Esasen Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunda düzenlenen adli yardım kavramı ; avukatlık ücretlerini ve diğer yargılama giderlerini karşılama imkanı olmayanlara 1136 sayılı avukatlık Kanununda belirtilen avukatlık hizmetinin sağlanmasıdır.
Adli Yardım hak arama özgürlüğünün güvencesidir ve hak arama özgürlüğünde eşitlik yaratmayı amaçlamaktadır. Ekonomik gücü olmayan bir kimsenin davanın gerektirdiği maddi külfetlerden geçici olarak muaf tutulmasının yanı sıra bedelsiz avukatlık hizmetini de içerir. Adli yardım sadece hukuk davalarında değil icra iflas takiplerinde ve ihtiyati tedbirlerde de kullanılabilir. Ceza yargılamasındaki adli yardım için Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununda ayrıca bir düzenleme yapılmıştır.
Davanın gerektirdiği maddi külfetlerden muaf tutulmaya ilişkin Adli Yardım talebi davanın açılacağı veya aleyhine dava açılan mahkemeye yazılı veya sözlü olarak yapılabilir. Avukatlık hizmetini kapsayan adli yardım hizmeti baro merkezlerinde baro yönetim kurullarınca avukatlar arasından oluşturulan adli yardım bürosu tarafından yürütülür. Baro yönetim kurulu ayrıca baro merkezi dışında avukat sayısı beşten çok olan her yargı çevresinde de bir avukatı adli yardım bürosu temsilcisi olarak görevlendirebilir. Büro ve temsilciler baro yönetim kurulunun gözetimi altında çalışırlar. Avukat talebinde bulunacak kişi baronun adli yardım bürosuna veya temsilcilerine başvurmalıdır.
Başvuru için gerekli belgeler
-Muhtardan alınacak fakirlik belgesi,
-Muhtardan alınacak ikametgah belgesi,
-Nüfus cüzdan fotokopisi,
-Dava için gerekli belgelerin fotokopisi
CMK Uygulama Hakkı
Yine aynı şekilde gözaltı ya da başka bir nedenle; karakol, savcılık ya da mahkemedeyseniz, CMK Uygulama Hakkı kapsamında avukat talep etme hakkınız var. 01.06.2005 tarihinde yürürlüğe giren yeni Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) gereğince; Şüpheli veya sanığın 18 yaşı doldurmamış ya da sağır veya dilsiz veya kendisini savunamayacak derede malul olması ve bir müdafii de bulunmazsa (m.150/2), Üst sınırı en az beş yıl hapis cezasını gerektiren suçların soruşturma ve kovuşturma aşamalarında (m.150/3), Gözaltına alınan yakalananın Sulh Ceza Hâkimliğindeki sorgusunda (m.91/6), Şüpheli veya sanık hakkında tutuklama istenildiğinde taktirde (m.101/3), Şüpheli veya sanık hakkında tutukluluk süresinin uzatılması istenmesi halinde (102/3), CMK 151/3-4 uyarınca tutuklu veya hükümlünün seçilen veya atanan müdafisinin görevden yasaklanması halinde (m.151/5), Davranışları nedeniyle, hazır bulunmasının duruşmanın düzenli olarak yürütülmesini tehlikeye sokacağı anlaşılan sanığın duruşma salonundan çıkarılması ve bir müdafii bulunmaması halinde (m.204), Kaçak sanık hakkında duruşma yapılabilen hallerde (m.247/4), Şüpheli veya sanığın gözlem altına alınmasına karar verilmeden önce (m.74/2) istem aranmaksızın ve müdafi seçebilecek durumda olmadığını beyan ederek müdafi talebinde bulunan şüpheli veya sanığın istemi halinde (m.150/1), Soruşturma evresinde ifadeyi alan merciin veya sorguyu yapan hakimin, kovuşturma evresinde mahkemenin talebi üzerine Baro tarafından CMK Uygulama Servisi bünyesindeki Sanık Hakları Servisince müdafi görevlendirmesi yapılmaktadır.(m.156/1) CMK Uygulama Servisi 24 saat açık olup, karakol, savcılık ve mahkemelerden gelen avukat taleplerini karşılamaktadır.