Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından belirlenen ve dünya çapında koruma altına alınan kültürel ve doğal varlıklardan oluşan dünya mirasları listesinde Türkiye’den 17 varlık bulunuyor.
Türkiye’den bir varlığın ilk kez 1985 yılında listeye kaydedildiği UNESCO Dünya Miras Listesi’ne Türkiye’den 32 yılda 17 eser alındı.
Geçen yıl Ani Arkeolojik Alanı’nın girdiği listeye son olarak Aydın’ın Karacasu ilçesindeki Afrodisyas Arkeolojik Alanı dahil edildi.
Adını Afrodit’ten alıyor
Polonya’nın Krakow kentinde yapılan UNESCO 41. Dünya Miras Komitesi Toplantısı’nda Türkiye’nin aday gösterdiği Afrodisyas’ın UNESCO Dünya Miras Listesi’ne kaydedilmesiyle ‘miras’ sayısı 17’ye yükseldi.
Adını aşk ve güzellik tanrıçası Afrodit’ten alan ve özellikle Roma çağında Afrodit tapınımıyla ünlenen Afrodisyas, çok iyi korunmuş anıt yapıları ile Türkiye’nin en önemli arkeolojik yerlerinden biri olarak gösteriliyor.
Afrodisyas Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Roland R.R. Smith, Afrodisyas’ın olağanüstü doğa ve buluntu topluluğuna sahip olduğunu söyledi.
Bölgede 1961 yılından bu yana kazı çalışmalarının aralıksız devam ettiğini belirten Smith, Afrodit kültü ve heykellerin bölgenin en çok dikkat çekici unsurları olduğunu ifade etti.
Smith, ‘Afrodisyas’ın Dünya Miras Listesi’ne alınması bizi çok heyecanlandırdı. Hem Türkiye için hem Afrodisyas için mutluluk verici bir karar.’ dedi.
Afrodisyas, 2009 yılında bu yana Dünya Miras Geçici Listesi’ndeydi.
İlk miras Kapadokya
Türkiye’nin UNESCO Dünya Miras Listesi’ne giren ilk kültürel varlığı ise Kapadokya ve Göreme Milli Parkı oldu.
Türkiye’den İstanbul’daki tarihi yerler ile Sivas’taki Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası da aynı yıl listeye girdi ve bir yıl içinde 3 varlık ‘dünya mirası’ olarak tescillendi.
Listeye 1986 yılında Çorum’daki Hattuşaş, 1987’de Adıyaman’daki Nemrut Dağı, 1988’de Denizli’deki Pamukkale ve Hierapolis Milli Parkı ile Antalya ve Muğla sınırları içinde yer alan Ksantos-Letoon Antik Kenti, 1994’de Karabük’teki tarihi Safranbolu şehri, 1998 yılında Çanakkale’deki Truva Antik Kenti, 2011’de Edirne’deki Selimiye Camii ve Külliyesi, 2012’de Konya’daki Çatalhöyük Neolitik Kenti, 2014’te Bursa’daki Cumalıkızık köyü ve İzmir’deki Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı, 2015 yılında Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri ile Efes, 2016’da Kars’taki Ani Arkeolojik Alanı girdi.
Geçici listede 71 varlık var
UNESCO Dünya Miras Listesi’nin ön adımı niteliğindeki listede Türkiye’den 71 kültürel ve doğal varlık bulunuyor.
Geciçi listedeki varlıklar arasında Çanakkale ve Gelibolu 1. Dünya Savaşı Alanları, Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Alanı, Çanakkale’deki Assos Arkeolojik Alanı, Ankara’daki Hacıbayram Camii, Bodrum Kalesi, Trabzon’daki Sümela Manastırı, Van’daki Akdamar Anıt Müzesi, Kırşehir’deki Ahi Evran Türbesi, Denizli’deki Laodikeia Antik Kenti, Nevşehir’deki Hacı Bektaş Veli Külliyesi gibi varlıklar yer alıyor.
Türkiye, 2018’de düzenlenecek UNESCO 42. Dünya Miras Komitesi Toplantısı’nda, Göbeklitepe Arkeolojik Alanı’nı aday gösterecek.
Dünya mirasları
Dünya Mirasları, UNESCO tarafından belirlenen kültürel ve doğal varlıklardan oluşuyor.
UNESCO’nun 1972 yılındaki genel konferansında hazırlanan 38 maddelik Dünya Doğal ve Kültürel Mirası Koruma Antlaşmasını imzalayan 175’ten fazla ülkenin korumayı garanti ettikleri anıt ve sit arasından Dünya Mirası kıstaslarına uygun bulunanlar listede yer alıyor.
Antlaşmayı imzalayan ülkeler tarafından seçilen 21 ülke temsilcisinin oluşturduğu Dünya Miras Komitesi, aday gösterilen değerler arasından seçim yapıyor ve listeyi oluşturuyor. Komite ayrıca, WHF’yi (Dünya Miras Fonu) yönlendirerek listedeki değerlerin korunmasını sağlıyor.