Uzmanlar spor yaparken gözlerin olumsuz etkilenmemesi için uyarıda buluyor. Önemsiz zannedilen bir darbenin ileride görme bozukluğuna, hatta görme kaybına neden olabileceğini belirten uzmanlar amatör ya da profesyonel olarak spor yapanların retina sağlığı yönünden bilinçlenmesi gerektiğini söylüyor. Dünyaya açılan pencerelerimizin özellikle spor yaparken tehdit altında olduğunun düşünmediğimizi ancak yanıldığımızı belirten Dünya Göz Hastanesi Doktorlarından Operatör Dr. Nilüfer Köylüoğlu Ünal, sporcuların gözlerinde hasar oluşumunda akla gelen ilk spor dalının boks olduğunu, oysa bu durumun boksla sınırlı olmadığını, travmayı tanımlarken tekvando yanında voleybol, basketbol, yüzme, bisiklet, kayak, yelken ve tenis gibi diğer spor dallarının da akla gelmesi gerektiğini belirtti.
Topa kafa vurmak riskli mi?
Ünal, sporla uğraşanların yaralanma olmadan da gözlerinde sorun oluşabileceğini hatta bu durumun genellikle erken dönemde kişi tarafından hissedilmediğini söyledi. Ünal “Ağırlığı 400 gramı aşan bir futbol topuna kafa vuran basketbolda dirsek yiyen, karate de tekmeye hedef olan, voleybolda fileye blok yapmak için yükselirken düşen, teniste top yüzüne gelen ve diğer sporlarda yüzü başı gözü hedef olabilen sporcular ya da sürekli ağırlık kaldıran halterciler… Branş farkı olmaksızın gözün retina tabakası hasara uğramış veya yapısal olarak hasar görmeye eğilimli olabilir. Bunu ortaya çıkarmanın tek yolu da göz dibi muayenesidir. Göz dibi muayenesi sorun olup olmadığını ortaya çıkarır ve oluşacak görme kaybına karşı önlem alma şansı sunar” dedi.
Kardiyoloji kadar önemli
Göz muayenesinin gözlük muayenesinden ibaret olmadığını, damlalı muayene-göz dibi muayenesinin herkes için şart olduğunu dile getiren Ünal “Sürekli efor gösteren ve travmaya maruz kalan sporcular için retina muayenesi lisans şartı olmalıdır” dedi. Sporcular için göz dibi kontrollerinin kardiyoloji muayenesi kadar rutin olması gerektiğini vurgulayan Ünal, şunları söyledi: “Gözün ön kısmını oluşturan kornea tabakası pencere görevi görür. Sadece damla damlatılıp yarım saat beklenerek, gözün görmesinden sorumlu olan retina tabakası detaylı olarak muayene edilebilir.
Bazı önemli göz hastalıkları makula (sarı nokta) etkilenmeden önce hasta tarafından hissedilmemektedir. Göz dibi muayenesi diyabet hastaları için çok önemli ancak onlara özel değildir. Göz muayenesinin kalbidir. Retina dekolmanı riski taşıyan delik, yırtık ve öncü lezyonları argon laser ile tedavi etmek, ilerlediğinde görme kaybı ve bir dizi cerrahi operasyona gerek duyulacak hastalık evlerine varmadan önlem almak, koruyucu sağlık için çok önemlidir…”
Travma ve hayat iç içe
Spor yapan herkesin bilinçli olması gerektiğini vurgulayan Operatör Dr. Nilüfer Köylüoğlu Ünal, gözdeki hasarın oluşumuyla ilgili şu bilgileri verdi: “Gözü bir oda, retina tabakasını ise bir duvar kağıdı gibi düşünürsek, bu odanın içi vitreus adı verilen jel ile doludur, kişi hareket ettikçe bu jel de hareket eder. Sağlıklı bir gözde bu jelin retinaya yapışık olmaması kişinin her türlü hareketinden retinanın etkilenmesini önleyen mükemmel bir koruma mekanizmasıdır.
Ancak kişide retinanın bazı yapısal dejenerasyonları varsa, yaralanma ile sonuçlanmayan çarpışma, zıplama, ağır kaldırma gibi her türlü günlük ve sportif aktivite retina üzerine mekanik etki yaratarak retina yırtığı riski oluşturur. Yırtık tedavi edilmezse duvar kağıdına benzetilen retina tabakası yerinden sökülür. Retinanın bulunduğu plandan ayrılması ile görme kaybı oluşur.
Retina dekolmanı riskini belirleyen spor branşı değil, sporu yapan profesyonel ya da amatör sporcunun retina yapısı ve retina dekolmanına ailesel yatkınlığıdır. Ayrıca travma, hayat ile iç içe… Yaşlılar düşüyor, ebeveynlerin gözüne bebeklerinin el ve ayakları ya da oyuncakları çarpıyor.