Kerry konuya ilişkin yaptığı yazılı açıklamada, ABD’nin ve uluslararası ortaklarının, İran’ın nükleer programına dönük sorunun diplomatik yollardan çözümlemek için verdikleri mücadeleyi anlattı.
ABD Başkanı Barack Obama ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin soruna yeni bir diplomatik momentum kazandırmak için bir yıldan az bir süre önce ilk kez telefonda konuştuklarını hatırlatan Kerry, geçtiğimiz Kasım ayında Cenevre’de varılan anlaşmanın ardından, 20 Ocak’ta uygulanmaya konulan ortak eylem planı sayesinde de kat edilen ilerlemeleri anımsattı.
“Hiçbir anlaşma olmaması, kötü bir anlaşma olmasından daha iyi”
“Eylem planı açık bir başarıdır” diyen Kerry, plan sayesinde İran’ın zenginleştirilmiş uranyum stokunun azaltılması, yeni santrifüjler tesis etmemek yönünde Tahran yönetimine adımlar attırıldığı, P5+1’in de İran’a yönelik uygulanan yaptırımlarda kısmi gevşemeye gittiği bilgisini paylaştı.
Kerry, bugüne kadar yapılan müzakerelerde ana meselelerde somut ilerlemeler kaydedildiğini, ancak diğer önemli konularda hala ciddi farklılıklar bulunduğuna dikkati çekti.
Natanz nükleer tesisinde uranyum zenginleştirme faaliyetleriyle ilgili ciddi anlaşmazlığın bulunduğunu, bu konunun olası bir kapsamlı anlaşmaya ulaşmada kritik bir unsur olduğunu vurgulayan Kerry, Natanz nükleer tesisinde ve diğer alanlarda daha yapacakları olduğunu kaydetti.
Kerry açıklamasında, şunlara yer verdi:
“Hiçbir anlaşma olmamasının, kötü bir anlaşma olmasından daha iyi olduğunu açıkça ifade ettik. İyi bir anlaşma hedeflerimizi başarmak için daha fazla zamana ihtiyacımız var. Sonuç olarak, AB, P5+1 ortaklarımız ve İran’la birlikte Ortak Eylem Planı’nı, Cenevre’de ilk adım anlaşmasına ulaştığımız tarihten tam bir yıl sonrasına, 24 Kasım’a kadar uzatmaya karar verdik. Bu bize kapsamlı bir anlaşmaya ulaşma çabalarını sürdürmede biraz ilave zaman sağlayacaktır.”
Kerry, 4 aylık süre zarfında tüm tarafların söz konusu plan çerçevesinde yükümlülüklerini yerine getirme taahhüdünde bulunduğunu, İran’ın nükleer programının önemli noktalarda ilerlemesini durdurmaya devam edecekleri bilgisini verdi.
Kerry, eylem planı çerçevesinde yer alan İran’a yönelik yaptırımların askıya alınmasına devam edileceğini ve İran’ın 2,8 milyar dolarlık tahditli varlığına ulaşım hakkı tanıyacaklarını bilgisini verdi.
“Kapsamlı çözümden başka hiçbir şeyi kabul etmeyeceğiz”
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada da uzatma kararının alınmasında ABD Kongresi ile düzenli istişare halinde bulunulduğu, İsrail ve Körfez’deki diğer ortaklarıyla görüşme halinde oldukları kaydedildi.
İran’a yönelik yaptırımların hala yürüklükte olduğu ve uzatma süresinde de yürürlükte kalmaya devam edeceği belirtilen açıklamada, “Önümüzde, zamanımızın en acil ulusal güvenlik sorunlarından birini giderecek kalıcı, diplomatik bir çözümü başarmaya dönük fırsat bulunuyor. Hedeflerimizi karşılamayan kapsamlı bir çözümden başka hiçbir şeyi kabul etmeyeceğiz. Müzakerelerin devam etmesi bu nedenle gerekli” ifadesine yer verildi.
İran ile P5+1 ülkeleri arasında 24 Kasım 2013’te Cenevre’de varılan geçici anlaşmaya göre, tarafların 20 Temmuz 2014 tarihine kadar kapsamlı bir anlaşmaya ulaşması öngörülüyordu.