Türk şiirinin köşe taşlarından Behçet Necatigil’in 70’li yıllarda Doğu edebiyatı klasiklerinden Tûtînâme’yi günümüz Türkçesine aktardığı, edebiyat dünyası tarafından biliniyordu.
Ancak bu çevirinin nerede olduğu meçhuldü. Çeviri, geçtiğimiz günlerde Can Yayınları tarafından yayımlandı. Necatigil çevirisinin ortaya çıkması edebiyat dünyasında büyük sevinçle karşılanırken nasıl ortaya çıktığı da merak konusu oldu. Uzun yıllar bulunamayan eser, Hürriyet Gösteri dergisinin arşivinden çıkmış.
Hilmi Yavuz, Necatigil’in Tûtînâme’yi hazırlamaya 1973 yılında başlayıp 25 Mart 1974’te tamamladığını söylüyor. Necatigil, eseri tamamladıktan sonra bir yayınevine göndermiş. Ailesi, Necatigil’in arşivinde yıllarca bu çeviriyi aramış. Müjdeli haber ise geçtiğimiz yıl yazar Doğan Hızlan tarafından kendilerine verilmiş. Hızlan, Hürriyet Gösteri’nin arşivini düzenlerken Necatigil’in hazırladığı nüshaya rastlamış.
Doğan Hızlan, Necatigil’in bu çeviriyi yaptığından haberdar olduğunu söylüyor, ancak hangi yayınevine verdiğini tam olarak hatırlamıyor. Bu yayınevinin Simavi ya da Gösteri Yayınları olabileceğini belirten Hızlan, "Şair bu çalışmasını şu an hangisi olduğunu hatırlayamadığım bir yayınevine vermiş. Bu yayınevi kapandığı için kitap orada kalmış." diyor.
Necatigil’in kızı Ayşe Sarısayın da yıllardır Tûtînâme çevirisini aradıklarını söylüyor. "Hatırladığım kadarıyla 70’li yılların ortasında tamamlanmış tek nüshaydı bu. Babamın evdeki arşivi pek çok kez elden geçti, ama bu çeviri hiçbir yerden çıkmadı. Babam birilerine vermiş, ama nasıl el değiştirdi o detayları bilmiyorum. Babamın emeğinin yıllar sonra ortaya çıkması ve okurla buluşması bizi çok sevindirdi." diyen Sarısayın, eseri bulan Doğan Hızlan’ın aynı gün kendilerini aradığını söylüyor.
Doğu edebiyatında Binbir Gece Masalları formunda yazılmış pek çok metin var. Bunlardan biri olan Tûtînâme’nin asıl kaynağı Sanskritçe. Günümüze kalan en eski yazmalarıysa Farsça. Türkçede dudu olarak da kullanılan tûtî, papağan demek. Bu sebeple kitaba Papağannâme ya da Dudu Kuşunun Hikâyeleri demek de mümkün.