Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), kalite kontrol incelemeleri sonrasında bağımsız denetim kuruluşlarına ceza yağdırdı. 2008-2010 yılları arasında 46 bağımsız denetim kuruluşuna yönelik kalite kontrol incelemesi yapan SPK, “mevzuat aykırı denetim çalışması yaptıkları ve Kurul’a karşı yükümlülüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle 7 şirkete listeden çıkarma, 16 şirkete idari para cezası, 20 şirkete uyarı cezası verdi.
Sermaye Piyasası Kurulu’nun Haftalık Bülteni’nde Sermaye Piyasası Kurulu 2008-2010 Dönemi Bağımsız Denetim Kalite Kontrol Çalışma Sonuçları Bilgilendirme Raporu’na yer verildi. Sermaye Piyasası Kurulu Muhasebe Standartları Dairesi Başkanlığı tarafından ilgili mevzuatlar ve kararlar uyarınca bağımsız denetim kuruluşlarının “bağımsız denetim standartlarına uygun denetim faaliyetlerini yürütüp yürütmediğinin” tespiti amacıyla kalite kontrol incelemelerinde bulunulduğuna dikkat çekilen Rapor’da bir çok denetim çalışmasında belgelendirmenin yetersiz oluşu nedeniyle yapılan çalışmanın bağımsız denetim raporuna yeterli ve uygun nitelikte dayanak oluşturmadığı, aynı zamanda denetim çalışmasının denetim standartlarına uygun olarak yürütüldüğüne dair bir kanıt ortaya koyamadığı tespitlerine yer verildi. Rapora göre çalışma kağıtlarının nitelik ve içerik açısından yetersiz olması sonucu finansal tablolarda kullanılan varsayımların sınanması mümkün olmadı. Yürütülen denetimlerde; iç kontrol sisteminin incelenmesi, risk değerlendirmeleri ve önemlilik seviyesinin belirlenmesi, analitik prosedürlerin yerine getirilmesi ve ayrıntılı planlamanın yapılmasına yönelik çalışmalarda bulunulmaması bağımsız denetim çalışmalarının makul güvenceyi sağlayacak çalışmalar olmaktan uzaklaşılması sonucunu doğurdu.
Yapılan incelemeler çerçevseinde Kurul 2008 yılında 12, 2009 yılında 20 ve 2010 yılında 15 tane olmak üzere 2008-2010 döneminde toplam 46 bağımsız denetim kuruluşu nezdinde kalite kontrol amaçlı incelemelerini tamamladı. 2010 yılına ilişkin bir inceleme ise sürüyor. 2008 yılında yapılan 12 inceleme sonrasında 4 bağımsız denetim kuruluşu listeden çıkarılırken, 3 şirkete idari para cezası, 5 şirkete uyarı cezası verildi. 2009 yılında kalite kontrol çalışması yapılan 19 şirketten 1’i listeden çıkarılırken, 10’una idari para cezası. 8’ine uyarı cezası öngörüldü. 2010 yılında 15 şirkete yönelik başlatılan incelemelerden 14’ü tamamlandı. 2 bağımsız denetim şirketine listeden çıkarma, 3’üne idari para cezası, 7’sine uyarı cezası verildi. Böylece 3 yıllık dönemde kalite kontrolü yapılan 46 şirketten 7’sine listeden çıkarma, 16’sına idari para cezası, 20’sine uyarı verildi.
Raporda, Kurul tarafından yapılan incelemeler sonucunda bağımsız denetim kuruluşları ve bağımsız denetçilerle ilgili olarak ulaşılan tespitlere de yer verildi. Rapor’a göre 46 bağımsız denetim kuruluşundan 18’inin kuruluş şartlarını taşımadığı tespit edildi. Kuruluş şartlarına ilişkin tespit edilen genel aykırılık ve eksiklikler genel hatlarıyla şöyle:
“Sorumlu ortak baş denetçi unvanı ile görevlendirilen kişinin, en az iki yıl süreyle Kurul’un listesinde yer alan bağımsız denetim kuruluşlarında sermaye piyasası kurumları ve halka açık anonim ortaklıkların bağımsız denetiminde fiilen denetçi, kıdemli denetçi veya baş denetçi unvanı ile görev almaları gerektiğine ilişkin mesleki deneyim şartını sağlamaması, bağımsız denetim kadrosunda yeterli sayıda ve nitelikte denetçi bulunmaması, yönetici ve denetçilerde bağımsız denetim lisans belgesi bulunmaması, yeterli mekan ve teknik donanıma sahip olunmaması; mesleki sorumluluk sigortası yaptırılmaması.
46 bağımsız denetim kuruluşunun 21’inde, bağımsız denetim çalışmasının belgelendirilmesi konusunda önemli eksiklikler tespit edildi. 17’sinde, makul güvence sağlayacak ölçüde yeterli, güvenilir ve uygun bağımsız denetim kanıtı elde edilmesi konusunda önemli eksiklikleri bulunduğu belirlendi.
46 bağımsız denetim kuruluşunun 8’inde, müşteri şirketlerin muhasebe ve iç kontrol sistemini anlamaya yönelik çalışmalara ve değerlendirmelere ilişkin herhangi bir belgeye rastlanmadı. 7’sinde, bu kuruluşlarca gerçekleştirilen bağımsız denetim çalışmalarının incelenmesi sonucunda, ilişkili taraf işlemleri ile ilgili yeterli belgelendirme yapılmadığı tespit edildi.
12’sinin bağımsız denetim sözleşmelerinde Tebliğ’e aykırılık veya eksiklikler belirlendi. 4’ünün bağımsızlık ilkesine aykırı hareket ettiği tespit edildi.
ANKA