Akdeniz bölgesinde, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) Dünya Mirası listesinde yer alan çok sayıda antik kent deniz seviyesinin yükselmesi ve erozyon tehlikesi nedeniyle tehdit altında bulunuyor. Nature Communications dergisinde yer alan bir araştırmaya göre tehdit altındaki antik kentler arasında İzmir’in Selçuk ilçesi sınırlarında yer alan Efes antik kenti de bulunuyor.
Araştırmada, aralarında Türkiye’den İstanbul’un tarihi kısımları ile Efes ve Fethiye yakınlarındaki Xanthos-Letoon antik kentlerinin de bulunduğu, Akdeniz bölgesinde kıyılara yakın 49 tarihi şehir incelendi. Araştırma, deniz seviyesinin yükselmesi nedeniyle gelecek yüz yıl içinde bu kentlerin 37’sinin sular altında kalması, 42’sinin ise kıyılarda meydana gelebilecek erozyon tehdidiyle karşı karşıya olduğunu ortaya koydu. Araştırmaya göre, 2100 yılına kadar Akdeniz bölgesinde deniz seviyesinin yükselmesi ile oluşacak sel riskinin yüzde 50, erozyon riskinin ise yüzde 13 artacağı tahmin ediliyor.
Araştırmaya göre, 2100 yılında deniz seviyesinin yükselmesi halinde İstanbul orta riskli, Efes ise yüksek riskli bölgeler arasında bulunuyor. Erozyon tehlikesinde ise Efes “çok yüksek riskli”, İstanbul ise “orta riskli” kategorisinde yer alıyor. Fethiye yakınlarındaki Xanthos-Letoon antik kentinde ise taşkın ve erozyon tehlikesi bulunmuyor.
Venedik tehdit altında
Araştırma göre, 2100 yılında Akdeniz bölgesinde deniz seviyesinin yükselmesi nedeniyle en çok tehdit altında olan yerlerin başında İtalya’nın Venedik Lagünü, Po Nehri deltasındaki Ferrara kenti ile Aquileia Bazilikası geliyor. Hırvatistan’da Adriyatik kıyısındaki tarihi Trogir kenti ve Sibenik Katedrali tehdit altında bulunuyor.
Erozyon tehlikesinin çok yüksek olduğu yerler arasında ise Lübnan’ın tarihi Sur kenti ile Yunanistan’ın Sisam Adası’ndaki Pythagorion ve Heraion antik kentleri gösteriliyor.
Araştırma kapsamında iklimlerin değişikliğine ilişkin dört farklı senaryoyu inceleyen bilim insanları, 2100 yılına kadar deniz seviyesinin ne kadar yükselebileceğine dair tahminlerde bulundu. Dünyanın ısınması sonucu buzulların eridiğini ve deniz seviyesinin yükseldiğini belirten bilim insanları, deniz seviyesi yükseldikçe riskin de arttığına dikkati çekti. Bu tarihi yerlerin korunması için önlem alınması gerektiğine işaret eden bilim insanları öncelikle insanların bu kentlerin kaybolmasının ne anlama geleceğini kavramaları gerektiğini vurguladı.
Kaynak: Birgün