Mehmed Akif ile Eşref Edip tarafından 1908’de çıkarılan, Milli Mücadele’de cephelerde dağıtılan ancak 1925’te kapatılarak sahibi Eşref Edip’in idamla yargılandığı Sebilürreşad gazetesinin öyküsü Muharrem Coşkun tarafından belgesel haline getirildi.
Osmanlı’nın son dönemlerinde 2. Meşrutiyetle birlikte yayın hayatına başlayan ve Cumhriyet öncesi dönemde İslamcı düşüncenin ilk ve en ciddi yayın organlarından olan Sırat-ı Müstakim/Sebilürreşad gazetesinin öyküsü belgesel oldu.
"Mehmed Akif Yılı" etkinlikleri kapsamında hayata geçirilen proje, kuruluşundan itibaren Mehmed Akif’in başyazarlığını yaptığı, İstiklal Marşı da dahil tüm şiirlerinin yayınlandığı tek gazete olan Sırat-ı Müstakim/Sebilürreşad’ın pek de bilinmeyen öyküsünü gözler önüne seriyor. Gazeteci -Yapımcı Muharrem Coşkun tarafından çekilen "Yoldaki Çığır; Sebilürreşad" isimli belgeselde, gazete etrafında yaşanan İslamcılık tartışması, ilk İslamcılar ve Milli Mücadele’le Sebilürreşad’ın etkisi de ele alınıyor.
OTORİTE İSİMLERİN ADRESİ
İkinci Meşrutiyet’in ilanıyla birlikte, Ağustos 1908 tarihinde yayın hayatına başlayan Sırat-ı Müstakim Gazetesi’nin sahibi ve mesul müdürü Akif’in kadim dostu Eşref Edip Fergan’dı. Gazetenin yazarları arasında Babanzade Ahmed Naim, Manastırlı İsmail Hakkı, Musa Kazım, Bereketzade İsmail Hakkı, Tahirul Mevlevi, Halim Sabit, Ali Haydar Efendi, Said Halim Paşa, Bediüzzaman Said Nursi, İskilipli Atıf Efendi, Şemseddin Günaltay, Ömer Nahusi Bilmen ve Ahmed Hamdi Aksekili gibi önemli isimler yer aldı. Gazete, 8 Mart 1912 tarihinden itibaren de Sebilürreşad adıyla yayınına devam etti. Milli Mücadele’de cephede dağıtılan, savaş günlerinde mekanı karagah olarak kullanılan, 1925 yılında ise kapatılan gazetenin sahibi Eşref Edip Fergan da İstiklal Mahkemeleri’nde idamla yargılandı.
ÖNEMLİ DÖNEME IŞIK TUTUYOR
Belgeselin yapım ve senaryosunu üstlenen araştırmacı gazeteci Muharrem Coşkun, "Sayın Başbakan büyük heyecanla bu yılı ‘Mehmed Akif yılı’ ilan etti. Ancak üzülerek ifade edeyim ki şu ana kadar henüz kayda değer bir çalışma duymadık. Umarım bu çalışma ile bir nebze de olsa bu boşluğu doldurmuş olacağız. Mehmed Akif’le ilgili geçmişte bir çok çalışma yapıldı ancak Akif’in büyük emek verdiği gazetesinin öyküsü ve kadim dostu Eşref Edip Fergan hep ihmal edildi. Biz bu çalışmayla bu eksikliği de gidermiş oluyoruz. Belgeselde yaklaşık 150 yıllık bir dönem ve ilk İslamcıları da irdeleniyor. Sırat-ı Müstakim/Sebilürreşad, Osmanlı’dan Cumhuriyete geçişte, İstiklal Mahkemeleri’nde yargılamada, İslamcı düşüncenin önemli yayın organı olması hasebiyle çok farklı bir yapım oldu" dedi. Bir yılı aşan bir araştırma sonucu hazırlanan belgeselin müziklerini Hasan Cihat Örter, seslendirmesini Erol Eren, görsel yönetmenliğini Abdulhamit Güler, çizimlerini ise Demirhan Kadıoğlu üstlendi.
Kastamonu, Elazığ, Ankara gibi pek çok ilde çekimleri yapılan ‘Yoldaki Çığır; Sebilürreşad’ belgeselinde, Prof. Dr. Mümtaz’er Türköne, Yrd. Doç. Dr. Akşin Somel, Doç. Dr. Mustafa Eski, Mehmed Şevket Eygi, Yılmaz Öztuna, D. Mehmed Doğan, Dr. Suat Mertoğlu, Kadir Mısıroğlu, Dr. Orhan Koloğlu, Yazar Fahrettin Gün gibi önemli isimler de görüşleriyle katıldılar. Belgeselin danışmanlığını ise, Ertuğrul Düzdağ, Fahrettin Gün, Dr. Suat Mertoğlu ve Prof. Dr. Mümtaz’er Türköne yaptı.
Yeni Şafak