Deniz Ergürel’in haberi
Ama Türkçe uygulamalar ne yazık ki kısıtlı. Yine de işinize yarayacak birkaç uygulama var.
İnsan davranışlarını taklit edebilen bir makine icat etmek tüm mühendislerin ve bilim adamlarının hayallerini süslemiştir. Makinelerin insan gibi doğal konuşma yeteneğine sahip olması ise bu hayallerin en büyüklerindendir. Mühendisler ve bilim adamları bu alanda uzun yıllardan beri çalışıyor.
Bilinen ilk ses tanıma teknolojisi denemeleri 1950’li yıllarda başladı. IBM’in 1962 yılında Seattle Dünya Fuarı’nda sergilediği Shoebox adlı cihaz bilinen modern ses tanıma cihazlarının atası sayılabilir. Adını aldığı ‘ayakkabı kutusu’ büyüklüğündeki Shoebox, 16 kelime ve 0’dan 9’a sayılan rakamları tanımlayabiliyordu. Bir diğer özelliği ise ses komutlarıyla basit toplama ve karma işlemlerini yapabilmesiydi.
1970’lerde ARPA (Advanced Resarch Project Agency) önemli bir araştırma projesine imza attı. ARPA Amerikan askeri teknolojilerinin geliştirilmesi amacıyla kurulmuş bir devlet ajansıydı. Bu kuruluş dünya üzerinde etkisi olan birçok yeni teknolojiye de imza atmıştır. 90’lı yıllarda adı DARPA (Defense Advanced Research Project Agency) olarak değiştirildi.
ARPA’nın sponsorluğunda bir araya gelen bilgisayar ve ses mühendisleri, 5 yıllık bir çalışma sonucunda sadece kelimeleri değil, doğal konuşma esnasında kurulan cümleleri anlayabilecek bir bilgisayar programı geliştirmeyi başardılar. HARPY adı verilen bu sistem 1000 kelimeyi tanımlayabiliyordu ve cümlelerin yüzde 90’ını başarılı bir şekilde anlayabiliyordu.
1980’lerde ses tanıma teknolojisi temel olarak iki ayrı alana ayrıldı. Dragon ve IBM gibi şirketler ses komutlarını yazıya dökmek üzerine yoğunlaşırken, Amerikalı telefon şirketi AT&T sesli arama ve aramaları sesle yönlendirmek gibi teknikleri içeren otomatik telekomünikasyon servisleri üzerine çalışmalar yaptı.
1990’lı yıllarda PC (kişisel bilgisayar) kullanımının yaygınlaşmasıyla ses tanıma teknolojisi alanındaki araştırmalar arttı ve İngilizce dışındaki dillerin de bilgisayarlar tarafından anlaşılması için çeşitli çalışmalar yürütüldü. Bu yıllarda geliştirilen uygulamalar sayesinde yazılanları konuşmaya dökmek de mümkün hale geldi. ‘Text-to-speech/yazıdan konuşmaya’ adı verilen bu teknoloji sayesinde yazılan yazılar dijital bilgisayar sesi ile okunuyordu.
2000’li yıllara geldiğimizde mobil telefon ve internet teknolojisinin gelişmesiyle ses tanıma teknolojisi bambaşka bir boyuta ulaştı. Sesli arama yapmak birçok cep telefonunun en temel özelliklerinden biri haline geldi. Akıllı telefonlar için üretilen uygulamalar sayesinde telefonun tuşlarını kullanmadan sadece ses komutlarıyla yazı yazmak, çeviri yapmak, radyoda çalan müziğin adını bulmak ve internette arama yapmak mümkün. Türkçe uygulamalar ise ne yazık ki kısıtlı. Fakat yine de meraklısı için denemeye değer bazı uygulamalar var.
Radyodaki şarkıyı kim söylüyor?
Google çeviri: Aralarında Almanca, Çince, Fransızca, İngilizce, İspanyolca ve Türkçenin olduğu 15 ayrı dil arasında sesli çeviri yapılabiliyor, çeviri ekrana yazılı olarak geliyor veya sesli olarak dinlenebiliyor. Henüz geliştirilme aşamasında olan bu program çok karmaşık cümleleri çevirmekte zorlanıyor ama basit cümlelerin çevirileri kolaylıkla yapılabilir. Özellikle hiç dilini bilmediğiniz bir ülkede acil durumlarda çok işinize yarayacaktır.
Google Arama: Türkçe komutları algılayabilen bu uygulamada arama yapmak istediğiniz kelimeleri söyleyerek ihtiyacınız olan bilgileri internette hızla arayabilirsiniz. Sorgu yaptıktan hemen sonra arama sonuçları cep telefonunuzun ekranında görüntüleniyor.
VlIngo: Baz uygulamaları ücretli olan Vlingo ile arama yapmak, internette sorgu yapmak, SMS mesaj göndermek mümkün. Türkçe desteği henüz yok.
SoundHound ve Shazaam: Radyo dinliyorsunuz ve o anda çalan şarkı çok hoşunuza gitti ama şarkının adını bilmiyorsunuz. İşte bu durumda yapmanız gereken SoundHound programını açıp çalan müziği birkaç saniyeliğine uygulamaya tanıtmak. SoundHound size hem şarkının ismini hem de YouTube videolarını buluyor. İsterseniz şarkı satın almanız da mümkün. Aynı işlevi gören Shazaam da bu alandaki bir başka uygulama. Hangisini seçeceğiniz tamamen kişisel tercihinize kalmış ki uygulama arasında pek bir fark yok, Türkçe şarkıları sorunsuz tanımlayabiliyorsunuz.
VocalIa: Bu uygulama ile adres defterinize, iTunes kütüphanenize ve Safari kısayol listenize ses komutlarıyla erişebiliyorsunuz. Böylece telefonunuzdan sesli arama yapmanız, telefonunuzda yüklü bir şarkı çalmanız veya internette istediğiniz bir web sitesine gitmeniz mümkün. Türkçe desteği yok.
Zaman