Bugünlerde Ortadoğu”yu anlamak için…
“Ortadoğu” kelimesi ilk 1902’de Amerikalı bir amiralin yazdığı strateji raporunda kullanılınca dünya literatürüne girer. O yıllarda Ortadoğu ile kast edilen ise, Batı kültüründen farklı bir yaşam tarzı süren ve en büyük alanını Osmanlı topraklarının oluşturduğu, Fas ile Hindistan arasındaki geniş İslam coğrafyasıdır. Ancak Fransa ve İtalya’nın Kuzey Afrika ülkelerini ele geçirmesi, yıkılan Osmanlı İmparatorluğu’ndan doğan Türkiye Cumhuriyeti’nin laik yaşamı seçmesi ile Ortadoğu’nun kapsadığı alan daralır ve sadece Arap Yarımadası ve Mezopotamya devletleri, İran ve Mısır’ı kapsar olur. Bu bölgenin dünya petrol rezervinin yarıdan fazlasına sahip olması, ABD ve Avrupa devletlerini Ortadoğu’da her daim bir rol üstelenen ya da arayan ülkeler haline getirir.
Büyük Medeniyet Savaşı, Ortadoğu’nun Fethi / Robert Fisk / İthaki Yayınları, 49 TL
Gazetecilik konusunda birçok ödül sahibi İngiliz Robert Fisk, Ortadoğu konusunda en geniş çapta araştırmalar yapmış gazetecilerden biri… Fisk Türkiye’de de önemli tecrübeler yaşamış, hatta 1991 yılında Türkiye’den sınır dışı edilmiş. Sınır dışı edilmesinde haksızlığa uğradığına inanıyor. Yazarın 1915 Ermeni olayları ile ilgili görüşleri her ne kadar tartışmalı olsa da I. Dünya Savaşı sonrası Ortadoğu ve Afganistan’la ilgili görüşlerini içeren kitabı, bu konuda bilgi edinmek isteyen herkes tarafından kesinlikle okunmalı. 
Tehlikeli Güç, ABD’nin Dış Siyaseti ve Ortadoğu / Noam Chamosky & Gılbert Achcar / İthaki Yayınları / 22 TL
Amerika Birleşik Devletleri’nin Ortadoğu ile ilgili dış siyasetinin kaleme alındığı “Tehlikeli Güç” isimli kitap, ABD’nin etkili eleştirmenlerinden Noam Chamosky ile Lübnanlı siyaset bilimci Gilbert Achcar’ın tarafından ortak kaleme alınmış. Eser, yazarların birbirlerine sordukları kamçılayıcı sorulara verdikleri cevapların derlenmesiyle meydana getirilmiş. Kitapta terörizm, İsrail yanlısı ABD siyaseti, köktendincilik, demokrasi, Ortadoğu savaşları, Filistin sorunu, batı dünyasının İslam fobisi ve Arap karşıtı milliyetçiliği, Irak Savaşı, hatta Ortadoğu’daki Kürt hareketleri doyurucu diyaloglarla işlenmekte…
Power, Faith and Fantasy / Michael B. Oben / NORTON / $35
Henüz Türkçeye çevrilmedi. ABD’de birçok önemli üniversitede Ortadoğu tarihi üzerine dersler veren Oben, bu kitabında ABD’nin kuruluş tarihi olan 1760 yılından itibaren günümüze kadar Amerika’nın Ortadoğu politikasını anlatmakta… Kitapta ABD’nin ilk savaşı olan Kuzey Afrika’daki Osmanlı eyaletleri ile giriştiği mücadele hakkında önemli detaylar veriliyor. Ayrıca Yahudilerin 19. yüzyılda Filistin’e yerleştirilmeleri için gerçekleştirilen girişimler ve Osmanlı topraklarında kurulan misyoner okullar hakkında bilgiler de….
Şah’ın Bütün adamları / Stephen Kinzer / İletişim Yayınları / 23 TL
20.yüzyılın ilk yıllarından itibaren İran petrolünün üretim ve satışı çoğunluk hisseleri İngiliz Devleti’ne ait bir şirket tarafından yapılmakta ve İran topraklarının zenginliği İngiltere’ye pompalanmaktaydı. 1953 yılında ülkesini yabancı güçlerin boyunduruğundan kurtaran Musaddık İngiliz ve Amerikan istihbarat kuruluşlarının gerçekleştirdiği bir darbe ile iktidardan uzaklaştırıldı. Bu gerçekleri gören İran halkının Batı’nın emperyalist devletlerinden nefret etmesini anlamak çok zor olmasa gerek. ABD’nin önemli dış haber temsilcilerinden Kinzer’in, İran’ın 20. yüzyıl boyunca yaşadığı değişimi anlattığı “Şah’ın Bütün Adamları”nı okumadan Ortadoğu’yu anlamak zor.
Modern Ortadoğu’nun Kuruluşu / T. G. Fraser / Remzi Kitabevi / 25 TL
Fraser’in “Modern Ortadoğu’nun Kuruluşu” isimli kitabı, I.Dünya Savaşı sonunda Ortadoğu’daki üç farklı milliyetçi modeli inceliyor. Haşimi Prensi Faysal, Arap milliyetçiliğini canlandırarak Irak, Ürdün gibi yeni devletleri ortaya çıkartıyor. Rusya doğumlu Chaim Weizmann, Ortadoğu’da bir Yahudi vatanı kurabilmek için Balfour Deklarasyonu’nu hazırlayarak sorunu Birleşmiş Milletler platformuna yükseltiyor. Mustafa Kemal ise Osmanlı topraklarına sahip çıkarak çağdaş, laik Türkiye Cumhuriyeti’ni kuruyor. Ancak başarılı olan bu üç farklı modelin çok dikkat çekici bir noktası bulunmaktadır: Arap ve Yahudi milliyetçiliği dönemin siyasi, ekonomik ve askeri açılardan en güçlü devleti İngiltere’nin 
desteğiyle ortaya çıkarken, Türk milliyetçiliği İngilizler’e karşı mücadele sonunda zafere ulaşıyor.
Ortadoğu’da Maduniyet / Asef Bayat / İletişim Yayınları / 18,40 TL
İran kökenli araştırmacı Asef Bayat’ın yazmış olduğu “Ortadoğu’da Maduniyet” isimli kitap tarihi olaylara kolektif bir gözle bakmakta. Kitapta, toplumsal yönlü analizler yapılmakta olup, yeni ve farklı görüşler de ortaya koymakta. Yazar yaygın bir şekilde kabul edilen “Ortadoğu toplumları iç dinamikleriyle gelişmeye kapalıdır ve değişimler ya dış müdahalelerle veya yukarıda geliştirilen politikaların aşağıya sunumu ile gerçekleştirilebilmektedir” görüşünü irdelemekte.
Kitapta Ortadoğu’daki madun siyasetine odaklanmış olunduğundan, “aşağıdakiler” üzerinden yapılan tahlillerde “sessiz tecavüz” ve “sokak siyaseti” gibi farklı sosyal kavramlar üretilmiş…
Ortadoğu, İki Bin Yıllık Ortadoğu Tarihi / Bernard Lewis / Arkadaş Yayınevi / 15 TL
Bernard Lewis’in “Ortadoğu” kitabı, Ortadoğu tarihi ile ilgili fakültelerde “Ortadoğu 101” dersinin resmi kitabı olarak kullanılabilir. Lewis, Princeton Üniversitesi’nde Osmanlı tarihi ve İslam tarihi ile ilgili araştırmalarıyla ünlü… Bu arada sözde Ermeni soykırımı aleyhine yazdığı ve belgelerle gerçek dışı olduğunu kanıtladığı eserleri de bulunmakta…
Lewis’in eseri Hıristiyanlık öncesi Ortadoğu tarihinden başlayarak, İslamiyet’in doğuşu ve yükselişi ile devam etmekte ve önemli Ortadoğu devletlerinin tarihi bilgileri ile sonuçlanmaktadır. Ayrıca Ortadoğu’ya ait devlet gelenekleri, ekonomi, hukuk, din ve kültür kesitleri incelenerek modern çağdaki özgürlük mücadeleleri ile terihi bilgiler günümüze uzanmaktadır.
Petrol, Para, İktidar / William Engdahl / Alfa Yayınları / 18 TL
Uluslararası petrol endüstrisinin karanlık dünyasını ele alan “Petrol, Para, İktidar” isimli kitabın yazarı ekonomist William Engdahl, 1970’li yılların ilk petrol krizinden itibaren petrol politikaları ile ilgili yazılar kaleme alan bir yazar. İngiliz İmparatorluğu, 19. yüzyılda denizlerde kurduğu ve kömür enerjisi ile çalışan donanma gücünü devam ettirebilmenin tek çaresinin petrole sahip olması gerektiğini anladı. Zira bir deniz zırhlısını çalıştırabilmek için enerji yüklemesini 500 işçi ile 5 günde tamamlarken, aynı zırhlının petrol enerjisi ile yüklenmesini 12 kişi yarım günde tamamlayabiliyor. Kitapta İngiltere ve Amerika’nın milyonlarca insanın ölmesine bedel dahi olsa, petrol gücünü elde tutabilmek için her türlü siyasi ve askeri girişimi yapmaya hazır olduğu anlatılıyor.
Limon Ağacı / Sandy Tolan / Pegasus Yayınları / 20 TL
Ortadoğu’da barışın ancak Filistin – İsrail çatışmasının adil bir çözümle sona ermesine bağlı olduğu bir gerçek… İşin kötü tarafı “adil” çözüm anlayışının her iki taraf için de farklı olması… “Limon Ağacı” Filistin-İsrail savaşını bir öykü gelişimi ile sorgulamakta. 1948 yılında Nazi katliamından kaçan bir Yahudi ailesi Filistin topraklarında, evlerinden zorla uzaklaştırılan ve arka bahçesinde büyük bir limon ağacı olan Filistinli bir ailenin evine yerleştirilirler. 1967 yılında evin sahibinin oğlu limon ağacını görmek arzusuyla evine gelir. Bu ziyaret Yahudi ailenin kızı Dalia ile Filistinli Beşir arasında uzun yıllar devam edecek bir diyalog başlatır. Sürükleyici bir roman şeklinde gelişen bu ilişki, iki toplumun yaşadığı acıklı tarihi çarpıcı bir şekilde bir kere daha gözlerimizin önüne getirir.
Atom Damalı
Vatan Kitap