Sağlık Bakanı Recep Akdağ, kahvehane, lokanta gibi iş yerlerinde başlayacak sigara yasağı uygulamasına ilişkin sektör temsilcilerinin, yasağın ertelenmesi veya sigara içenlere özel bölüm ayrılmasını talep ettiklerini, ancak yasağın kanunda öngörüldüğü gibi 19 Temmuzda başlayacağını bildirdi.
Akdağ, Sağlık Bakanlığı ve sivil toplum kuruluşu yetkilileriyle Dünya Sigarasız Günü dolayısıyla 5727 Sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Yasa‘nın bugüne kadarki uygulama sonuçlarını, Rixos Grand Ankara Otel‘de düzenlenen basın toplantısında değerlendirdi.
Kapalı mekanlarda sigara içilmesini yasaklayan kanunun geçen yıl yürürlüğe girdiğini hatırlatan Akdağ, o tarihten bu yana Türkiye’de sigara içme oranının yüzde 33’den yüzde 31’e düştüğünü bildirdi.
Kanun gereği, 19 Temmuz 2009 itibariyle kahvehane, pastane, lokanta gibi işletmelerde de sigara içme yasağının başlayacağını anımsatan Akdağ, bir kaç gün önce sektör temsilcileriyle konuya ilişkin görüşme yaptıklarını, temsilcilerin ”Yasağın başlangıç tarihinin ertelenmesi” ve ”Sigara içenler için özel bir bölüm ayrılması” yönünde taleplerini ilettiklerini söyledi. Akdağ, sözlerini şöyle sürdürdü:
”Aslında yasayı yaparken bunları tartışmıştık. Bunları bilimsel gerçekler çerçevesinde insanımızı korumak için yaptık. Geçiş süreci uzun bir süre, 14 ayda bu sürede yasanın uygulamasının kolaylaşması gerekiyordu. Ancak görüyoruz ki toplumu, kamuoyunu farklı yönlendirmeye dönük bir takım davranışlar var.”
Akdağ, kanunu uygulayacaklarını belirterek, ”İktidarda da biziz. Bu yasayı TBMM’ye getirdik. 19 Temmuzda kanunun gerektirdiği uygulama başlayacak” diye konuştu.
‘KİM İÇİYOR’ TESPİTİ ÇABASINDA DEĞİLİZ”
Akdağ, basın mensuplarının sorularını da yanıtladı. Bir gazetecinin, ”Sigara yasağının büyükşehirlerde daha etkin uygulandığı, küçük illerde denetimin azaldığı bilgileri var. Elinizde buna yönelik bilgi var mı?” şeklindeki sorusu üzerine, sigara içilen mekanlardaki havanın herhangi bir cihazla temizlenmesinin mümkün olmadığını kaydetti.
Akdağ, Başkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Birol Kılkış‘ın araştırmasına değinerek, kapalı mekanlarda temiz hava için tek çözümün sigara içilmemesi olduğunu söyledi. Akdağ, ”Teknolojinin elinde özellikle kanserojen maddeleri havadan uzaklaştırma konusunda bir imkan yok” dedi.
Vatandaşların konuya ilişkin algılarının değişmesinin önemine işaret eden Akdağ, ”Herkesin peşine hafiye takıp ‘kim içiyor’ tespiti çabasında değiliz. Kuralları uygulamayanlar her geçen gün azalıyor. Bu yasa esas itibariyle cezalandırma yasası değil. 81 ilde 67 bin denetimde, sadece 200 civarında ceza kesildi” diye konuştu.
Aynı soruya Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü Dr. Seraceddin Çom ise kamu binalarında yüzde 95, toplu ulaşım araçlarının ise yüzde 92’sinde yasağa uyulduğunu bildirdi. Çom, Türkiye’de en çok sigara tüketilen illerin başında Edirne ve Muş’un geldiğini belirtti.
”SİGARA SEKTÖRÜ ZARAR GÖRECEK”
Bakan Akdağ, sigara yasağı uygulamasından sadece sigara sektörünün zarar göreceğini söyleyerek, ”Bundan başka zarar görecek sektör yok. Dünyada uygulamaları var. Kahvehaneler, lokantalar, turizm işletmeleri zarar görmüyor. Zarar görecek diğer bir sektör de kanserle ve kalp damar hastalıklarıyla ilgili tedavi sektörü” ifadelerini kullandı.
Başka bir soru üzerine de Akdağ, yasağın bulunduğu mekanda sigara içilmesi halinde Kabahatler Kanununa göre, eylemi yapana yaklaşık 60 TL, ”sigarayı teşvik” etmesi halinde mekan sahibine ya da kurum yetkilisine ise 5-6 bin TL ceza kesilmesinin öngörüldüğünü hatırlattı.
”Bu yasa ‘nerede biri eline sigara aldı, onu cezalandıralım yasası’ değil” diyen Akdağ, cezalandırılanlara kıyasla toplumun büyük bir kısmının yasaya sahip çıktığını, bu nedenle de yasağın uygulanmasında güvencenin toplumun kendisi olduğunu söyledi.
”SİGARA KULLANIM ORANI YÜZDE 2,6 AZALDI”
Bu arada toplantıda Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı Uzman Dr. Hasan Irmak, ”Küresel Yetişkin Sigara Araştırması”nı sundu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2006’da yapılan araştırma sonuçlarıyla kıyaslandığında Türkiye’de sigara kullanım oranının yüzde 2,6 azaldığını kaydetti.
Özellikle gençlerin sigarayı bırakmak istediklerini belirten Irmak, 33 bin kişi üzerinde yapılan araştırmada, örneklemin yüzde 93’ünün yasayı desteklediğini, yüzde 92’sinin onayladığını bildirdi. Irmak, yasanın diğer aşamasının devreye girmesiyle Türkiye’nin sigara kullanımının önüne geçilmesi yönündeki çalışmasıyla dünyada 6, Avrupa’da 3. ülke konumuna yerleşeceğini ifade etti.
SİGARA PAKETİNDE RESİMLİ UYARI
Irmak, sigara paketleri üzerinde zararların ifade edilmesine yönelik resim uygulamasına ilişkin olarak da uygulamanın 1 Ocak 2010’dan itibaren başlayacağını belirtti.
Halk Sağlığı Uzmanları Derneği uzmanlarından Prof. Dr. Hilal Özcebe, sigara yasağı uygulamasına ilişkin araştırmalarında, sigara yasağının başlamasından önceki Mayıs ayında ve yasaktan sonraki Aralık ayında belirlenen bazı mekanlarda havadaki partikül oranlarını incelediklerini anlattı.
Uygulamanın yürürlüğe girmesinin ardından üniversite kafeteryası, kuaför, kırtasiye gibi bir çok mekanda havada bulunan partikül miktarının yüzde 80-90’lara varan oranlarda düştüğünü söyleyen Özcebe, çalışma örneklemine göre, yasanın toplum tarafından öğrenildiğini belirtti.
Başkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Birol Kılkış da sunumunda, kapalı mekanlardaki sigara partiküllerinin herhangi bir havalandırma yöntemiyle temizlenmesinin mümkün olmadığını, tek çözümün buralarda sigara kullanımının önlenmesi olduğunu söyledi.