Engin Dinç’in röportajı
Fransa, El Kaide tehlikesini gerekçe göstererek, Mali’yi işgal etmeye başladı. Son zamanlarda Batının işgal etmek istediği ya da kontrolünden çıkmasını istemediği ülkeler için El Kaide iyi bir bahane olmayı sürdürüyor. Fransa’nın da Mali’de bu gerekçeyle işgale başlaması kafalarda soru işaretleri doğurdu. Bu soruları Bilgesam Afrika Uzmanı Hasan Öztürk’e sorduk.
TUAGREGLER GEÇMİŞTE DE İSYAN ETTİ
Mali’de neler olup bitiyor? Fransa gerçekten El Kaide’yi bitirmek için mi orada?
Mali’de çok zayıf bir devlet var. 1963’te bağımsızlığına kavuştuğundan beri çok zayıf bir Mali Devleti var. Yarım yüzyıldır bu devlet ülkenin kuzeyine neredeyse hiçbir hizmet götüremiyor. Haliyle kuzeyde devlet yok denecek kadar az. Böyle olunca tabi, Tuaregler’in çok yoğun yaşadığı bölge kuzey bölgesi, onlar da isyan ediyorlar. Tabi bu yedinci- sekizinci isyan, bu Tuareg grupları geçmişte de isyan etmiş. Şimdi tekrar isyan edip, bağımsızlık ilan edince birtakım gruplar ortaya çıktı. Bunlar Batı tarafından El Kaide ile ilgili gruplar olarak nitelendiriliyor. “Mali’nin güvenliğini tehdit ettiği için El Kaide bağlantılı bu örgütlere Fransa müdahale ediyor.” Söylem bu ama burada bağımsızlık için mücadeleyi başlatan MNLA hareketi var. Bu MNLA hareketinin başlangıcında liderliğine soyunan İyad Ag Ghali adlı bir lideri vardı. Ghali liderliği üstlenemeyince Ensaruddin örgütü çevresindeki insanları alıp, başka bir örgüt kuruyor. Ve birlikte hükümetin kontrolündeki kuzeydeki şehirlere saldırıyorlar. Böyle başlıyor, daha sonra yılbaşında da Tevhid ve Cihad Hareketi meydana çıkıyor. Yalnız ilginç bir şey var tabi, Ensaruddin ile Tevhid ve Cihad Hareketi’nin bağımsızlık gibi bir derdi yok. Herkesin merak ettiği şey de şu; Ensaruddin kısa sürede nasıl bu kadar örgütlendi, bu gelişmiş silahları nasıl elde etti ve nasıl bu kadar para var elinde? Şu an neredeyse 6 ay olacak isyan başlayalı. MNLA militanlarının sayısı hızla düştü, etkisini tamamen yitirdi. Bunun sebebi de şu, Ensar Ed Din elindeki hazır parayla “gelin benim tarafımda savaşın” diye MNLA’nın militanlarına para veriyor. Çünkü bu insanlar da ailelerini geçindirmek zorundalar, paraya ihtiyaçları var. Onlar da bunu bir iş olarak gördükleri için Ensaruddin tarafına geçiyorlar. Tabi soru şu, bu örgütler neden şimdi ortaya çıktı?
EL KAİDE DEDİKLERİ ÖRGÜT BATILI İSTİHBARAT ÖRGÜTLERİNİN KONTROLÜNDE
Bu sorunun cevabı nedir?
Batı medyasında “El Kaide in the Magrep” denen bir olgudan bahsediliyor, Mağrip El Kaidesi. Aslında böyle bir örgüt yok diyebiliriz. Var ama batılı istihbarat örgütlerinin kontrolü altında bu örgütler. Şöyle bir örnek vereyim; mesela bugün PKK’nın içine birçok devletin sızdığını biliyoruz. Sahra bölgesindeki bir örgüte ya da gruba, belli bir coğrafyada belli bir alanda belli bir güç elde etmiş bir örgüte, batılı istihbarat örgütleri neden sızmasın? Sızmamaları anormal olurdu zaten. Dolayısıyla bağımsızlık hareketi çıkınca hemen ‘El Kaide’ bağlantısı devreye girdi. Ve bağımsızlık hareketini tamamen tasfiye ettiler. Zaten bunlar da; “bizim bağımsızlık gibi bir amacımız yok; bizim tek amacımız var o da Mali’de şeriat uygulamak” diyor. O zaman şöyle bir soru sormak gerekiyor; “Şeriati uygulamak için silahlı mücadeleye gerek yoktu. Niye geçen sene ya da ondan önceki sene şeriati uygulamadınız?” Dolayısıyla bu örgütler tamamen batılı istihbarat örgütlerinin Fransa’nın, Amerika’nın müdahalelerinin meşrulaştırmak için kurdukları paravan örgütler.
TEVHİD VE CİHAT HAREKETİ İÇİNDE PAKİSTANLILAR VAR
O zaman şu sonuca varıyoruz; Mali’nin altın ve petrol rezervlerinin güçlü olduğu söyleniyor. Fransa ve belki doğal bir partner olarak ABD buradaki bu kaynakları daha rahat kullanabilmek için El Kaide’yi paravan örgüt olarak önce şişirdi, şu anda da işgal etmeye çalışıyor.
Zaten Fransa orayı gayet iyi kullanıyordu. Ama korkusu şuydu; Fransa orayı zaten kontrol ettiği için, kendisinin istemediği bir bağımsızlık hareketini bastırması gerekiyordu. Buna müdahale aracı olarak da orada hazır bekletilen El Kaide örgütleri kullandı. Bir anda onlara ciddi anlamda para ve silah yardımı yapıldı ve bunlar hemen o bağımsızlık hareketini bastırdılar. Ve El Kaide örgütlerini elimine etme bahanesiyle de şu an Fransız uçakları orada.
Mesela Tevhid ve Cihad Hareketi var. Bu örgütün içerisinde Pakistanlıların savaştığı söyleniyor. Şimdi şunu sormak lazım; Pakistan neresi Mali neresi? Bu insanlar bu kadar kısa sürede Pakistan’dan Mali’ye nasıl geldiler. Bu imkanları varsa mesela neden daha gelişmiş bir ülkeye göç etmediler? Bunlar hep soru işareti. Profesyonel çalışan bir terör örgütünün yapmayacağı şeyler bunlar.
FRANSA TUAREGLERİN BAĞIMSIZLIK İLAN ETMESİNDEN KORKUYOR
Bu altın ve petrol rezervleri ve diğer doğal zenginliklerin büyüklükleri nasıl? Fransa şu an için bu doğal kaynakları kendi istediği gibi kullanabiliyor mu?
Kullanıyor. Mesela Fransa elektrik tüketiminin yüzde 75’ini nükleer santrallerden sağlıyor. Mesela Fransa’nın uçak gemileri var. Onların birçoğu çift nükleer reaktörle çalışan uçak gemileri. Bunlar için de hep uranyum lazım. Uranyum da Mali’de zengin bir kaynak. Onun dışında birtakım fosfat gibi high-tech endüstride kullanılan nadir ve stratejik elementler var. Onlar da Mali’de var. Şirketleri zaten bunu işliyor. Ama amaç sadece oradaki yer altı zenginlikleri değil. Fransa zaten onlara erişebiliyor. Tuaregler, aynı Ortadoğu’daki Kürtler gibi birçok ülkeye yayılmış durumdalar ve Mali’deki Tuaregler bağımsız bir devlet kurarsa Cezayir’in güneyi, Burkina Faso, Nijer, Moritanya da bulunanlar da uzun vadede bağımsızlık talebinde bulanacak. Şimdi bunlar da Cezayir’e yakın ülkeler olduğu için bu ülkeler onların kontrollerinden çıkacak. O zaman Çin’e, Rusya’ya yanaşacaklar ki bu da Batı’nın ve Amerika’nın istemediği bir şey.
on5yirmi5.com