Derleyen: Bengü Dağlı
Capoeira, Brezilya asıllı bir savunma sanatı. Brezilya Portekizcesi’nde kelime anlamı büyük ormanlardaki küçük ağaçsız alandır. Dövüş sanatının adı da buradan geliyor.
Brezilya’ da yaşayan Afrika asıllı kölelerin kendilerini savunmak için geliştirdikleri bu saldırı kökenli spor bugün Brezilya başta olmak üzere dünyanın 48 ülkesinde resmi olarak yapılıyor. Estetik görünümü ve katı formlara sahip olmayışı Capoeira’ yı diğer savunma sanatlarından ayırır. Birçok insana göre Capoeira bir savaş sanatı, savunma sanatı ya da sadece bir dans olabilir. Brezilya’daki Capoeira’nın kökenlerini yaratan köleler için Capoeira ‘Özgürlüğe giden yol’ olarak kabul görmüş. Eğer siz Capoeira ile ilgileniyorsanız ya da yapıyorsanız, cevabını çok rahatlıkla verebilirsiniz.
Capoeira, RODA adı verilen insanlardan oluşan bir çember, yuvarlak daire ya da yarım daire içerisinde 2 kişi ile belli stillerde ve ritimlerde oynanan bir oyundur. Bu oyunun adı JOGO’ dur. RODA çemberinin ve JOGO ( jogu ) oyununun belli töresel kuralları vardır. RODA, orkestra’yı da içinde barındırır. Oyun müzik eşliğinde, saldırı ve savunma kavramları temel alınarak oynanır. Bu oyunda rakipler birbirlerine ağırlıklı olarak zihinsel ve bunun yanında fiziksel üstünlük sağlamaya çalışır. Fakat saldırılar ve üstünlük kurma, yıkma anlamında değil aksine birliği ve uyumu sağlamak içindir.
Capoeira iki temel stil halinde oynanan bir oyundur. ANGOLA ve REGIONAL. Her iki stilde de kurallar, oyunun anlamı ve amacının bilinmesi, uygulamaktan çok daha önemlidir. Capoeira’yı özel yapan şey budur.
Capoeira ile ilgilenen bir kişi, öncelikle bu kültürün gerçek felsefesini ve kurallarını öğrenebilmek için kesinlikle bir hocadan eğitim almalıdır.
Capoeira, amacı, felsefesi, geleneksel kuralları, orkestrası, enstrüman, ritim ve şarkıları, oyunu ile bir bütündür. Capoeira’da kurallar gelenekseldir ve çok önemlidir.
CAPOEIRANIN TARİHİ
Her ne kadar Capoeira tarihi hakkında derin araştırmalar yapılmasa da tam olarak nerede ve nasıl doğduğu bilinmemektedir. Tarihin içerisinde sır olarak saklı kalmıştır "profundamente do mar". Denizin dibi ne kadar gizemliyse Capoeira tarihide o kadar derin, gizemli ve büyüleyicidir.
Capoeira’nın tarihçesi iki bölümden oluşmaktadır:
1- Bölüm: Capoeira’nın doğumu ve gelişimi anlatılır. Capoeira Angola’nın hangi şartlar altında doğduğu, kimler tarafından yetiştirildiği ve kimleri koruduğu üstünde durulur.
Ara Bölüm – Uzatılan Zincirler: Capoeira Angola ve Capoeira Regional arasındaki geçiş süreci anlatılır.
2- Bölüm: Capoeira’nın özgürleşmesi anlatılır. Bu bölümde, saklanmak zorunda kalan kardeşini (Angola) özgürlüğe kavuşturmak için doğan, küçük kardeşinden (Luta Regional Baiana) bahsedilir.