın yatırımları için en önemli destinasyonlardan biri olmasıyla dikkati çekerken, QIA, kıtada otomobil, gayrimenkul, teknoloji, finans, sağlık ve moda şirketlerine ile futbol kulüplerine milyarlarca avroluk yatırım gerçekleştirdi.
Katar, Avrupa’nın en büyük ekonomisine sahip olan Almanya’da son 30 yılda Volkswagen, Deutsche Bank, Siemens, Hochtief ve SolarWorld gibi şirketlere 20 milyar avrodan fazla yatırım yaptı.
2022 Dünya Kupası’na ev sahipliği yapmaya hazırlanan Katar’da, Siemens, Deutsche Bahn ve birçok uluslararası Alman şirketi altyapı projeleri gerçekleştiriyor.
2008 finansal krizi sırasında Barclays Plc ve Credit Suisse Group AG’ye milyarlarca dolarlık yatırım yapan QIA, Deutsche Bank AG’nin sermayesini desteklemek için de 2014’te Alman bankasının hissedarı oldu.
QIA’nın yan kuruluşu Qatar Holding de Alman otomobil üreticisi Volkswagen AG’de yüzde 14,6’lık pay ile en büyük hissedarlar arasında yer alıyor.
2011’de Fransa’nın köklü takımlarından Paris Saint Germain’i satın alan QIA, takıma David Beckham’ın transferi de dahil milyonlarca avroluk yatırım yaptı. QIA, İtalyan lüks markası Valentino Fashion Group SpA’yı da Mayhoola for Investments SPC adlı bir yatırım şirketi aracıyla yaklaşık 700 milyon avroya satın aldı.
İngiltere
Yatırım konusunda daha çok Batı Avrupa ülkelerine yönelen Katar’ın İngiltere’de de 40 milyar sterlinden fazla yatırımı olduğu hesaplanıyor. Bunların arasında Londra’nın en ünlü yerlerinden HSBC kulesi, Shard Gökdeleni, Olimpiyat Köyü, Harrods mağazası, Savoy Oteli ve finans sektörünün bulunduğu Canary Wharf bölgesindeki hisseleri bulunuyor.
Katar’ın İngiltere’de yatırımları sadece gayrimenkulle sınırlı değil. Ülkenin büyük süpermarket zincirlerinden Sainsbury`nin yüzde 22 hissesi ve Londra Heathrow havaalanının yüzde 20 hissesi de QIA’da bulunuyor. Katar Havayolları da British Airways’in sahibi IAG SA’nın yüzde 20’sini elinde bulunduruyor.
Londra Borsası’nda (London Stock Exchange-LSE) yüzde 10,3 ile en büyük hissedarlar arasında QAI dikkati çekiyor. LSE, son olarak New York merkezli finansal piyasa verileri sağlayıcısı Refinitiv’i 27 milyar dolara satın almıştı.
Rusya
QIA, Rusya’nın en büyük petrol üreticisi “Rosneft”in yüzde 18,93 hissesini 11 milyar dolara satın alırken, ülkenin üçüncü büyük havalimanı olan St. Petersburg Havalimanı’na da 2018 yılında yaklaşık yüzde 25’lik hissesini alarak ortak oldu.
ABD
Katar Yatırım Otoritesi, 2015’te New York’ta bir ofis açarak bu ülkede de yatırımlarını çeşitlendirme yoluna gitti. New York ve Los Angeles’ta özellikle ofis olmak üzere birçok gayrimenkule yatırım yaparken, Empire State Building’in sahibi Empire State Realty Trust Inc.’in yaklaşık yüzde 10’unu satın aldı.
QIA, Brookfield Property Partners LP ile New York’da yaklaşık 9 milyar dolarlık bir gayrimenkul projesi geliştirdi.
Otorite’nin başta Singapur olmak üzere Asya ülkelerinde de gayrimenkul ve teknoloji şirketlerinde hissesi bulunuyor.
ABD ve Asya pazarlarına toplamda 55 milyar dolarlık yatırım hedefi
Katar Yatırım Otoritesi, özelikle başarı yakalanan ülkelerde pazarları çeşitlendirmeye yöneliyor.
QIA, 2016’da açıkladığı 5 yıllık Asya ve ABD piyasasına yönelik yatırım stratejisinde, ABD pazarı için yaklaşık 35 milyar dolar yatırım yapmayı planlarken, Asya pazarları, özellikle Hint ve Güneydoğu Asya pazarlarında yaklaşık 20 milyar dolarlık yatırım hedeflemişti.
Katar’ın en fazla gaz sattığı Çin pazarı için de yaklaşık 10 milyar dolarlık yatırım planı bulunuyordu.
Katar eş-Şark Gazetesinin yayınladığı bilgilere göre Doha’nın yatırım yaptığı kıtalar ve bazı ülkeler şunlar: “Avrupa’da Portekiz, İspanya, Fransa, İngiltere, Almanya, Hollanda, İsveç, Ukrayna, Türkiye, Yunanistan, Güney Amerika’da Brezilya, Arjantin; Kuzey Afrika’da Mısır, Tunus, Fas; Güney Afrika’da Kenya, Sudan, Uganda; Orta Doğu’da Suriye, Lübnan; Asya’da Çin, Tacikistan, Pakistan, Hindistan, Sri Lanka, Vietnam, Tayland, Malezya, Endonezya, Filipinler, Rusya; Kuzey Amerika’da ABD ve Okyanusya’da Avustralya.”