Bireylerin olduğu gibi toplumların da zor zamanları vardır. Kimin dost, kimin düşman olduğunun zor seçildiği, güven ortamının kaybolduğu, kısaca “at izinin it izine karıştığı” zamanlardır bu dönemler. Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçişi doğuran şartlar tam da bu söylediğimiz şartlardır. Ve bu dönemleri yaşamak zor, anlatmak hüzünlüdür. Elimizde Seyfullah Aydın’ın Akıl Fikir Yayınları’ndan çıkan yeni kitabı “Gri Zaman” var. Yazar; romanın kurgusunu, dönemin tanıklarından aldığı bilgilere dayandırmış. Zaten bu durumu romanı okurken her satırda hissedebiliyorsunuz. Olağanüstü, mümkün dışı hiçbir abartıya yer verilmemiş “Gri Zaman”da. Ama bunu yaparken yazar; üslup akışkanlığını koruyarak, okur merakını son satıra kadar ustalıkla koruyabilmiş.
Romanın ana kahramanı Ali’nin hanımının doğum sonrası ölümüyle başlayan olaylar beklenmedik şekilde gelişir. Ali’nin ikinci evliliği gerçekleşmeden , babasının aldığı bir iş dolayısıyla evleneceği kızın düğün gecesi intikam için saldırıya uğraması, olaylara farklı bir boyut kazandırır. Bu olaydan sonra romana gizemli bir kişilik olan ve çevrede asker kaçağı olarak bilinen “Asker” isimli karakterin girmesi romanı daha da heyecanlı hale getirir. Daha sonra Süleyman, Ömer, Halit komutanların ve eşkiya Şero’nun romana dahil olması ile olaylar “Milli Direniş” hareketinin örgütlenmesine kadar gelişir.
Sarıkamış faciasından Ermeni tehcirine ve Rus işgaline kadar dönemin olaylarının, sade bir dille ve okuyucuda; bu da olur mu? sorusunu sordurtmadan işlendiği bir olaylar silsilesi ile karşılaşıyoruz romanda. Yazar, konusunu işlerken abartıya ve ajitasyona yer vermiyor. Tehciri de anlatıyor göçü de, tecavüzü de anlatıyor, yaşanan toplumsal travma ve utancı da. Sömürmeden, okuyucunun hayal dünyasına algısına saldırmadan anlatıyor. Ama romanı okuduktan sonra geriye baktığınızda, kafanızda dönemin fotoğrafının netleştiğini hissediyorsunuz. Fotoğraf demişken, zaten romanın her sayfasında film şeridi gibi olayları yaşıyorsunuz. Sanırım yazarın tarihçi olmasının ve konunun aslının dönemin tanıklarının anlattıklarına dayanmasının bu başarıda etkisi büyük.
Seyfullah Aydın daha önce: A’dan Z’ye Dünya Tarihi (Taş Medrese yayınları 2013 ) ve “Vatansız Irk” (2015) kitaplarının yazarı. Akıl Fikir yayınlarından çıkan “Gri Zaman” yazarın ilk romanı, ama elinize aldığınızda bitirmeden bırakamayacağınız bir üslup akışkanlığına sahip.Doğrusu, Aydın’ın ikinci romanın merakla bekliyor olacağım. Bir hatırlatma: İkinci baskıda (de-da-ki) ayrımına dikkat!
Erzurum 1014-1919/Seyfullah Aydın / Akıl Fikir yayınları/ 304 sayfa