TOKİ tarafından inşa edilecek tesiste ve labarotuvarlarda kullanılacak makineler 11.6 milyon avroya ihale edildi. Bunlar 2010 yılından itibaren Türkiye’ye sevk edilecek. Ankara’daki Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi’nde kurulacak tesisin iki yıl içinde faaliyete geçmesi hedefleniyor.
İki yıl içinde faaliyete geçecek
Tesis iki yıl içinde faaliyete geçtiğinde iki önemli gelişme yaşanacak:
1) Kanser ve kalp hastalıkları başta birçok hastalığın teşhisinde kullanılan ‘izotop’lar artık yurtiçinde üretilecek. Halen hastanelerde kullanılan bu izotopların tamamı yurtdışından ithal ediliyor.
2) Türk araştırmacılar Proton Hızlandırıcısı Tesisi’nde İsviçre’deki CERN’de benzer araştırmalar yürütebilecek. Türkiye parçacık fiziği alanında ilerleyecek.
Proton tepkimesi
Atom çekirdeğinin içindeki bir parçacık olan proton, vakum altında hızlandırıp hedef malzemeye çarptırıldığında birtakım tepkimeler oluyor. Söz konusu ‘tepkimeler’ ve ürünleri sağlıktan enerjiye çevreden endüstriye pek çok alanda kullanılıyor.
TAEK’in Proton Hızlandırıcısı Tesisi’yle ilgili sözleşme, Belçikalı Ion Applications (IBA) firmasıyla imzalanmıştı. Proton Hızlandırıcısı Tesisi, 3 bin metrekare kapalı alana sahip olacak. Tesiste, atık odası, siklotron odası, teknik odalar, araştırma odaları ve laboratuvarlar bulunacak.
Proton hızlandırıcısı dört demet hattan oluşacak. Bu demet hatlarından üçünde radyoizotop üretimi yapılacak. Dördüncüsünde araştırma faaliyetleri yürütülecek.
Hızlandırıcı tesisinde öncelikle, halen kanser teşhisi ve kardiyolojik uygulamalar dahil değişik tıbbi uygulamalarda kullanılan iyot-123, flor-18 (FDG), indiyum-111, galyum-67, talyum-201 radyo izotopları üretilecek. İlk aşamada teşhis sonra tedavi amaçlı izotoplar üretilecek. AB mevzuatına uygun kurulacak tesisten, ileri dönemlerde ihracat da planlanıyor.