Sergei Vasilenkov*
Uluslararası analistler, yeni bir dünya savaşı başlama olasılığına dair bir tartışma başlattılar. Türkiye-Suriye sınırına Patriot füze savunma sistemlerinin yerleştirilmesi bu tartışma için bahanelerden biriydi. Suriye’den gelecek tehdidin farazi bir neden olduğu ve gerçekte bunun İran ile nükleer potansiyeliyle ilgili iddialar bulunuyor.
Birçok uzman müteakip defalar yeni bir dünya savaşının başlaması olasılığına dair düşüncelerini ifade ettiler. Onlar göre üçüncü dünya savaşı insanlık için bir kıyamet olacaktı zira nükleer mukabil kuvvetler kimseye canlı bırakmayacaktı. Bu açıklama yakınlarda İran Genel Kurmay Başkanı Hasan Firuzebadi tarafından dile getirildi. Ona göre yeni bir dünya savaşının nedeni Suriye ve Türkiye sınırına Patriot füze savunma sistemleri yerleştirilmesi olabilirdi.
Yeni füze sisteminin “dünya haritasında kara bir leke” olduğunu belirten Hasan Firuzabadi’nin konuşmasında tespit ettiği gibi bu önlem Avrupa ve insanlık için ciddi sonuçlara neden olabilirdi.
NATO Sekreteri General Fogh Rasmussen bu füze sistemlerinin Türkiye’de gerektiği kadar kalacağının altını çizdi. Şu an için 9 yüz km’lik Türkiye-Suriye sınırına yerleştirilmesi tartışılıyor. Patriot’ların yerleştirilmesi nedeni Türk yetkililerin 21 Kasım 2012’de yaptığı resmi talepti. 4 Aralık’ta NATO yetkilileri Türkiye’nin talebini onayladı.
Türk basınına göre yetkililer, bu kararı ülkeyi Suriye’den gelecek olası bir saldırıya karşı korumak için aldı. Şu ana kadar Patriot füze savunma sistemleri, ülkenin güney-doğusundaki Malatya, Gaziantep ve Diyarbakır’a yerleştirilecek. Buna ek olarak sistemin komuta merkezi Almanya’daki bir NATO üssü olacak.
Hollanda Başbakanı Mart Rutte’nin isteği üzerine füze sistemi 2013 Ocak’ında yerleştirilecek. NATO Genel Sekreteri’yle yaptığı toplantıda Hollanda Başbakanı Almanya, ABD ve Hollanda’nın füze-savunma sisteminin kurulmasını en kısa sürede bitirmek için Türk temsilcilerle yakın çalıştıklarını belirtti.
Ancak İran Genelkurmay Başkanı, Türkiye-Suriye sınırına yerleştirmeye dair olumsuz tepki veren tek kişi değildi. İran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Salahi’nin belirttiği üzere Türkiye-Suriye sınırına füze-savunma sistemlerinin yerleştirilmesi Suriye hava kuvvetlerini olası bir saldırısına karşı korumadan ziyade bir provokasyondu. Ona göre Patriot’ların yerleştirilmesinin bölgenin istikrarının ve güvenliğinin geliştirilmesine yardımcı olacağını umut etmek aptallıktı. Salahi ayrıca mesele Suriye’nin katılımı olmadan çözülemezdi. Bu yüzden Türkiye ve NATO, Suriye’nin sorunlarına karışmamalıydı.
Ancak diğer dünya güçleri duruma ihtiyatlı yaklaştı. Rus Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov’a göre Türkiye-Suriye sınırına füze yerleştirilmesi yeni silahlı çatışmalara ve hatta bir dünya savaşına yol açabilirdi. Ona göre Türk Patriot sistemi, İran ve Avrupa dahil birçok ülkeye ciddi bir tehdit oluşturuyordu. Füze savunma sistemi olası Suriye saldırısına karşı tasarlandığı gerçeğine rağmen, konumu kolayca değiştirilebilirdi. Yani saldırganlarına karşı hiçbir şey yapamaması için İran’a karşı kullanılabilirdi.
İran sınırından fazlasıyla uzak olmasına rağmen Rus uzmanlar, Patriot’un asıl amacının 500 km uzaktaki İran’ın nükleer tesislerini baskılama amacı taşıdığına inanıyor. PIR Merkezi Genel Başkanı Dmitry Polikanov’un belirttiği gibi Suriye’den olası bir tehdit sadece mazeret. Gerçekte ABD, Türkiye’yi İran’dan gelecek tehdidi hızlıca bastırmak için platform olarak kullanmayı planlıyor. Ona göre yetkililerin aksine açıklamalarına rağmen Türkiye’ye Patriot yerleştirilmesi geçici değil.
Artık İran yakından izlenecek, herhangi yanlış bir hareket bir provokasyon olarak görülecek ve neticeleri ülke için felaket olacak zira Tahran misilleme yapamayacak. RAS’ta uzmanlık yapan Victor Nadein-Rajewiski de aynı fikirde. Ona göre füze savunma sistemlerinin yerleştirilmesi, Birleşik Devletler’in İran’la savaşı için Türkiye’yi stratejik bir platform olarak güçlendirmesi için bir NATO yoludur. Ülkenin Başbakan Erdoğan liderliğinde İslamcı bir hükümetle yönetilmesine rağmen NATO, Türk yetkilileri İran’a karşı mücadele içine çekebildiler.
Özellikle de Ankara’nın kendi çıkarlarının bulunduğu Suriye’ye karşı savaşa yardım ederek (bunu yaptılar.) Tüm Rus uzmanları kötümser değil. Moskova Carneige Merkezi Direktörü Dmitri Trenin’e göre kimse Patriot füzelerinin İran’a karşı olduğunu kesin olarak söylemez. Ona göre Tahran’ı başarıyla karşılayabilecek Avrupa’nın uzun süre önce kurulmuş kendi füze savunma sistemleri mevcut. Halihazırda yenilerine de ihtiyaç yok.
Elbette İran’la durum daha da karmaşıklaşırsa NATO ve ABD, buna karşılık ek önlemler alacak ve Patriot füzeleri önemli bir rol oynayacak. Mevcut şartlar altında bunun büyük ölçüden nedeni Suriye ve Türkiye’de siyasi durumdur.
Jeopolitik Araştırmalar Enstitüsü Direktörü General Leonid Ivashov’un konuşmasında belirttiği üzere şu an için Suriye’nin Türkiye’ye saldırması mümkün değildir. Suriye devleti kritik iç savaş sorunuyla uğraşırken, askeri gücü belirgin olarak Suriye’yi aşan bir ülkeye genel bir saldırıyı düşünemez bile. General Ivashov’a göre bu Türkiye’ye Suriyelilerin saldırmasından korumayla değil Türk birliklerinin Suriye’yi işgal etmesiyle ilgilidir. İşgali engelleyen ise Rusya’nın vetosuydu.
General Leonid Ivashov’a göre yeni füze sistemi sadece savunmak için değil aynı zamanda İran ya da Suriye’ye saldırmak amacıyla oluşturuldu. Ancak NATO sözcüsü George Litlla’ya göre Türk yetkilileri birçok kez düşen mermilere misilleme olarak Suriye tarafına ateş açma kararı verdiler.
İlaveten Türk yetkililer, Suriye’deki büyüyen iç savaş ve isyanların Türk sınırını “geçeceğinden” korkuyorlar zira sınır bölgelerindeki siyasi durum istikrarsız. Rusya’nın NATO temsilcisi Alexander Grushko’ya göre füze-savunma sistemi, ittifakın Türkiye-Suriye çatışmasına müdahale etmeye başladığının bir işareti.
Bir kez daha füzelerin yerleştirilmesi, Suriye çatışmasına ABD’nin ilgi göstermesinin yanında Asya bölgesinde NATO ve ABD’nin çıkarını doğruluyor. Anders Fogh Rasmussen’in belirttiği üzere bu önlem Türkiye’nin dünyanın önde gelen güçlerinin koruması altında olduğunu dünyaya gösteriyor.
*Pravda.ru’daki bu makale Oğuz Eser tarafından Timeturk.Com için tercüme edilmiştir.