Abdullah Güner’in röportajı
Kadir Gecesi, Kur’an’ı Kerim’in Allah tarafından Cebrail (as) aracılığıyla Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (sav)’e vahyedilmeye başlandığı gecedir. Bu özelliğinden dolayı da Allahütela (cc) bu gece için “bin aydan daha hayırlı bir gece” diyor Kur’an’ı Kerim’de… Bu da 80 yıllık bir ömür demek. Yine Duhan Suresi’nde bu gecede insanların, dünya ve kainatın geleceğiyle ilgili önemli kararların verildiğine dair ifadeler var. Peygamber Efendimiz (sav) ise bu gecede “Allahümme inneke afüvvün kerimun tühıbbül afve fa’fü anni” (Ey Allahım, sen affedicisin, kerimsin, affı seversin, beni de affet) duasını okumayı bizlere tavsiye ediyor.
Kadir Gecesi’nin anlamını ve önemini, bu gece hangi ibadetlerin yapıldığını, Peygamber Efendimiz(sav)’in bu gece için neler söylediğini, İstanbul Laleli Camii İmam-Hatibi Dr. Behlül Düzenli Hoca ile konuştuk.
“KADİR GECESİ BİR ÖMÜR YAPABİLECEĞİN İBADETLERE DENK”
Ramazan ayının içinde bulunan ve ‘Bin aydan daha hayırlı’ olarak bilinen Kadir Gecesi’nin önemini bize anlatır mısınız?
Kadir Gecesi’nin önemi Kur’an’ı Kerim’de özel bir sure olarak Kadir Suresi’nde anlatılmıştır. Orada anlatıldığına göre Cenabıhak Kur’an’ı Kerim’in Kadir Gecesi’nde indirilmeye başlandığını bize ifade ediyor. Bu indirilişin, yine müfessirlerin söylediklerine göre iki boyutu var: Birincisi, Levh-i Mahfûz’dan dünya semasına indirilişi ki bu Kadir Gecesi’nde başlamıştır. Bir diğeri de dünya semasından Peygamberimiz (sav)’e indirilişi ki bu da Hira Mağarasında Peygamber Efendimiz (sav)’e indirilmeye başlayan süreçtir.
Birincisi, Kur’an’ı Kerim’in bu geceden indirilmeye başlaması bu geceyi önemli yapan unsurlardandır. İkincisi bu özelliğinden dolayı da Cenabıhak bu geceyi bin aydan –yani içerisinde Kadir Gecesi bulunmayan bin aydan daha hayırlı olduğunu bize söylüyor. Tabi bin ay demek yaklaşık 80 yıllık ömür demek. Yani bir insanın ömür boyu yapabileceği ibadetlerin bütününe denk ya da bir ömür kazanacağı kazanımların bütününe denk olacak kazanımların bu gece Cenabıhak tarafından lütfedilebileceği ifade ediliyor. Yine bu gece bu surei celileye göre melekler yeryüzüne sürekli iniş yaparlar, ve Cebrail (as) iniş yaparlar ve melekler arasında yeryüzünde Allah’ın kullarıyla temas kurma yarışı adeta gerçekleşir.
Bu gece Kur’an’ı Kerim’in ifadesine göre Cenabıhakk’ın selametinin kullarına olan yardımlarının her zamankinden çok daha fazla yeryüzüne tecelli ettiği bir gece olarak anlatılır Kur’an’ı Kerim’de.
Yine Kadir Gecesi ile bağlantılı olarak anlatılan bir diğer konu, Duhan Suresi’dir. Duhan Suresi’nde bu gecede çok önemli olayların olacağı ve insanların, dünya ve kainatın geleceğiyle ilgili önemli kararların verildiğine dair ifadeler vardır.
“TARTIŞAN SAHABELERDEN SEBEP KADİR GECESİ GİZLENDİ”
Bu gecenin “Kadir Gecesi” olarak adlandırılmasının nereden geliyor?
Kadir Gecesi, kelime olarak Kadir Suresi’nden geliyor. “Kadir” kelimesi ise malum “şan, şeref, yücelik” demektir. Aynı zamanda bir kader bağlantısı da vardır. Adeta insanların, dünyanın gelecek bin yıllık kaderleriyle ilgili kararların alındığı bir gece olarak da karşımıza çıkıyor Duhan Suresi’nde…
Peygamber Efendimiz (sav) bu geceyi çok önemsemiş, bir hadisi şerifin ifadesine göre gününü ve saatini söylemek üzere bir gün mescide çıkmış, orada tartışan birkaç sahabeyle karşılaşmış o anda Peygamberimiz (sav)’in zihninden bu gecenin günü ve saatine ait bilgi Peygamberimiz (sav)’in zihninden alınmış.
Peygamber Efendimiz (sav) de sahabeye, “Ben size Kadir Gecesi’nin ne zaman olduğunu söylemek için çıkmıştım. Ama karşımda kavga edip, tartışan insanları görünce Cenabıhak o bilgiyi benden aldı. Dolayısıyla bu geceyi Ramazan’ı Şerif’in 27. gecesinde ya da son 10 gününde arayın” şeklinde ifadeleri var.
Sahabe-i Kiramdan birkaç kişinin kendi aralarında tartışması Kadir Gecesi’nin gününün bilgisinin bizden alınmasına sebep olmuş, dolayısıyla birbirleriyle kavga eden Ümmeti Muhammed bu kavgalarıyla neleri kaybettiğinin hesabını iyi yapmalı!
KADİR GECESİ DUASI:
“ALLAHÜMME İNNEKE AFÜVVÜN, KERİMUN TÜHIBBÜL AFVE FA’FÜ ANNİ”
(Ey Allahım, sen affedicisin, kerimsin, affı seversin, beni de affet)
Kadir Gecesi’ni nasıl değerlendirmemiz gerekir? Peygamber Efendimiz (sav) Kadir Gecesi’ni nasıl geçirmiştir?
Peygamber Efendimiz (sav) Ramazan’ı bir bütün halinde oruç ve diğer ibadetlerle geçirmeye özen gösterir, yoğun bir şekilde hayır, hasenat ve sadaka verir. Ama Ramazan’ı Şerif’in son 10 günü geldiğinde her zaman itikafa girer. Dünya ile olan bağını, ilişkisini bir bütün halinde ibadetle geçirir. Dolayısıyla bir defa Ramazan’ı Şerif’in sadece Kadir Gecesi’ni değil son 10 gününü mümkünse itikafta geçirmek Peygamber sünnetidir.
Peygamber Efendimiz (sav) itikafta ne yapardı? Peygamber Efendimiz (sav) itikafa girdiğinde yoğun bir şekilde Kur’an’ı Kerim okur ve bu Kur’an’ı Kerim’i de namazda okurdu. Dolayısıyla bu geceyi en güzel şekilde geçirmek yani “illa bu gecedir” düşüncesiyle değil, bu gece ihtimali ile önce iyi bir nefis muhasebesi yapmak; hatalarımızı, kusurlarımızı, eksiklerimizi şöyle bir önümüze koymak… Sonra bu yanlışlarımızdan dönmek için Cenabıhakk’a iyi bir tövbe etmek, bir daha yapmamak üzere iyi bir söz vermek, ondan sonra da bolca namaz kılarak bu sözümüzde durmak için de Allah’a yalvarmak gerekir.
“KADİR GECESİ NAMAZI EN AZ 2, ORTASI 100, EN ÇOK 1000 REKATTIR”
Kadir Gecesi’ne özel dua, namaz veya başka ibadetler var mıdır?
Bu geceye ait bir ibadet var mı yok mu? Bu konuda elimizde Ömer Nasuhi Bilmen Hoca’nın ilmihal kitabı vardır. İlmihal kitabında bu geceye özel “Deniliyor ki…” diye çok küçük bir rivayetle böyle bir namazdan bahsediliyor.
Ömer Nasuhi Hoca; “Deniliyor ki” diyor: “Kadir Gecesi Namazı en az iki rekat, ortası 100 rekat, en çoğu 1000 rekat nafile namazdır” diyor. Bu namaz iki rekat kılındığı takdirde her rekatında bir ayet okunmalı, 100 rekata kadar kılındığı zaman her rekatında Fatiha Suresi ve ardından Kadir Suresi ve üç tane de İhlas Suresi okunur. Her iki rekatta bir selam verilmelidir. Resulullah Efendimiz (sav), Kadir gecesinde okuduğu, “Allahümme inneke afüvvün kerimun tühıbbül afve fa’fü anni” (Ey Allahım, sen affedicisin, kerimsin, affı seversin, beni de affet) duası okunmalıdır. Tabii ki bu namaz rivayeti çok sağlam bir rivayete dayanmıyor. Ömer Hoca’da bunu ifade ediyor.
Peygamber Efendimiz (sav)’e bu soruyu Ayşe validemiz sordu: “Ya Resülellah (sav), Kadir Gecesi’ne rast gelirsem ne yapayım?” dedi. Efendimiz (sav) de ona az önce ifade ettiğimiz duayı hatırlattı. Bu duayı bolca oku dedi. “Allahümme inneke afüvvün kerimun tühıbbül afve fa’fü anni”. Yarabbi, sen affedicisin, affetmeyi seversin, beni de affet. Dolayısıyla Peygamber Efendimiz (sav)’in tavsiyesi bolca bu duayı okumak, Peygamberimiz (sav)’in bizzat kendi sünneti. Ramazan’ı Şerif’in bütününü bir defa ibadetle geçirmek, Ramazan’ın son 10 gününü itikafla geçirmek… İtikafta da namaz kılınır, Kur’an okunur, tövbe istiğfar edilir, bu şekilde değerlendirilmeye çalışılır.
“MÜMİNİN MÜMİNE DUASINA MELEKLER GELİR”
Çok teşekkür ederiz Hocam. Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?
Cenabıhak hepimize hayırlı, bereketli Ramazan’ı Şerifler, Kadir Geceleri, bayramlar nasip eylesin.
Tabii ki ümmet olarak çok sıkıntılı bir dönemden geçiyoruz. Bir müminin mümine gıyabında yaptığı dua makbuldür buyuruyor Peygamber Efendimiz (sav). Hatta bir mümin bir mümine arkasından gıyabında dua ederken karşısına görevli bir melek gelir; “Aynısını Allah sana da versin!” diyerek onun o duasına “Amin” der. Ümmeti Muhammed adına önce bir dua edelim. Kendimiz, anne ve babamız, çocuklarımız, ümmet için dua edelim. Tövbe edelim. Haramlardan uzaklaşmaya çalışalım. Sözlü dualarımızı fiili dualarımızla desteklemeye çalışalım. Cenabıhak bize layık olduğumuz nimetleri nasip eylesin.
Dr. Behlül Düzenli kimdir?
1967 Erzurum / Tortum doğumlu olan Düzenli, 1992 Mısır el-Ezher Üniversitesi İlahiyat Fakültesi mezunudur. 1995 Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri İslam Hukuku bölümünde, Prof. Dr. İbrahim Kafi DÖNMEZ danışmanlığında ‘İstanbul Müftülüğü Kütüphanesinde Bulunan Meşihat Fetvaları’ teziyle yüksek lisansını; 2007 Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Temel İslam Bilimleri İslam Hukuku bölümünde, Prof. Dr. Ahmet YAMAN danışmanlığında ‘Osmanlı Hukukçusu Şeyhülislam Ebussuud Efendi ve Fetvaları’ teziyle doktorasını tamamladı. Diyanet İşleri Başkanlığı Haseki Eğitim Merkezi 17. Dönem ihtisas bölümü mezunu olan Düzenli’nin fetva tarihi, müzik ve tıp tarihi ile ilgili tebliğ ve makaleleri bulunmaktadır.
Arapça-Türkçe Sözlük (Damla Yay.), Adab ve Erkânıyla Müezzinlik (Damla Yay.) yayınlanmış eserlerindendir. Şeyhülislam Ebussuud Efendi’nin Ma’ruzat’I (Edisyon kritik), Osmanlı Şeyhülislamlık Kurumu Gayrimüslim Fetvaları (Fetva kaynaklarından derleme), İslam Kültür Tarihinde Musiki, Müzik Fıkhına Giriş, İbnü’l-Kayyım el-Cevziyye’ninİ’lamü’l-Muvakkıin tercümesi yayına hazır eserlerindendir.
On5yirmi5