Türk Dermatoloji Derneği Veneroloji Çalışma Grubu Yürütme Kurulu Sekreteri Doç. Dr. Kenan Aydoğan, 1 Aralık 2015 Dünya AIDS Günü dolayısıyla yaptığı yazılı açıklamada, AIDS’in ciddi bir hastalık olduğunu, hastalığı önleyecek bir aşının henüz bulunamadığını, bu nedenle erken tanı ve düzenli takibin tedavi açısından önemli olduğunu belirtti.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Birleşmiş Milletler (BM) HIV/AIDS Ortak Programı (UNAIDS) 2014 verilerine göre, AIDS nedeniyle son 34 yılda yaklaşık 34 milyon kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi.
Aydoğan, ‘2013 yılında 240 bini çocuk olmak üzere 2.1 milyon yeni HIV/AIDS vakası tespit edilirken, toplam 1,5 milyon kişi bu hastalık sebebiyle ölmüştür. 2014’te ise dünya genelinde 220 bini çocuk hasta olmak üzere 2 milyon yeni hasta tespit edilmiş, 1,2 milyon kişi hayatını kaybetmiştir’ bilgisini paylaştı.
‘Türkiye’de 2014’ün sonuna kadar 9 bin 582 kişide HIV virüsü tespit edildi’
Doç. Dr. Aydoğan, Türkiye’de hastalığın görülme sıklığının dünya ile kıyaslandığında düşük olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:
‘Ülkemizde hastalığın görülme sıklığı yüzde 1 olmasına rağmen, her gün eklenen ortalama 6 yeni olguyla giderek artmaktadır.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre, geçen yılın sonuna kadar 9 bin 582 kişide HIV virüsü tespit edilirken, 2015 yılı sonunda bu rakamın 11 bini geçeceği tahmin edilmektedir. Özellikle son 4 yıl içinde katlanarak hızlı artışı dikkati çekmektedir.’
Dünya AIDS’le ilk kez 1981’de tanıştı
AIDS, ilk kez 5 Haziran 1981’de ABD’nin California eyaletinin Los Angeles kentinde bir grup eşcinselde görüldü.
Doktorlar, 5 eşcinselde karşılaştıkları belirtilere ve daha önce sağlıklı olan bu kişilerin birden bire nasıl zatürre gibi sıradan hastalıklara yakalandıklarına anlam veremedi. Bundan bir ay sonra 26 Amerikalı eşcinselde ender rastlanan deri kanseri teşhis edilmesinden sonra hastalık, önce ‘eşcinsel kanseri’ olarak adlandırıldı. 20 Mayıs 1983’te Luc Montagnier başkanlığında Paris’teki Pasteur Enstitüsünden bilim adamlarının Amerikan ‘Science’ dergisinde yayımlanan araştırmasında, hastalığa neden olan yeni virüs ‘tasvir edildi’ ve bir hastadan alınan virüse, lenf bezinin büyümesine yol açtığı için önce LAV (Lymphadenopathy Associated Virus-Lenf bezinin büyümesiyle ilgili virüs) adı verildi.
Sonraki yıl Robert Gallo’nun Amerikalı ekibi, virüsün AIDS’in nedeni olduğunu keşfedip HTLV-II (Human T-Lymphotic Virus type 1,2,3 – İnsan T-Lenfosit Virüsü tip 1,2,3) olarak adlandırdı. Gallo ve ekibi yeni tanımladıkları bu virüse benzeyen diğer virüsleri de ayırarak, ayrılan virüslere HTLV-I ve HTLV-II isimlerini verdi. Yeni tanımlanan bu virüsün etiketlenmesinden sonra Uluslararası Virüs Sınıflandırma Komitesi, virüsün adını Human Immuno Deficiency Virus (HIV-İnsan Bağışıklığı Yetmezliği Virüsü) olarak değiştirdi.
Yıllardır milyonlarca insanı etkileyen AIDS’e dikkati çekmek ve kişileri bilinçlendirmek amacıyla 1995’te, 1 Aralık Dünya AIDS Günü olarak belirlendi.
AIDS’ten ölen ünlüler
AIDS’in dünyada kamuoyunda hızlı tanınmasında etkili olan ilk isim, Amerikalı sinema oyuncusu Rock Hudson oldu. Kasım 1925’te doğan Hudson, Ekim 1985’te bu hastalıktan yaşamını yitirdi.
Sovyet-Rus baleti, Mart 1938 doğumlu Rudolf Nureyev de Ocak 1993’te bu hastalığın kurbanı oldu.
İngiliz popçu Queen grubunun solisti, Eylül 1946 doğumlu Freddie Mercury de Kasım 1991’de AIDS’ten ölen ünlüler arasında yer aldı.