Irak Hükümeti’nin Aralık 2017’de IŞİD’e karşı zafer ilan etmesinin üzerinden geçen 9 ay içinde, IŞİD’ın Irak’ta yeniden yapılanmayı başardığı belirtiliyor. Örgütün, Tarmiya bölgesine yakın, Bağdat’a 1 saatlik uzaklıktaki zengin tarım alanlarına sahip köylerde yeniden dirildiği bildirildi. Fransız Le Monde gazetesine konuşan yerel kaynaklar, “Tarmiya merkezi sakin ancak zaman zaman çevresinden kentteki sivillere ve güvenlik güçlerine yönelik saldırılar düzenleniyor” dedi. İsminin açıklanmasını istemeyen bir mühendis, ‘benzer saldırıların artış gösterdiğini ve durumun giderek daha da kötüleştiğine tanık olduklarını’ belirterek, “Kim olduklarını tam olarak bilmiyoruz. Ancak meyve bahçelerine ve terkedilmiş evlere gizlendiklerini ve hücrelerini yeniden kurduklarını biliyoruz” dedi.
IŞİD’in 2014 yılından beri, ülkenin 3’te 1’ini kontrol altına almasından bu yana, güvenlik güçleri özellikle balık çiftliklerinin cihatçıları fonladığı bu bölgede defalarca cihatçı hücreleri dağıttı. Ancak, hiçbir bayrak ya da işaret olmaksızın bölgede yeniden canlanan IŞİD’in, halktan fidye istediği ve haraç almaya başladığı belirtildi.
“Kara çarşaflı kadınlar fidye topluyor”
Tarmiyalı mühendis, Le Monde gazetesine bu durumu, “Bir ay kadar önce IŞİD’lilerin halktan fidye istediğini aksi taktirde onları öldüreceğini söylediğini duyduk. Tehdit edilenlerden birisi de benim kuzenimdi. Irak’ta El Kaide’nin bir zamanlar yaptığı gibi zenginleri ve esnafı hedef alıyorlar. Fakat eskiden olduğu gibi 50 bin-100 bin dolar gibi rakamlar değil, 5 bin dolar gibi miktarlar istiyorlar. Ve bu miktarlar tümüyle kapalı, çarşaf giyen kadınlar tarafından toplanıyor” sözleriyle aktardı.
Irak’ın Tarmiya kenti, IŞİD’li cihatçı militanların geri dönüşünün en sıcak yaşandığı noktalardan birisi. Iraklı IŞİD uzmanı Hisham El-Haşimi Le Monde’a, “IŞİD 2010 yılında Irak’ta El Kaide’nin uyguladığı gerilla taktiğini uyguluyor. Fakat bir kaç yıl içinde, kentlerin işgali şemasına yeniden dönebiliriz” dedi.
El Haşimi’nin bu analizini bölgede koalisyon güçlerinde yönetici olarak görev yapan komutanlar da paylaşıyor. Bir batılı diplomat, “Tıpkı El Kaide zamanında olduğu gibi, IŞİD bazı illeri ele geçirmeden de, tehdit ve fidye yoluyla halkı kontrolü altında tutabilir. Bu Irak’ın istikrarı açısından endişe verici. Özellikle özgürleştirilen bölgelerin yeniden yapılandırılması çabası bakımından” dedi. Batılı diplomat, bir an evvel ulusal birlik sağlanıp bu bölgelerin yeniden yapılanması sağlanamazsa, özellikle Sunni halk arasında huzursuzluğun artabileceği ve bunun da IŞİD’e yeni katılımları getirebileceği uyarısında bulundu.
Diplomat, Tump’ın “Irak’taki savaş yüzde 98 tamamlandı’ sözlerine dikkat çekerek, koalisyon güçlerinin “görevimiz tamamlandı” görüntüsü vermesinin büyük bir tehlike olduğunu söylüyor. ABD’nin bölgedeki askeri varlığını 5 bin 200’den, 4 bin 500’e çekmesinden bu yana 6 ay boyunca, güvenlik konusunda ciddi sıkıntılar yaşanıyor.
Irak’ta iki koldan örgütlenme
IŞİD Uzmanı El Haşimi’ye göre, örgüt iki koldan yeniden yapılanmaya başladı. Birincisi Tarmiya bölgesi, 1000 kadar IŞİD’li, ailesiyle birlikte bu bölgede toplandı. Ancak Bağdat’ı çevreleyen diğer illerde, Diyala’nın batısında, Tikrit, Baiji, Musul’un batısında ve Irak’ın kuzeyindeki Tel Afar’da yeniden örgütlenme hareketleri var. El Haşimi bu yeni örgütlenmeyi, “Bunların çoğunluğu örgütün gizli sevisinden ve çoğu zaman savaşa katılmamış, halk ve güvenlik güçleri tarafından tanınmayan kişiler” sözleriyle tanımlıyor.
Bazı köylerin gündüz devlet, gece IŞİD tarafından kontrol edildiğine dikkat çeken El Haşimi, “IŞİD geceleri güvenlik güçlerine ve onlarla işbirliği yapan sivillere saldırıyor. Güvenlik güçleri arasındaki yolsuz bazı kişiler bu ailelerin isimlerini IŞİD’e veriyor. Bu nedenle de aileler daha fazla güvenlik güçleri ile işbirliği yapmak istemiyor. IŞİD’den de korkuyor. Başka çareleri de yok” diyor.
İkinci koldan yeniden yapılanan cihatçıları “kalıntılar ya da karanlık askerleri” olarak adlandıran El Haşimi, bunların da yaklaşık 2 bin militandan oluştuğunu ve Iraklılar ve güvenlik güçleri tarafından bilinen savaşçılar olduğunu belirtiyor. El-Haşimi, “Bu militanlar da dörtlü ölüm üçgeni denilen Hamrin dağı, Diyala kırsalı, Selahaddin ve Kerkük bölgesinde etkinler. Kerkük ve Bağdat’ı bağlayan otoyolun geçtiği Samarra bölgesin sık sık tuzak ve adam kaçırmaların yaşandığı bir bölge. Suriye sınırı boyunca da El-Beej ve Anbar kentlerinde de aynı durum söz konusu” dedi. El Haşimi, buralarda IŞİD militanlarının terkedilen köylere yerleştiğini, buraları bayrak koymadan üs ve eğitim merkezi olarak kullandığını belirterek, “10’arlı gruplar halinde telefon kullanmadan birarada yaşıyorlar. Yaşlılar ve kadınlar dış dünya ile ilişkilerini sağlıyor. Koalisyon uçakları tarafından tespit edilmemek için hızlı motosiklerle, hedef olmayacak kadar küçük gruplar halinde hareket ediyorlar” diyor.
El Haşimi, Irak hükümetinin bu köylere gerçek sahiplerinin dönmesine karşı çıkan güvenlik politikasının yanlış olduğunu, boş kalan köylere IŞİD militanlarının yerleştiğini belirtiyor.
BM: “Halen 20 bin ila 30 bin cihatçı aktif”
Koalisyon güçleri ve Irak yönetiminin IŞİD’i bölgeden attıklarını açıklamasına rağmen, ülkede halen ciddi bir IŞİD varlığı otoriteler tarafından da kabul ediliyor. Birleşmiş Milletler, 13 Ağustos’ta açıkladığı raporda Irak ve Suriye’de halen 20 bin ila 30 bin cihatçı militanın yaşadığını açıkladı. Bu rakam, Amerika Savunma Bakanlığı güvenlik müfettişlerinin verdiği raporda yer alan “Suriye’de 14 bin, Irak’ta 17 bine yakın militan var” açıklamasıyla da örtüşüyor.
IŞİD’in en yoğun destek gördüğü dönemde, 30 bini yabancı olmak üzere 100 bin savaşçısı vardı. BM raporunda ‘halen önemli miktarda IŞİD militanının bölgede olduğuna’ vurgu yapılarak, bölgeyi terk eden cihatçı sayısının beklenenden daha düşük olduğu belirtildi. Raporda, bunların önemli bir bölümünün Afganistan’a geçtiğinin ve örgütün buradan yönetilmeye devam ettiğinin altı çizilirken, 4 bin civarında militanın Libya’ya kaydığı bilgisi de veriliyor. El Kaide’nin hakimiyetindeki Yemen’de 6 bin El Kaide militanına karşılık, IŞİD’in 500 kadar militanı bulunuyor.
Pentagon Sözcüsü Sean Robertson, CNN Televizyonu’na, “Önemli olan IŞİD’in dünya çapında yeniden operasyon yapabilme kapasitesidir. Bu açıdan bakıldığında savaş henüz bitmedi” diyerek bu analizi doğruluyor.
Uzmanlar ciddi oranda güç kaybeden IŞİD’in Avrupa’da saldırı düzenleme gücünün azaldığını, Avrupa’dan katılımlarda da ciddi düşüş olduğunu dile getiriyor. IŞİD saflarında halen bin 500 Avrupalı militanın bulunduğu kaydedilen bilgiler arasında.VOA