Sinemada ve fotoğrafçılıkta kullanılan çekim ölçekleri ve açıları nelerdir? Genel plan nedir? Boy plan nedir? Amerikan plan nedir? Diz plan nedir? Bel plan nedir? Göğüs plan nedir? Omuz plan nedir? Baş plan nedir? Amors plan nedir? Yakın plan nedir? Detay plan nedir? Ayrıntılı plan nedir?

1- Genel Plan:

Genel Plan, Panoramik ya da bir yeri tanıtıcı, kalabalık bir ortamı tamamıyla alarak, konuya genel bakış olarak tanımlanabilir. Dekor ya da çekim yapılan mekanla ilgili en geniş bilgiyi veren plandır.

2- Boy Plan:

Baş üstünde boşluk ve ayakaltında boşluk bırakılarak yapılan plandır. Bu planı gerçekleştirirken dikkat edilmesi gereken husus görsel dengenin sağlanabilmesi için ayak altındaki boşluğun, baş üstündekinden daha az olmasıdır. Denemeler sonucunda baş boşluğu oranı 2 birim düşünülürse, alt boşluk oranının 1 birim olmasının boy plan için en uygun görüntüyü verdiği görülmüştür. Baş ve alt boşluğun verilmemesi ise dar bir alanda sıkışmış, ezilen insan görüntüsü oluşturmaktadır.

3- Amerikan Plan:

Amerikan Plan, diz altından yapılan çekimlere verilen genel addır. Bu planda ayak bileklerinden kesmemeye özen gösterilmelidir. Aksi takdirde, izleyicide oyuncuların sakat olduğu yönünde bir izlenim yaratılır. İlk olarak Western filmlerinde kovboyların çizmelerine vurgu yapmak için kullanılmıştır.

4- Diz Plan:

Dizin hemen üstünden gerçekleştirilen plandır. Tam dizden kesinlikle kesilmemelidir. Kadrajda yer alan kişi/oyuncu tam dizden kesildiğinde izleyici üzerinde sakat olduğu yönde bir izlenim yaratacaktır. Baş boşluğu bırakılarak dizin üstünden yada altından kesilerek yapılan çerçevelemedir. Amaç objenin mekanla ilişkisini vermektir. Rahat bir çerçevedir Kim-nerede-ne yapıyor sorularının yanıtını verir.

5- Bel Plan:

Bacakların bitim noktasının biraz altı veya üstüdür. Göğüs planın devamı şeklinde düşünülebilir. Belin hemen kemer çizgisi altından veya üstünden baş boşluğuna kadar olan ölçektir. Genelde vücut ölçüsünün yarısına denk gelen bir çerçevedir. Bu nedenle 1/2 çekim de denir. Bel plan ve daha büyük ölçeklerde artık fon ve çevredeki etkenlerin de kompozisyon halinde çerçeveye yerleştirilmesi gerekmektedir. Baş boşluğu bırakılarak bel ekleminin üstünden ya da altından kesilmesiyle çerçevelenir. Kullanım amaçı göğüs planla aynıdır ama daha soğuk kanlı bir anlatımı vardır. Duygusal yoğunluktan ziyade kişinin ne yapıp ettiğini gösterir. Çerçevenin kişiyle olan ilişkisi yavaş yavaş etkinleşmeye başlar. Bazı eşyalar yavaş yavaş çerçeveye girmeye başlar. Kişi oturarak çekiliyorsa oturduğu yerde çerçeveye girer. Bu planda ki amaç obje-mekan ilişkisini vermekten ziyade oyuncunun nerede olduğunun ve ne yaptığının takibidir. Uzun süren söz konuşmalarına uygun değildir.
Drama ve filmlerde diyalog için kullanılabilir.

6- Göğüs Plan:

Dirseklerin üstü göğsün hemen altından başlayarak yapılan planlardır. Bu fotoğrafta olduğu gibi bakış yönüne doğru bir boşluk olmalıdır. Göğüsün altından ya da üzerinden kesilerek yapılan çerçevelemedir. Burada önemli olan objeyi dirsekten kesmemektir. (Böyle bir görüntü objeye sakat havası katar.) Mimikler ve jestler görünür ancak çok baskın değildir. TV çekimlerinde, sürekli konuşmalarda kullanıma en uygun ölçektir. Ayrıca yine TV çekimlerinde Kj vermek için de kullanılan ölçek göğüs plan olmalıdır.

7- Omuz Plan:

Kolların başladığı yerden değil göğsün üzerinden gerçekleştirilen ölçeklerdir. Baş boşluğu bırakılarak ve omuzun biraz altından kesilerek çerçeve yapılan çekim ölçeğidir. Bu planda duygusallık verilir ancak amaç değildir. Objenin duyguları seyirciye gösterilir ancak amaç bu olmadığı için duygu yoğunluğu azdır. Objenin çevreyle ilişkisi omuz planda verilmez. Konuşmaya konsantrasyon sağlanması yönünden oldukça avantajlıdır.

8- Baş Plan:

Bir miktar boyun gözükerek yapılan planlardır. Alından ve çeneden, altlı üstlü kesilen bir şekli de vardır. Baş üstünde boşluk bırakmadan yapılan çekimler baskı altında bir insan ifadesi vermek içindir. Başın üzerinden baş boşluğu bırakılarak ve boyunun ortasından kesilerek çerçeve yapılan çekim ölçeğidir. Gösterilen kişinin önemli ve baskın olduğu durumlarda kullanılır. Objenin duygularının verilmesinde kolaylık sağlar. Konuşmalarda dramatik etki verilmek istendiğinde kullanılabilir. Fakat çok uzun süreli konuşmalarda bu ölçeğin kullanımı görüntüye dar ve sıkışmış havası katar.

9- Amors Plan:

Genel olarak kaynaklarda konuyu, bir kişinin omuzunun üstünden (omuzu kadrajın ön planında görerek) çekmek olarak tanımlanmaktadır. Ancak bu tanım amors plan için eksik ve yetersiz bir tanımdır.Daha geniş bir tanım yapacak olursak; odaklanan konu ile kamera arasına bir obje konularak yapılan çekimler amors planı ifade eder.

10- Yakın/Detay/Ayrıntılı Plan:

Amerikan terminolojisinde tabirler daha farklıdır:
Extreme Long Shot (ELS): En geniş çekim
Long Shot(LS): Genel çekim (boy gibi)
Medium Shot(MS): Orta ölçek(bel gibi)
Close Up(CU): Göğüs, omuz, baş planlar…
Extreme Close Up(ECU): Çok yakın, göz çekim gibi.