Bosna-Hersek’teki savaşta 11 Temmuz 1995 tarihinde 8 bin erkeğin katledildiği Srebrenitsa’da, soykırımın 16. anma yıl dönümü törenleri, kurbanların mezarlarının bulunduğu Potaçari’de geniş katılımla yapılıyor.
Avrupa’nın İkinci Dünya Savaşından sonra yaşadığı en büyük trajedi olan Srebrenitsa soykırımının 16. yıldönümünde, yine hüzün ve gözyaşı hakim… Anneleri evlatsız, çocukları babasız bırakan bu soykırımın acısı, aradan geçen 16 yıla rağmen hiç bitmedi.
Srebrenitsalı kadınları yalnız bırakmamak için on binlerce Boşnak, törenlerin yapılacağı alanda bir gün öncesinden toplanmaya başladı. Tuzla kentinin Nezuk kasabasında 3 gün önce başlatılan ölüm yürüyüşüne katılan yaklaşık 5 bin kişi de dün akşam saatlerinde yürüyüşlerini Potoçari Mezarlığı’nda tamamladı. Yürüyüşe katılanlar, geldikleri Potoçari çevresinde kurdukları çadırlarda geceyi geçirdi.
”Beyaz zambaklar” gibi dizilen uçsuz bucaksız mezar taşlarının bulunduğu Potoçari’de toplanan kalabalık, gece boyunca dua edip, Kur-an’ı Kerim okuyup, kurbanların arkasından gözyaşı döktü. Bu gözyaşları, 16 yıl önce katledilen, daha sonra bedenleri parçalara bölünüp çeşitli toplu mezarlarda bulunan, uzun çalışmalar sonucu kimlikleri belirlenen kurbanlar için akıtıldı.
Srebrenitsa’nın işgali üzerine 16 yıl önce sığındıkları BM bünyesinde görev yapan Hollandalı askerlerin bulunduğu fabrikada, bugün 613 kurbanın tabutu bulunuyordu. Hollandalı askerler, kendilerine sığınanları, öldürüleceklerini bildikleri halde Çetniklerin eline teslim etmişti. Aradan geçen 16 yıl sonra, cesetleri toplu mezarlarda parçalanmış halde bulunan Srebrenitsalı kurbanların cenazeleri, yeşil örtüye sarılı tabutların içinde, insana yaraşır şekilde toprağa verilmek üzere Potoçari Mezarlığı’na omuzlar üzerinde taşındı. Cenazelerin fabrikadan törenin yapılacağı alana taşınma süreci ise saatler sürdü. Ancak kurbanların tabutları çok hafifti. Çünkü bir çoğunun bedeninin bir kısmı hala bilinmeyen yerlerde saklı duruyordu. Tabutlar içinde ise kimisinin bacağı, kimisinin sadece kaburgaları, kimisinin ise sadece kafatası bulunuyordu.
Potoçari Mezarlığı’nda cenaze namazlarının kılınacağı alana tek tek dizilen tabutların başında yaşanan manzara ise yürekleri burktu. Her tabutun başında aileleri ve yakınları gözyaşı dökerek dayanılması zor bir tablo oluşturdu. Ölümlerin üzerinden 16 yıl geçmesine rağmen, tabutların başında yaşanan acı sanki dün gibiydi.
Tabutlar başında ağlayan kadınlar, bir taraftan kaybettikleri için gözyaşı döküyor, diğer taraftan yakınlarını 16 yıl sonra olsa bile insana yaraşır bir şekilde toprağa verecek olmanın buruk sevincini yaşıyordu. Srebrenitsalı 613 kurbanın yakınının 15 yıllık hasreti bugün sona eriyordu. Çünkü tabutları gözyaşlarıyla ıslatan kadınlar kaybettikleri yakınlarının ardından bugün ”doya doya ağlıyordu”… Annelerin acısına ortak olan kalabalık ise hüzünlü bir şekilde 16 yıl önce dünyanın gözleri önünde yaşanan trajedinin ortaya koyduğu sonucu görüyordu.
Başı belli, ancak sonu adeta görülmeyen tabutların başında ağlayan kadınlardan birisi de Nura Mustafiç idi… 16 yıl önce kaybettiği 3 oğlundan, cesetleri bulunan 2 oğlunun tabutuna sarılan Mustafiç, ”Bu tabutlar, bu olaylara göz yuman dünyanın ayıbı” şeklinde duygularını dile getirdi.
ARINÇ KATILIYOR
Türkiye’yi temsilen Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’ın katılacağı Srebrenitsa’daki resmi törenler, saat 11.00’de (TSİ 12.00) Potoçari Mezarlığı’nda başlayacak. Çeşitli ülkeleri temsil eden yetkililerin soykırım anıtına çelenkleri koyması ve Hollandalı askerlerin savaş zamanında kullandığı fabrikada yapılacak protokol konuşmalarının ardından, 613 kurbanın cenazesi
Bosna-Hersek’in Reis-ul Uleması Dr. Mustafa Ceriç tarafından kıldırılacak namazın ardından toprağa verilecek.
AA