13 yaşında yaptığı hırsızlık 15 yıl sonra S.F.’nin karşısına çıktı. Kimlik kontrolünde ‘Hırsızlık yapmışsınız.’ denilerek çocuklarının yanında küçük düşürüldü. Bunun üzerine yaşadığı mağduriyeti Meclis’e taşıdı. Benzer şikâyetlerle sıkça karşılaşan Dilekçe Komisyonu, yaptığı araştırmada fişleme mantığını deşifre etti. En ağır suç bile adlî sicilden siliniyor ama polis ve jandarma kayıtları kişi ölse bile saklanıyor.
Adli sicil kayıtlarının belirli bir süreden sonra silinmesini sağlayan düzenleme geçtiğimiz aylarda uygulanmaya başlarken, Emniyet ve Jandarma’daki güvenlik bilgilerinin kişi ölse bile korunduğu ortaya çıktı. Yaşanan ilginç bir hadise bu konudaki boşluğu Meclis’in gündemine taşıdı. Her şey 13 yaşında bir hırsızlık olayına karışan ve cezasını çeken S.F.’nin 15 yıl sonra karşılaştığı kimlik kontrolüyle başladı. "Siz daha önce hırsızlık yapmışsınız" denilerek çocuklarının yanında küçük düşürülen S.F. yaşadığı mağduriyeti Meclis’e iletti. "Cezamı çektim. Adli sicilimin silinmesi için gerekli süre doldu. Polis, neden bunu hatırlatıyor?" içerikli bir şikâyet dilekçesi yazdı. Çok sayıda benzer başvuruyla karşılaşan Meclis Dilekçe Komisyonu, Adalet Bakanlığı, Emniyet, Jandarma, Sahil Güvenlik ve HSYK yetkilileriyle konuyu değerlendirdi. Yaptığı kapsamlı araştırmada devletin fişleme mantığını ifşa etti. Kanunlara göre en ağır suç adlî sicil kayıtlarından 30 yıl sonra siliniyor. Ancak polis ve jandarmanın kullandığı arşiv kayıtları kişi ölse bile saklanıyor. Güvenlik soruşturması geçiren bir vatandaş, hayatta olmayan ancak kayıtlarda ‘suç işlemiş’ görünen yakın bir akrabası sabebiyle bile ‘sakıncalı’ kapsamına alınıyor. Komisyon, muhtemel mağduriyetleri önlemek için ilk etapta güvenlik kayıtlarının Adlî sicil arşivlerine kaldırılmasını istedi. Ardından yasal düzenlemeyi gündemine aldı.
13 yaşında bir hırsızlık olayına karışan ve cezasını çeken ancak 15 yıl sonra bir kimlik kontrolünde "Siz daha önce hırsızlık yapmışsınız" denilerek çocuklarının yanında küçük düşürülen S.F., TBMM’ye "Cezamı çektim, adlî sicilimin silinmesi için gerekli süre doldu. Polis, çocuklarımın yanında beni neden küçük düşürüyor?" içerikli bir şikâyet dilekçesi yazdı. Benzer içerikli çok sayıda başvuruda, istihbarat amaçlı bilgi toplanması, adlî soruşturma ve kovuşturma sonuçlarının kaydedilmesi, toplanan bilgilerin arşivlenmesi ve çeşitli idarî işlemlerde kullanılması nedeniyle yaşanan mağduriyetler dile getirildi. Sorunu kapsamlı bir şekilde inceleme kararı alan Dilekçe Komisyonu, ilk etapta Emniyet ve Jandarma yetkilileriyle bir araya geldi.
Emniyet yetkilileri, Kaçakçılık İstihbarat Harekât ve Bilgi Toplama Daire Başkanlığı (KİHBİ) bilgi sisteminde tutulan kayıtların silinmediğini doğruladı. Jandarma’nın da benzer içerikli suç kayıtlarını silmediği belirtildi. Komisyon yetkilileri, güvenlik kayıtlarının silinmemesinin ciddi mağduriyetleri beraberinde getirdiğine işaret ederken Emniyet mensupları bu uygulamayı ilginç bir örnekle savundu. Bir yetkili, "1996 yılında işlenen Özdemir Sabancı suikastını hatırlayın. Cinayeti işleyen Fehriye Erdal işe alınırken bize sorulsaydı, silinmeyen kayıtları ortaya çıkarır ve cinayeti engelleyebilirdik." dedi.
İlgili kurumlarla yapılan değerlendirme toplantılarında, güvenlik kayıtlarının KİHBİ Bilgi Toplama Yönergesi’ndeki bazı maddeler çerçevesinde silinmediği ve sınırsız olarak kullanıldığı sonucuna varıldı. Komisyonun konuyla ilgili hazırlayacağı rapora kaynaklık edecek olan taslak metinde, ilgili yönergede bir değişiklik yapılması ve Emniyet ile Jandarma’daki milyonlarca kaydın Adalet Bakanlığı bünyesindeki Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’nde toplanması gerektiği vurgulandı. Polis ve Jandarma’nın güvenlik soruşturmalarında gerekli bilgileri adlî sicilden talep etmeleri, kişiler hakkındaki suç kayıtlarının silinme tarihi sonrasında gündeme getirilmemesinin doğru olacağı ifade edildi. Çalışmalarını sürdüren Dilekçe Komisyonu’nun, fişleme konusundaki sorunların çözümü için yeni dönemde bir yasal düzenlemeyi de gündeme getirebileceği ifade ediliyor.
KİHBİ, 4 türlü kayıt tutuyor
Kaçakçılık İstihbarat Harekât ve Bilgi Toplama Daire Başkanlığı (KİHBİ) Bilgi Toplama Sistemi’nde, ilgili yönerge doğrultusunda dört türlü kayıt tutuluyor. Bu kayıtlar şöyle: "Adli makamlarca haklarında yakalama emri ya da yokluğunda tutuklama kararı çıkarılanlara ilişkin aranan kayıtlar. Kaybolan veya haklarında kayıp bildirimi yapılanlara ilişkin kayıtlar. Yakalanmış olsalar dahi yönergenin 9-b maddesinde (kişi yakalanmış olsa dahi hakkında kayıt tutulmasını gerektiren suçlar 54 madde halinde oldukça geniş bir şekilde düzenlenmiş) sayılan suçları işlemiş olanlar hakkında kayıtlar. Kamu haklarından yararlanması konusunda sınırlama getirilen şahıslarla ilgili kayıtlar."
TimeTürk