1. Gönülçelen, J.D. Salinger
Gönülçelen’in benim için her zaman özel bir anlamı vardır, çünkü 18 yaşında okudum. Manhattan hakkındaki fantezilerime epey katkısı olmuştur. O sıralar ev ödevi gibi okuduğum bütün diğer kitaplardan farklıydı, zevkliydi… O zaman benim için okumak bir zevk değil, bir zorunluluktu. Gönülçelen ise eğlenceliydi ve benim için çok duygusal bir atmosfer yaratıyordu. Birkaç defa okudum ve her defasında da Salinger’den başka bir tekme yedim. (Kitap Can Yayınları’ndan Türkçe olarak yayınlandı.)
2. Really the Blues, Mezz Mezzrow
Mezz Mezzrow’un 1946’da yazdığı bu anı kitabını, onu tanıyan hatta kitapta adı geçen müzisyenlerden duymuştum. Benim üzerimde epey etkili oldu, çünkü o sıralar Mezzrow gibi iyi bir caz klarnetçisi olmaya çalışıyordum. Bir sürü çerçöple dolu bu anı kitabı beni etkilemişti çünkü hayranı müzisyenlerden, iyi bildiğim parçalardan bahsediyor, caz dünyasının, kulüplerin girdisini çıktısını anlatıyordu. Aslında çok iyi ya da dürüst bir kitap olduğunu söyleyemem ama benim caz tutkumun şekillendiği bir dönemde bayıla bayıla okumuştum.
3. The World of S J Perelman, S.J. Perelman
Nerede olursa olsun, stand-up, televizyon, tiyatro, edebiyat ya da sinema; S.J. Perelman’dan daha komik başka biri yoktur. Bir sunuş yazdığım bu kitapta mükemmel yazıları vardır. Komiklikte mutlak bir deha. Büyürken Perelman’ı o kadar çok okuduk ki, yazmaya başladığımızda onun etkisinden kaçmak imkansız oldu. O zamanlar New Yorker gerçekten edebi bir dergiydi ve her sayısında Perelman’dan bazen Salinger’dan, Truman Capote ya da John Updike’dan bir yazı olurdu. Şimdi de vardır belki yetenekli mizah yazarları ama yazabilecekleri dergi yok.
4. Epitaph of a Small Winner, Machado de Assis
Brezilyalı yazarın 1880’de yazdığı çok komik bir kitap. Bir gün posta kutumda buldum, Brezilya’dan bir yabancı ‘Bunu okumalısın, beğeneceksin’ diye yollamış. İnce bir kitap, eğer kalın olsa boş verirdim. Okuyunca, ne kadar eğlenceli olduğunu görüp şok oldum. Bu kadar zaman önce böyle birinin yaşadığına inanamadım, çok modern ve özgün bir metin. İronik kötümserliğini benim filmlerime benzetiyorlar ama ondan doğrudan etkilendiğimi söyleyemem. ‘Gönülçelen’ gibi içimde bir zili çaldığını söyleyebilirim.
5. Elia Kazan, A Biography, Richard Schickel
Okudum en iyi şov dünyası kitabıdır. Çok parlak bir yönetmen hakkında çok parlak bir kitap. Schickel benim büyüdüğüm yıllarda çok önemli bir yönetmen olan Kazan’ı da Tennessee Williams’ı da Marlon Brando’yu da ‘İhtiras Tramvayı’nı da doğru anlamış. Genelde şov dünyası kitapları okumaya değer şeyler olmaz, salakça ve sığ kitaplardır. Bu öyle değil, müthiş.