Bosna Savaşı (1992-1995) sırasında binlerce kişinin öldürülmesinden sorumlu tutulan Bosnalı Sırpların eski komutanı General Ratko Mladiç’in tutuklanması ile arkasında bıraktığı katliamlar bir kez daha gündeme geldi. 16 yıllık kaçışının ardından bir hafta önce tutuklanan ve önceki gece Hollanda’nın Lahey kentindeki Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi’ne sevk edilen Mladiç’in sorumlu tutulduğu en büyük katliam olan Srebrenitsa’nın izleri hala sıcaklığını koruyor. Tarihler 11 Temmuz 1995’i gösterdiğinde Mladiç komutasındaki Bosna Sırp ordusunun, Bosna Hersek’in Srebrenitsa kentinde yaptığı kıyımın simgesi olan İzudin Aliç’e ulaşıldı. Bosna Kasabı Mladiç, şimdi 24 yaşında olan Aliç’in başını okşadıktan sonra 8 bin Müslüman erkek ve çocuğun öldürülmesi emrini vermişti. O tarihte 8 yaşında olan Aliç, babasını da kaybettiği katliamı Associated Press haber ajansına anlattı…
"MLADİÇ’İ TANIMIYORDUM"
Srebrenitsa katliamı simgesi olan Aliç, 1995’te ailesi ile birlikte binlerce Bosnalı Müslüman ile birlikte Birleşmiş Milletler askerlerinin koruması altına girmek için Srebrenitsa’ya gitti. Güneşli bir temmuz günüydü. Hava kararmak üzereydi ve 8 yaşındaki Aliç, Bosnalı Sırp askerlerinin çikolata dağıttığını duydu. "Diğer çocuklarla birlikte Mladiç’in yanına gidip çikolata aldım" sözleri ile o anı anlatan Aliç, "Bana adımı sorduğunda ‘İzudin’ cevabını verdim. Korkmuyordum. Ratko Mladiç’i de tanımıyordum. Aklım çikolataydı" diyor. Aliç, annesi, iki kız kardeşi ve dedesi ile saklandıkları fabrikadan dedesinin tüm uyarılarına rağmen çikolata uğruna Mladiç’in yanına gittiğini gözleri dolarak anlatıyor.
BAŞINI OKŞADI VE…
Mladiç ile Aliç’in tüm bu diyalogları da videoya çekilmişti. O görüntüler daha sonra Srebrenitsa katliamının en acı kayıtlarından bir tanesi olarak tarihteki yerini aldı. Binlerce masumun katledilmesi emrini veren Mladiç’in gülerek çocuklara çikolata dağıtması hafızalardan hiç silinmedi. Görüntülerde Bosna Kasabı, gülerek başını okşadığı Aliç’e yaşını da soruyordu. Küçük çocuk da "12" cevabını vermişti. Daha büyük gözükmek için yalan söylediğini söyleyen Aliç, en gençleri 14 yaşında olan binlerce kişinin öldürüleceğinden de habersizdi. Aliç memnuniyetle çikolatasını yerken ise babası Sahzet, ormanlık alanda Bosnalı Sırp askerlerin eline geçmişti. Sahzet, yakalanmadan bir gece önce diğer 15 bin Srebrenitsalı erkek ile mayın tarlarından geçerek ormanlık alana kaçmıştı. Ancak yakalanmaktan ve öldürülmekten kurtulamadı. Sahzet’in kemiklerini yıllar önce bir toplu mezarda bulundu. Aliç, şimdilerde bir inşaat işçisi. Srebrenitsa katliamı simgesi genç, boş zamanlarında da ayrıca restoranda çalıştığını söylüyor. Mladiç’in yakalanması hakkında ne düşündüğü sorulduğunda ise "Mutlu oldum. Babamı ve amcamı öldürdü. En büyük cezayı almalı" diyor.
BİR HAFTADA ULAŞTILAR
Aliç’in nerede olduğunu uzun yıllar bilen yoktu. Videoda isminin İzudin olduğu biliniyordu. AP ajansı Mladiç’in tutuklanmasından sonra bu gencin peşine düştü. Mladiç’in 1995’te çikolata verdiği diğer çocuklar, görüntülerdeki kişinin Prohici köyünde yaşayan Aliç Izudin isimli Bosnalı Müslüman olduğunu söyledi. AP ekibi de annesi Fatma ile birlikte yaşayan Aliç’i buldu. Haberde genç adamın gösterdiği aile fotoğrafları da videodaki kişinin o olduğuna kanıt olarak gösterildi. Birleşmiş Milletler savaş döneminde Bosna’nın doğusundaki Srebrenitsa’yı sivilleri korumak için güvenli bölge ilan etmişti. Mladiç kenti istila ettiği sırada 20 bin kişi, Hollandalı askerlerin koruduğu BM’nin üssündeydi. Sırp askerleri üsse ulaştığında ise Hollandalı askerler, Mladiç birliklerine tek bir ateş bile etmedi. Sonrasında da Bosna Kasabı’nın askerleri erkekleri ayırarak katliamlarına başlamıştı. Yaklaşık 100 bin kişi ölmüş 1.8 milyon kişi de evlerini terk etmişti.
MLADİÇ’İN YALANLARI
Anadolu Ajansı’na konuşan Srebrenitsa Anneleri Derneği Başkanı 58 yaşındaki Hatice Mehmedoviç katliamda eşini, 2 çocuğunu ve yakın akrabaları arasında bütün erkekleri kaybederek yapayalnız kaldı. Katliamdan önce kameraların önünde konuşan kadın olduğunu söyleyen Mehmedoviç, "Mladiç orada kameralar karşısında bana, Boşnaklara hiçbir şey yapmayacaklarını, bizi güvenli yere götüreceklerini söyledi. Ardından çocuklara çikolata dağıttı. Bir süre sonra ‘Kapatın kameraları’ dedi. Kameraların ışıkları sönünce bizim de aslında orada hayat ışığımız sönmüş oldu. Çünkü gerçek yüzü, kameralar kapatılınca ortaya çıktı" dedi.
Sevinç gösterileri
Hollanda’da yaşayan bir grup Bosnalı, 8 bin kişinin ölümünden sorumlu Mladiç’in Lahey’deki hapishaneye getirilişini sevgi gösterileriyle kutladı. Bir grup Sırp ise Mladiç yanlısı gösteri düzenledi. Scheveningen hapishanesinin önünde Bosna bayrağı açan grup, Mladiç’in adalet karşısına çıkarılacak olmasının, acılarını bir nebze de olsa hafiflettiğini dile getirdi. Bosnalılar adına basın mensuplarına açıklamada bulunan Stevan Teodoroviç, Mladiç’in yakalanarak hapishaneye konulmasının kendilerine bayram sevinci yaşattığını söyledi.
Bugün hâkim karşısına çıkacak
Bosnalı Sırpların eski komutanı Ratko Mladiç, bugün soykırım suçundan yargılanacağı Lahey’deki Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi’ne duruşmaya çıkacak. Mladiç, Türk Temyiz Yargıcı Mehmet Güney’in atadığı üç hâkim tarafından yargılanacak. Scheveningen hapishanesindeki ilk gecesini tecrit odasında geçiren 69 yaşındaki Mladiç, böylece 26 Mayıs’ta tutuklanması ve önceki gün Lahey’e sevk edilmesinden sonra ilk kez net bir şekilde kamera karşısına çıkacak. Dün rutin sağlık kontrolünden geçirilen Mladiç’in mahkeme görevlilerine zorluk çıkarmadığı ve sadece prosedürlerle ilgili sorular sorduğu kaydedildi. Hücresinde intihar edeceği şüphesiyle izlenmediği belirten Mladiç’in, TSİ ile 11.00’da başlayacak olan mahkemede 11 ayrı suçtan yargılanacak.
2009’DA AMELİYAT EDİLDİ
Birçok uzmana göre; Mladiç, tıpkı üç yıl önce bir diğer savaş suçlusu olarak tutuklanan Sırp Cumhuriyeti Devlet Başkanı olan Radovan Karadziç gibi ilk duruşmada kendisini savunmayı reddedecek. Bu arada Mladiç’in avukatı Miloş Şalyiç, müvekkilinin 2009’da Belgrad’daki bir klinikte ameliyat edildiğini açıkladı.
Sabah