New York Times gazetesine göre, üst düzey Beyaz Saray yetkilileri, Türkiye ile varılan mutabakatı, tezkere olayının yaşandığı “2003 yılından beri Washington ile Ankara arasında en önemli askeri işbirliği” olarak niteledi.
Füze kalkının, başta İran olmak üzere, Ortadoğu kaynaklı tehditlere karşı dizayn edildiğini belirten aynı yetkililer, “ABD’nin hiçbir kısıtlamayı kabul etmediğini” radardan elde edilecek verilerin İsrail ile paylaşılacağını da ifade ettiler.
New York Times gazetesi, ABD’nin, erken uyarı sistemi konusunda Türkiye ile varılan mutabakatın, ABD tarafından çok olumlu karşılandığını vurguladığı haberinde Obama Yönetiminin, “Avrupa’yı İran’dan potansiyel bir füze saldırısından savunma”yı amaçlayan projesine ilişkin son hukuki ve diplomatik unsurların gerçekleştiğine dikkat çekti.
“RADAR YILIN SONUNDA DEVREDE OLABİLİR”
Bir hafta içerisinde 24 yol kesen füzenin, Romanya’nın topraklarına konuşlandırılmasına ilişkin anlaşma imzalanırken Türkiye’nin, yılın sonunda devrede olabileceği belirtilen “sofistike” radar sistemini kabul ettiği vurgulandı. NYT şöyle devam etti:
“Amerikan yetkilileri, Türkiye ile anlaşma, Türk yetkililerinin, zırhlı bir tümenin, Irak’ı işgale katılmak üzere Türk topraklarından geçmesine izin vermeyi reddederek Amerikalı mevkidaşlarını öfkelendirdikleri 2003 yılından bu yana Washington ile Ankara arasındaki en önemli askeri işbirliği olarak niteledi.”
“TÜRKİYE İLE SON 15-20 YILIN EN BÜYÜK STRATEJİK KARARI”
Gazeteye göre, üst düzey Beyaz Saray yetkilisi, bu konuda verilen brifingde “Bu, muhtemelen, ABD ile Türkiye arasında son 15-20 yılın en büyük stratejik kararıdır” dedi.
Türk yetkililerinin ise, “spesifik tehdit” olarak İran’a işaret etmekten kaçındıklarını kaydeden gazete, “Ancak Türkiye, İran’ın evrimleşen füze yetenekleri ve Tahran’ın gizlice Suriye’deki protestocuların kanlı biçimde bastırılmasını desteklediğine ilişkin işaretlerden kaygı duyuyor” iddialarına yer verdi.
“ABD, HİÇ BİR KISITLAMAYI KABUL ETMEDİ”
ABD’li gazete, “anlaşma yolunda engeller vardı” dediği haberinde Türk medyasının, Amerikan radarıyla elde edilecek verilerin İsrail ile paylaşılmasına itirazların olduğunu bildirdiğini belirtirken, Türkiye ile İsrail arasındaki gerginlikleri de anımsattı. Gazete şunları da yazdı:
“Yine üst düzey (Obama) yönetim yetkilileri, Perşembe günü ABD’nin hiçbir kısıtlamayı kabul etmediğini söylediler. Yetkililer, Türkiye’deki radardan gelecek veriler ile diğer birçok bilgiler ve Amerika’nın, füze tehditlerine ilişkin istihbarat değerlendirmelerinin, uzun bir süreden beri var olan düzenlemeler uyarınca İsrail dahil diğer müttefiklerle paylaşılacağını söylediler.”
BEYAZ SARAYI YETKİLİSİ: “RADAR, ABD’Lİ RADARDIR”
NYT, üst düzey bir yetkilinin, radar için “ABD’li bir radar” dediğini vurguladığı haberinde aynı yetkilinin “Türkiye’nin füze sistemi konusundaki işbirliğinin kendi güvenliğine katkı bulunacağını ve NATO’nun nüfusunun büyük bir çoğunluğu Müslüman olan tek üyesi Türkiye ile Atlantik müttefikleri arasındaki bağlarını güçlendireceğini söyledi” diye yazdı.
Yetkililerin, radarın, İran’a “435 mil uzaklığındaki bir Türk tesisine yerleştirileceğini” belirttiklerini kaydeden gazete, benzer bir sistemin İsrail’de faaliyette bulunduğunu anımsattı.
“SİSTEM, İRAN VE ORTADOĞU KAYNAKLI TEHDİTLERE KARŞI”
NYT, haberinde İranlı yetkililerin sistemin bölgedeki gerginlikleri artıracağını söylediklerine de dikkat çekerken yine üst düzey bir Obama yönetimi yetkilisine atfen “Sistemin mimari, başta İran olmak üzere, Ortadoğu’dan balistik füze tehditlerine karşı mümkün olan en iyi koruma sağlamak için dizayn edildi. Sistem, hiçbir biçimde Rusya’ya yönelik değildir” diye yazdı.(ANKA)
ABD BASINI: “İSRAİL’E RADAR VERİLERİNİN AKTARILMASI TÜRKİYE’DE TEPKİ YARATABİLİR”
New York Times’in yanı sıra ABD’nin önde gelen diğer gazeteleri de, Türkiye ile radar anlaşması ile ilgili Beyaz Saray brifingine geniş yer ayırdı. Wall Street Journal, ABD’nin, radardan sağlanacak verilerin İsrail ile paylaşılacağını bildirmesinin Türk kamuoyunda tepki yaratabileceğini belirtirken, “Türkiye’nin de İsrail’de faaliyet gösteren benzer sistemden sağlanan gerçek zaman verilerinden yararlanabileceğini” yazdı. Washington Post ise, anlaşmanın bir “karşılığı”nın söz konusu olmadığını, Türkiye’ye ABD’li insansız hava araçlarının konuşlandırılmasına ilişkin müzakerelerin ayrı yürütüldüğünü kaydetti.
Wall Street Journal, “Radar Verileri Türk Tepkisi Riskini Yaratabilir” başlığıyla yayımladığı haberde ABD’nin, radardan elde edilecek verilerin İsrail’in savunmasına yardımcı olacağını bildirmesinin “Türk kamuoyunda tepki”ye yol açabileceği yorumunu yaptı.
“TÜRKİYE’NİN İSTEDİĞİ GİBİ TÜM TOPRAKLARINI KAPSAYACAK”
Amerikan yetkililerine dayanarak Washington ile Ankara arasında varılan anlaşma uyarınca füze kalkanın, Türkiye’nin istediği gibi topraklarının tümünü kapsayacağına dikkat çeken WSJ, aynı zamanda “NATO içerisindeki statüsü iyileştirecek ve NATO füze savunma kararları üzerindeki etkisini olmasını ve ABD ile daha yakın bağları sağlayacak” diye yazdı. Gazete şöyle devam etti:
“Ancak ABD’nin, İsrail ile veri paylaşımını dışlamayı reddetmesi, Türk siyasetçilerinin Yahudi devlet ile mesafe koymaya çalıştığı bu dönemde zaten bozulmuş olan ilişkilere ek gerginlikler yaratması tehlikesi var. ABD’nin Ortadoğu’daki en önemli müttefiklerinden iki olan Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkilerdeki keskin bozulma, Washington’da alarm yarattı.”
“TÜRKİYE, İSRAİLLİ RADARIN GERGER ZAMAN VERİLERİNDEN YARARLANACAK”
WSJ, Türkiye ile İsrail arasındaki “özür” krizine de değindiği haberinde ABD’nin sorunu çözmeye çalıştığını ve radar konusunda İsrail ile veri paylaşımı meselesini küçümsemek istediğini kaydetti.
“ABD yetkilileri, Perşembe günü füze tehdidi konusunda kapsamlı bir tablo oluşturmak amacıyla Türk, İsrail ve diğer radar tesislerinden verileri birleştirmeyi planladıklarını söylediler” diyen gazete “Türkiye’nin de ABD’nin İsrail’de bulundurduğu radardan sağlanan gerçek zaman verilerinden de yararlanabileceğini” de yazdı.
Haberde radarın Türkiye’ye bu yılın sonunda konuşlandırılacağını belirtikten sonra sistemin, Türkiye ile İran arasındaki “büyüyen gerginliklere” vurgu yaptığı belirtildi.
WPOST: “ANLAŞMA, İSRAİL’E VERİ AKTARIMINI YASAKLAMALIYOR”
Aynı konuyu değerlendiren Washington Post ise, üst düzey bir ABD’li yönetim yetkilinin “Türkiye ile yapılan anlaşmanın, ABD’nin radar verilerinin dolaylı olarak İsrail’e aktarmasını yasaklamadığını söylediği”ni belirtti.
Aynı yetkilinin “Anlaşmalarda bizim İsrail devletini savunma kabiliyetimizi kısıtlayan hiçbir şey yok” sözlerini de yansıtan gazete, “ABD Hükümeti, tesisin sahibi olacak ve işletecek” diye yazdı.
“İNSANSIZ HAVA ARAÇLARI GÖRÜŞMELERİ AYRI YAPILIYOR”
WPost, Türk yetkililerinin, ABD’den verileri İsrail ile paylaşmamasında ısrar ettiklerini ancak, bunun Kongre’de tepkiye yok açtığını, bazı senatörlerin de Beyaz Saray’dan bu yöndeki sınırlamaları reddetmesini istediklerini anımsattı.
Bu arada habere son verirken de “Yönetim yetkilileri, Türkiye ile yapılan radar anlaşmasının bir ‘karşılığı’nın olmadığını söylediler. ABD ve Türkiye, Ankara için yüksek bir öncelik olan, Kürt militanlarına saldırıları rehberlik yapması amacıyla ABD’li insansız hava araçlarının Türkiye’ye yerleştirilmesine ilişkin ayrı görüşmeler yapıyorlar” diye yazdı.
ANKA