İslamiyet’in Doğuşu ve Yayılışı Hakkında bilgiler;
Hz. Muhammed’in Peygamberlik Öncesi Hayati
*Hz. Muhammed, 571 yılında Mekke’de doğdu. *Babası Abdullah, annesi Âmin’edir.
* Babası Hz. Muhammed doğmadan ölmüştü.
* Hz. Muhammed doğduktan sonra sütannesi Halime’ye verildi.
*Altı yaşına geldiğinde annesi ölünce dedesi Abdülmuttalip’in yanında yaşamaya başladı.
* Hz. Muhammed sekiz yaşındayken dedesinin ölümü üzerine, amcası Ebu Talip onu yanına alarak büyütmüştür.
*Hz. Muhammed, dedesinin vefatından sonra amcasının kervanlarına yardim etmeye başladı.
*Hz. Muhammed daha önce olduğu gibi gençlik çağlarında da güvenilirliği, doğruluğu ve dürüstlüğü ile ün saldı.
*Halkın arasında“güvenilir Muhammed” anlamına gelen “Muhammed’ül Emin” unvanıyla tanınmıştı.
* Hz. Muhammed 25 yaşında iken Hz. Hatice ile evlendi.
*Hz Hatice’den ikisi erkek, dördü kız olmak üzere altı çocuğu oldu.
Müslümanların Mekke’deki Faaliyetleri
*Hz. Muhammed, sık sık Nur Daği Hira Mağarası giderek burada yalnız kalıyor ve Haniflik inancı üzere Allahın varlığı ve birliğini düşünüyordu. *Kırk yaşına girdiği 610 yılı Ramazan ayinin 27.gecesi Hira Mağarası’nda ibadetle meşgulken,Cebrail adli melek tarafından kendisine Allah in ilk vahyi ulaştırıldı.
*Çok heyecanlanan Hz. Muhammed,evine gelerek başından geçenleri eşi Hz. Hatice’ye anlattı.
-Daha sonra ikisi birlikte Hz. Hatice’nin amcasının oğlu Varaka’nin yanına gittiler.
-Varaka Hz peygamberi müjdeledi.
-İlk vahiyden sonra Cebrail uzun bir süre görünmedi. Sonunda bir gün Cebrail tekrar geldi. Bu kez kendisine “Ey Muhammed! Kalk ve insanları Allah’ın azabından sakindir.” ayetini bildirdi.
-Böylece Hz. Muhammed’in peygamberlik görevi başlamış oldu.
-Kendisine ilk olarak eşi Hz. Hatice inandı. İkinci olarak Hz. Ali, daha sonra azat ettiği kölesi Zeyd ve Hz. Ebu Bekir Müslüman oldular. Bunlara ilk Müslümanlar denilmiştir.
*Hz. Muhammed’in İslam dinine daveti, insanlar arasında yayılmış, her yerde konuşulur olmuştu.
*Bu davetini her yerde sürdürmesi Mekkeli müşrikleri kızdırdı.
* Müşrikler,İslamiyet’e karşı tavır alarak Müslümanlara baskı yapmaya ve kötü davranışlarda bulunmaya başladılar.
*Müşriklerin baskıları sonuçsuz kalınca, Hz. Muhammed’le anlaşmak istediler. Ona, amcası Ebu Talip aracılığıyla İslamiyetçi anlatmaktan vazgeçmesine karşılık devlet başkanlığı, mal ve çok miktarda para teklif ettiler.Fakat Hz. Muhammed bu teklifleri hemen reddetti.
*Müşriklerin eziyetleri dayanılmaz bir hâl alınca Hz. Muhammed, bir kısım Müslüman’ın Habeşistan’a göç etmesine izin verdi.(615 1. Habeşistan hicreti,616 2. Habeşistan hicreti)
*Peygamberliğin yedinci yılında müşrikler, Müslümanlar ve Beni Haşim kabilesi ile görüşmeyi, ticaret yapmayı yasakladılar.
* Bunu bir sözleşme hâline getirip Kâbe duvarına astılar. *Bu boykot üç yıl sürdü.
*Fakat yine de Mekkeli müşrikler istedikleri gibi bir sonuç elde edemediler. Sonunda boykot kalktı.
*Peygamberliğin onuncu yılında Hz. Muhammed’in iki büyük manevi desteği olan amcası Ebu Talip ile eşi Hz. Hatice vefat etti.* Bu yıla hüzün yılı denildi.
*619 yılında Kâbe’yi ziyarete gelen altı Medineli ile Akabe denilen yerde karşılaşan Hz. Muhammed, onları İslamiyet’e davet etti. Medineliler de İslamiyetçi kabul ettiler. *Medinelilerle 621 ve 622 yıllarında iki görüşme daha yapıldı.
*Bu görüşmelere I ve II. Akabe Biadları denilmiştir.
*Bu görüşmelerde Medineli Müslümanlar, Hz. Muhammed’e bağlı kalacaklarına ve emirlerine uyacaklarına söz verdiler.
* Bunun üzerine Mekke’deki Müslümanlar, Hz. Muhammed’in izniyle Medine’ye göç etmeye başladılar.
Hicret ve Medine İslam Devleti
*Müslümanlar Medine’ye birer ikişer göç etmeye
başladılar.
*Kureyşli müşriklerin endişesi büsbütün artmıştı. Çünkü Medine gibi Suriye ticaret yolu üzerindeki önemli bir merkezin Müslümanların eline geçmesi Kureyş’in korkulu rüyası idi.
*Mekkeli müşrikler Hz. Muhammed’i öldürmeye karar verdiler.
* Bunun için faaliyete geçtilerse de başarılı olamadılar.
*Hz. Muhammed, Hz. Ebu Bekir’le beraber hicret etmeye karar verdi.
* Hz. Muhammed göç “Hicret” olarak adlandırılmıştır.
*Hz. Muhammed ve Hz. Ebu Bekir, ilk önce Medine’ye bir saat mesafede olan Kuba’ya ulaştılar.
*Burada ilk mescidi inşa ettiren Hz. Muhammed, ilk cuma namazını kıldı, oradan da Medine’ye geldi.
-Hicretle birlikte İslam devletinin temelleri atıldı.
-Daha önce adı Yesrib olarak anılan bu şehir “Peygamber Şehri” anlamında “Medinetü’n Nebi” adını almış ve daha sonra da kısaca Medine olarak adlandırılmıştır..
*Mekkeli Müslümanlara “muhacir”, Medine’nin yerlisi olan Müslümanlara da yardım eden anlamında “ensar” denildi.
*Hz. Muhammed, İslam Devletinin temellerini Medine’de attı.
*Böylece Hz. Muhammed, Müslümanların hem peygamberi hem İslam ordularının başkomutanı hem de devlet başkanı oldu.
*İslam Devletinin ekonomik temelini de yine Hz. Muhammed tesis etti.
*Medine sözleşmesi yapılarak Yahudilere vatandaşlık hakkı verildi.
*İslamiyet, oluşturduğu ekonomik sistemle gelir grupları arasındaki ekonomik dengesizliği ortadan kaldırmayı hedeflemiştir.
Bedir Savaşı (624):
*Müslümanların mekkede bıraktıkları malları şamda satarak geri dönen Mekkelilere ait bir kervanın Medine yakınlarından geçeceğini,duyunca kervanı ele geçirmeye karar verdiler.
*Ebu Süfyan başkanlığında Bu amaçla Müslümanlar, Hz. Muhammed komutasında 300 kişi ile yola çıktılar.
*Ancak bunu haber alan kervanın başındaki Ebu Süfyan, yolunu değiştirerek baskından kurtuldu.
*Mekkeliler,Müslümanların, kervanlarına saldıracaklarını öğrenince, Ebu Cehil komutasında 900 kişilik bir orduyu, Müslümanların üzerine gönderdi. Bedir Kuyuları yakınlarında yapılan savaşı Müslümanlar kazandı.
Uhud Savaşı (625):
*Bedir Savaşı’ndaki yenilgiyi kabul edemeyen Mekkeliler, intikam almak amacıyla 3000 kişilik bir ordu ile Medine üzerine sefere çıktılar.
*Savaş haberini alan Hz. Muhammed savunma savaşı yapmanın daha iyi olacağını düşünüyordu.
*Genç Müslümanlar ise Medine’nin dışında savaşmak istediklerini Hz. Muhammed’e bildirdiler.
*Hz. Muhammed çoğunluğun kararına uyarak 700 kişilik bir kuvvetle Mekkelilerin üzerine harekete geçti.
* Hz. Muhammed, iki ordunun karşılaştığı Uhud Dağı’ndaki dar bir geçidin iki tarafına okçularını yerleştirdi.
*Mekkelilerin Uhud Dağı’nın etrafından dolaşarak Müslümanlara saldırma ihtimalini önlemek istiyordu. Okçularına, “ haber verilmeden yerinizi terk etmeyiniz.” emrini verdi.
*Müslümanların saldırısıyla Mekke ordusu bozguna uğradı.
*Bunu gören okçular, savaşın kazanıldığını sanarak yerlerini terk etmişti ve Mekkelilerin bıraktıkları ganimetleri yağmalamaya başladılar. *Bundan yararlanan Halid Bin Velid, yanındaki kuvvetlerle okçuların terk ettiği geçitten Müslümanlara saldırdı.
*Bu saldırı sonucu İslam ordusu güç kaybetti. Mekke ordusu da kesin bir üstünlük elde edemeyip geri döndü.
Hendek Savaşı (627):
*Mekkeliler, Uhud Savaşı’nda istedikleri sonucu alamadılar.
*Bu nedenle İslamiyet’i ortadan kaldırmak için hazırlıklar yapmaya başladılar.
*İki yıl sonra 10.000 kişilik orduyla Medine üzerine hareket ettiler.
*Medine içerisindeki Benî Kureyza adı verilen Yahudi kabilesi de gizli anlaşma ile bu ittifaka katıldı.
*Iranlı Selman-ı Farisi’nin önerisi ile Medine’ninetrafına hendek kazıp savunma savaşı yapılmasına kararverildi.
*Hendeği gören Mekkeli müşrikler ve müttefikleri daha önce Arabistan’da görmedikleri bu savunma taktiği karşısında şaşırdılar.
* Hendeği aşmak için uzun süre mücadele ettiler. Ancak kum fırtınası gibi olumsuz hava koşulları altında bir şey yapamayacaklarını anlayarak geri çekilip gittiler.
Hudeybiye Barışı (628)*Hem muhacirler hem de Ensar, Kâbe’yi ziyareti çok arzuluyorlardı.
*Kâbe’yi ziyarete gitmek için 1500 kişiyle Mekke’ye doğruhareket edildi.
*Hudeybiye adı verilen yere geldiklerinde Hz.Muhammed, Hz. Osman’ı Mekke’ye elçi olarak gönderdi .
*Mekkelilerin Hz. Osman’ı tutukladığı haberinin yayılması üzerine Müslümanlar Hz. Osman’ın intikamını alıncaya kadar savaşacaklarına dair Hz. Muhammed’e söz verdiler. Durumun ciddiyetini anlayan Mekkeliler barış istediler.
*Yapılan görüşmeler sonucunda Hudeybiye Barışı imzalanmıştır.
*Antlaşma Müslümanların aleyhine gözükmesine rağmen,İslamiyet’in yayılmasını hızlandırmış ve Müslümanların lehine sonuçlar ortaya çıkarmıştır.
* Özellikle antlaşmaya göre, reşit olmayan Müslümanlar Medine’ye alınmayınca bu Müslümanlar Mekke ile Medine arasında bir yere yerleşmiş ve Mekkelilerin kervanlarını yağmalamaya başlamışlardı.
*Mekkeliler bu durumdan şikâyetçi olup antlaşmanın bu maddesinin kaldırılmasını istediler.
*Ayrıca kabileler üzerinde eskisi gibi Mekke baskısı kalmamıştı.
*Bunun sonucunda bazı kabileler barış döneminin de etkisi ile ön yargıdan kurtulup İslamiyeti kabul ettiler.
Hayber’in Fethi (629):*Yahudilerin, Islamiyetin yayılmasını önlemek için, Hendek Savaşı sırasında Mekkelileri desteklemeleri, Medine Şam arasında ticaret yapan Müslüman tüccarlara zarar vermeleri üzerine Hz. Muhammed , Yahudilerin elinde bulunan Hayber Kalesi’ni kuşattı ve Hayber Kalesi alındı.
Mute Seferi (629):*Hz. Muhammed’in Islamiyet’e davet için gönderdiği elçi Busra Valisi tarafından öldürtülünce Zeyd b. Harise komutasında bir orduyu üzerine gönderdi. *Busra Valisi Bizans’tan yardım istedi. Yardıma gelen ve sayıca Müslümanlardan kat kat fazla olan Bizans ordusu ile Islam ordusu karşısında önemli kayıplar veren ve üç büyük komutanını kaybeden İslam ordusunu Halid bin Velid toparladı. *Şiddetli bir saldırıyla Bizans ordusunu geri püskürterek ordusuyla Medine’ye döndü. *Hz. Muhammed, Halid bin Velid’e “Seyfullah”(Allah’ın kılıcı) unvanını verdi. *Mute seferi, Müslümanlarla Doğu Romalılar arasında yapılan ilk savaş ve Müslümanların Bizans İmparatorluğu’na karşı kazandığı ilk zaferdir.
Mekke’nin Fethi (630) :
*Mekkeli müşrikler yandaşları olan kabilelere yardım ederek anlaşmayı bozdular.
*Hz. Muhammed ,Mekkeli müşriklerin bu kabilelerden birine yardım etmesi ile Hudeybiye Barışı’nın bozulduğunu söyleyerek Mekke’nin fethine karar verdi..
*Bunu haber alan Mekkeliler, Ebu Süfyan’ı Müslümanlara elçi gönderdiler.
*Hz. Muhammed ile görüşen Ebu Süfyan, Müslüman oldu.
*Ardından Mekke ilerim gelenleri kan dökülmemesi şartıyla Mekke’yi teslim etmeye razı oldular.
* Bunun sonucunda İslam ordusu Mekke’ye girdi. Hz. Muhammed Mekkeliler için genel af ilan etti. *Kâbe putlardan temizlendi. İslamiyet, Hicaz Bölgesi’nin büyük bölümüne yayıldı (630).
Huneyn Savaşı (630): *Mekke’nin fethinden sonra henüz Müslüman olmayan Taifliler, diğer putperest kabileleri de yanlarına alarak bir ordu hazırladılar.
*Bunun üzerine Hz. Muhammed, ordusuyla Huneyn’de toplanmış olan bu kabileler üzerine sefere çıktı. Yapılan savaşı Müslümanlar kazandı.
Taif Seferi (630): *Huneyn’de yenilenler, Taif şehrine sığınmışlardı. Hz. Muhammed, Taif’i ele geçirmek için kuşattı fakat alamadı.
*Bir yıl sonra Taifliler Islamiyeti kabul ettiler.
Tebük Seferi (631): *Doğu Roma’nın Müslümanlara saldıracağı haberi üzerine Hz. Muhammed,Doğu Roma üzerine sefere çıktı.
*Doğu Roma sınırındaki Tebük’e gelindiğinde haberin asılsız olduğu anlaşıldı. Hz. Muhammed, ordusuyla geri döndü.
* Bu sefer sırasında Suriye’deki Gassani Arapları Müslümanlığı kabul ettiler.
Veda Haccı ve Hz. Muhammed’in Vefatı
*Muhammed, ailesi ve kalabalık bir Müslüman grubuyla hac görevini yerine getirmek için Mekke’ye gitti.
* Bu hac sırasında okuduğu hutbesinde, Kur’an’ın tamamlandığını bildirdi.
*Bu ziyaret, Hz. Muhammed bu hacda Müslümanlara veda ettiği için Veda Haccı diye anılmıştır.*Veda Haccı’ndan sonra, Hz. Muhammed, Medine’ye döndü.hastalandı.
*Hastalığı sırasında Mescid-i Nebevi’de Müslümanlaranamaz kıldırma görevini Hz. Ebu Bekir’e verdi.
*Hz.Muhammed, 632 yılında Medine’deki evinde vefat etti ve “Ravza-i Mutahhara” adı verilen aynı yere defnedildi.
(Abid Yaşaroğlu Hocanın Ders Notlarından)