Osmanlılar, öncelikle bir beylik halinde ortaya çıktılar. Ertuğrul Gazi başkanlığında Söğüt ve Domaniç çevresine gelen Türkmen topluluğu, Alaaddin Keykubat zamanında.Ankara’nın batısındaki Karacadağ çevresine yerleştiler. Oğuzların Bozok kolunun Gün Han’a bağlı Kayı boyundan olan bu Türkmenler sonraları batıya doğru ilerleyerek Osmanlı Beyliği’ni kurdular. Beyliğin büyüme nedenleri…
Yüzyıl sonlarında Anadolu ve Balkanlar’ın durumu ve Osmanlıların bazı özellikleri, bu beyliğin kısa zamanda büyümesini sağladı. Bu nedenleri kısaca şöyle sıralayabiliriz:
1- Anadolu’nun Durumu:
1243’teki Kösedağ Savaşı’ndan sonra Anadolu’nun çeşitli yerlerinde beylikler ortaya çıktı. Anadolu Selçuklu Devleti’nin etkisi giderek azalırken, İlhanlılar Anadolu’yu denetimleri altına almaya başladılar.
2- Bizans’ın Durumu:
Bizans, tam bir entrika merkezi durumundaydı. Gerek Anadolu, gerekse Balkanlardaki vali ve komutanlar merkezi dinlemiyorlardı. “Tekfur” denilen beyler serbest bir şekilde hareket ediyorlardı. Bu durum Osmanlıların yayılmasında kolaylık sağladı.
3- Coğrafi Durum:
Osmanlı Beyliği, coğrafi konum itibariyle Bizans’a komşu bir durumdaydı. Böylece “gaza” yapabileceği topraklarla karşı karşıyaydı. Batıya doğru ilerlediğinde ise ekonomik merkezler olan İznik, İzmit, ve Bursa’yı elde edebilecek durumdaydı.
4- Diğer Beylikler Tarafından Rahatsız Edilmemeleri:
Osmanlı ilk dönemlerde, Bizans ile mücadeleye giriştiler. Anadolu Beylikleri arasındaki çekişmelere müdahale etmediler. Bu durumda beylikler Osmanlı Beyliğine karşı cephe almadılar. Böylece Osmanlı Beyliği sınırlarda daha rahat bir şekilde hareket etti.
5- Balkanlarda Birliğin Bozuk Olması:
Bu dönemde Balkanlı milletler arasında mücadeleler vardı. Güçlü temellere sahip merkezi devletler yoktu. Bu durum; Osmanlıların Balkanlarda da kolayca yayılmalarını sağladı. Balkanlarda iki önemli güç vardı. Bunlar Bulgar ve Sırp Krallıklarıdır. Gerek Sırplar gerekse Bulgarlar Bizans sınırlarına devamlı saldırılar düzenleyerek Bizans aleyhine gelişiyorlardı.
6- Doğudan Gelen Yoğun Türkmen Göçleri:
Fethedilen yerlerin elde tutulması için nüfus üstünlüğüne ihtiyaç vardır. Osmanlılar da fethettikleri yerlere hemen doğudan gelen Türkmenleri yerleştirmişlerdir. Bu durum alınan bölgenin kısa zamanda Türkleşmesini sağlamıştır.
7- Merkezi Yönetimin Güçlü Olması:
Osmanlılar, daha önceki Türk Devletlerin tersine, güçlü bir merkez yönetimi oluşturmuşlardır. Önceki Türk Devletlerinde görülen memleket “hanedan üyelerinin ortak malıdır” anlayışından kaynaklanan ülkenin paylaşılması yöntemi uygulanmamıştır. Bu durum da devletin parçalanmamasını, uzun süre yaşamasını sağlamıştır. Fatih zamanında ise Osmanlı Devleti, merkeziyetçi mutlak imparatorluk haline gelmiştir.
8- Takip Edilen Mükemmel Politika:
Osmanlı Fetihleri hiçbir zaman işgal ve istila amacı taşımamıştır. Fethedilen yerler, yerleşim yeri olarak görülmüş, yeni bir yurt olarak değerlendirilmiştir. Bu durum fetihlerin kalıcı olmasını sağlamıştır. Fethedilen yerlerde uygulanan tımar sistemi, nüfus iskan ve kültür politikası sayesinde devlet otoritesi bu bölgelere götürülmüştür. Hakimiyet altına alınan toplumlara vicdan hürriyeti tanınmış, hayat tarzlarına müdahale edilmemiştir.
9- Yüzyıl Savaşları’nın Etkisi:
Avrupa’da 1337-1431 yılları arasında Yüzyıl Savaşları yapıldı. İngiltere ile Fransa arasındaki bu savaşlar,Osmanlı Devleti’nin Avrupa’da ilerlemesini kolaylaştıran bir faktör oldu.
10-Siyasi Boşluğun Etkisi :
Osmanlı Beyliği kurulduğu sırada, Anadolu’da ve Balkanlar.da güçlü devlet yoktu. Bizans imparatorluğu ve Anadolu Selçuklu Devleti’nin de zayıflamış olması, ilk zamanlarından itibaren Osmanlı.nın işine yaramıştır.
11-Örgütlenmedeki Başarısı :
Osmanlı Beyliği, ilk hükümdarlarından itibaren gerek Anadolu Selçuklu Devleti’nin, gerekse Bizans İmparatorluğu’nun örgütlenmelerinin etkisinde kalmıştır. Divan örgütü, medrese. düzenli ordu. toprak sistemi gibi organizasyonlarını kısa sürede tamamlamış, kendine özgü sistemler de geliştirmiştir.
Avrupada feodalitenin, kralların yetkilerini kısıtladığı, doğuda ise Türk devletlerinin, hanedanın ortak malı olarak görüldüğü günlerde Osmanlı Beyliği’nde mutlak monarşik anlayış yerleşmişti. I. Murat’tan itibaren. devlet hükümdarın malı olarak görülmüştür.
12-Mantıklı Siyasetlerin Etkisi :
Osmanlı Beyliği kurulduğu sırada Anadolu beylikleri arasında, Anadolu Sel çuklu Devleti’nden kalan mirasın paylaşımı konusunda kısır savaşlar vardı. Osmanlı Devleti’nin de bu mücadeleye girmesi pek sonuç vermeyeceğinden, Osmanlı yöneticileri yönlerini batıya döndürmüşlerdir.
13-Diğer Etkenler:
Osmanlı Beyliği’nin Anadolu’nun en önemli kara ticaret yolu üzerinde kurulmuş olması. .Anadolu’da dini, ekonomik, sosyal ve siyasi etkileri olan, meslek teşkilatlarının (Lonca) yöneticisi durumundaki Ahilerin desteğinin alınması. .Kurucularının, Oğuzların değer verilen bir kolu olan Kayı boyundan gelmeleri. .Rumeli’ye geçebilmiş olması.
