Yeniyüzyıl’ın haberine göre Boğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Nilsun İnce, içme sularına karışan ağrı kesici gibi dirençli ilaç kalıntıları akustik ultrason dalgalarıyla temizleyerek bir ilke imza attı. Suya karışan ilaçların doğayı ve canlıları tehdit ettiğini söyleyen İnce, diş macunu, kozmetik krem, şampuan, vücut jeli atıklarının da bu yöntemle sulardan temizlenebileceğini kaydetti. BÜ Çevre Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr.Nilsun İnce, recetesiz satış nedeniyle kullanımı hızla artan ağrıkesiciler başta olmak üzere ilaç atıklarını ultrason dalgalarını kullanarak yoketmeyi başardı. Ekibiyle birlikte İstanbul’daki bir atık su tesisinde bilimsel çalışma denendi, başarıya ulaştı. Projeyle ilgili konuşan Prof.İnce, tatlı su kaynaklarındaki ilaç atıklarının bir litre suda nanogram seviyesinde olduğunu ancak uzun vadede insan ve diğer canlılara zararlı olacağını söyledi.
İstanbul’da denendi
ABD ve AB ülkelerinde içme sularındaki artıklarının sürekli izlendiğini anlatan Prof. İnce, “Ülkemizde, böyle bir düzenleme yok. Türkiye dahil dünyada bir çok ülkede reçetesiz satılan ağrı kesicilerin tüketimi arttı. Bu da sudaki ilaç atıklarını arttırdı. İstanbul’da bir su arıtma tesisinde, su örnekleri alarak çalıştık. Ultrasonik yöntem, tesis verimini yükselttiği gibi, ilaç atıklarını da giderdi. Ağrı kesiciler, atıksu arıtma tesislerinde düşük oranda giderilebiliyor. Atıklar, denizlere ve yüzey sularına ulaşıyor. Çok düşük konsantrasyonda olmalarına rağmen bazı su organizmaları ve balık türlerini zehirleyebiliyor”
Dünyada atık sular nasıl temizleniyor?
Amerika ve AB gibi gelişmiş ülkelerde atık suları temizlemek için birincil, ikincil ve ileri arıtma yöntemleri kullanılıyor. Birincil arıtmayla atıksuda yüzen ve çöken katı maddeler atıktan çıkarılıyor. İkincil arıtmada organik maddeler biyolojik ve kimyasal maddeler kullanılarak gideriliyor. İleri arıtma yöntemlerinde ise klorlama veya ozon gibi yöntemler uygulanıyor. Dünyadaki en büyük atık su arıtma tesisi olan ABD’deki Blue Plains’de günde 1.4 milyar litre kanalizasyon suyu arıtırken, 4 milyar dolarlık kazanım sağlanıyor. Öğütücülerdeki mikroplar organki maddeleri parçalara ayırdığı gibi ortaya çıkan metan gazıyla da elektirik üretiliyor.
Ultrasonik dalgalardan nasıl yararlanılıyor?
“Çevre kirlenmesine neden olan ve tehlikeli atıklar güçlü ozon gibi güçlü oksidanlarla parçalanabiliyor. Ultrasonik dalga yönteminde ise su molekülleri kavitasyon çökmesine bağlı olarak açığa çıkan çok yüksek ısı ile parçalanıyor. Böylece oluşan hidroksil radikalleri suda var olan her türlü organik maddeyi parçalayabiliyor. Nano-parçacıklar kullanarak sesüstü dalga yöntemiyle suyu parçalayarak radikaller üretmesi dışında katı malzemeleri dağıtıyor. Böylece yüzey temizleniyor.