50 yıldır, edebiyat gazetecileri, psikologlar ve biyografi yazarları, Ernest Hemingway’in Idaho’daki evinde, karısı uyurken, kendini vurarak canına kıymasının nedenlerini araştırıyor. Bazıları, Hemingway’in yazı kariyerinin en güzel günlerinin sona ermesinin yarattığı depresyonu suçlarken; bazıları, kişilik bozukluğundan mustarip olduğunu söylüyor.
Fakat şimdi, hayatının son 13 yılında Hemingway’in arkadaşı ve ortağı, evvelden Nobel ödüllü yazarın paranoid sanrısı olarak üzerinde durmadığı ama Hemingway’i intihara sürekleyebileceğini düşündüğü farklı bir etken ortaya attı. Buna göre Hemingway, Küba’yla bağlantılarından şüphelenen John Edgar Hoover’ın FBI’ı tarafından uzun süre takip edildiğinin farkındaydı ve bu da Hemingway’i intiharın eşiğine süreklemiş olabilir.
Hemingway’in ölümünün 50’nci yılında New York Times’a yazan Papa Hemingway ve Hemingway and His World eserlerinin yazarı A.E. Hotchner, FBI’ın takibinin Hemingway’in derin bir kedere düşmesine ve intihar etmesine büyük ölçüde yol açmış olabileceğini söyledi ve arkadaşının FBI’dan korkmasını, ne yazık ki, yanlış değerlendirdiğini sözlerine ekledi.
Bu yeni değerlendirme, yazarının takip edildiğinden korkması ve ilk kez su yüzüne çıkan FBI tarafından takip edilmesinin yazıldığı Papa Hemingway kitabından dolayı önem arz ediyor.
Kasım 1960’da, Hotchner, Hemingway ve karısı Mary’yi Ketchum, Idaho’da geleneksel olarak her yıl yapılan keklik avı için ziyarete gittiğini yazıyor. “Hemingway tuhaf davranıyordu” diye yazan Hotchner, “Ernest ve arkadaşımız Duke MacMullen Shoshone, Idaho’dan Ketchum’a giden trende tanıştıklarında, genelde yaptığımız gibi istasyonun karşısındaki barda duraklamadık, çünkü Ernest, yola çıkmak için sabırsızlanıyordu. Acelesinin nedenini sordum, Ajanlar dedi.”
“Ne?”
“Bütün yol peşimizden geldiler. Duke’e sor.”
“Pekala, Hailey’den beri arkamızda bir araba var.”
“FBI ajanları niçin takip ediyor seni,” diye sordum.
“Çok berbat. Kahrolası. Her şeyi takip ediyorlar. Duke’ün arabasını kullandığımız için. Benimki takip ediliyor, her şey takip ediliyor. Telefon kullanamıyorum. Posta engelli.”
Sessizce yol aldık uzun süre. Ketchum’a girerken, Ernest sessizce söyledi: “Duke, kenara çek. Işıkları kapat.” Sokağın karşısındaki bankaya dikkatle baktı. İçeride iki adam çalışıyordu. “O ne,” diye sordum.
“Denetçiler. FBI, hesabımı kontrol etmeleri için tuttu onları” dedi.
“Nerden biliyorsun?”
“Gecenin bir vaktinde iki denetçi neden çalışıyor? Elbette benim hesabım.”
Bu ziyaret süresince, FBI tarafından takip edildiğinden yalnızca bir kez şikayet etmemiş Hemingway. Hotchner’in ziyaretinin son günü Hemingway ve karısıyla yedikleri akşam yemeğinde
Hemingway, FBI ajanları olarak tanımladığı iki adamı göstermiş barda. Hemingway’in Minnesota’da Mayo kiliniğine kaldırılıp elektro şok tedavisi almasına ve taburcu olmasını takip eden günlerde giriştiği birkaç başarısız intihar girişimiyle birçokları Hemingway’in FBI ile ilgili şikâyetlerini büyük ölçüde kuruntu olarak değerlendirdi.
1980’li yıllarda, Hemingway’in FBI dosyası, bilgi edinme hakkını takiben, Colorado Üniversitesi’nden Jeffrey Myers adında bir akademisyenin talebiyle açıklandı. Dosya, savaş zamanında anti faşist bir hafiye örgütü kurma girişiminin de dâhil olduğu, Hemingway’e sıkı bir ilginin olduğunu ortaya çıkardı ve bu takibin 1960’da Mayo kliniğine kaldırılmasına kadar devam ettiğini gösterdi.
Gerçekten de 1961 yılının ocak ayında, Hemingway’i takip etmekle görevlendirilen özel ajan, Hoover’a Hemingway’in fiziksel ve mental olarak hasta olduğunu bildirmiş.
120 sayfadan fazla olan, fakat 15 sayfası ulusal güvenlik nedeniyle karalanan dosya ayrıca, Hoover’ın ve örgütün Hemingway’e ne kadar yakın ilgi gösterdiklerini de ortaya koyuyor. Hotchner’ın Hemingway’in şikâyetlerini ciddiye almamış olmasının ya da mental olarak rahatsızlık dönemine giren bir adam üzerinde bu takibin potansiyel olarak nasıl bir etki yaratacağını göz önünde bulundurmamasının verdiği pişmanlığı dillendirmesine neden olan bu dosyadaki ifşalar yeniden değerlendiriliyor.
Guardian