Bu yıl Brezilya’nın Rio de Jenario kentinde düzenlenen 2016 Olimpiyat Oyunları, büyük ilgi ve dikkatle takip edilmeye devam ediyor. Takipçilerin gözünden kaçmayan noktalarından biri de sporcuların vücudundaki izler. Yüzme dalında rekor kıran Michael Phelps başta olmak üzere 10 bini aşkın sporcunun birçoğunun sırt ve omuz bölgelerinde kahverengimsi izler yer alıyor. Bu izlere, halk arasında yaygın bilinen adıyla “kupa tedavisi” neden oluyor. Memorial Ankara Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü’nden Uz. Dr. Gülseren Kayalar, kupa tedavisi ve uygulama şekilleri hakkında bilgi verdi.
Faydadan çok zarar verebilir
“Kupa tedavisi”, son yıllarda özellikle sporcuların kas spazmı ve ağrılarını gidermek için uygulanan bir yöntemdir. 3 bin yıllık bir geçmişi olan bu tekniğin kontrolsüz şekilde uygulanması ise önemli hastalıkları maskeleyerek faydadan çok zarara yol açabilmektedir. Kupa tedavisinin uygulanmasında bilimsel olarak kanıtlanmış “vakum tekniği” tüm yumuşak doku zedelenmelerinde etkin ve güvenilir bir tedavi yöntem olarak ön plana çıkmaktadır.
Gergin kas grupları rahatlatılıyor
Kupa tedavisi, hedeflenen kaslara ısıtılmış kupalar kullanılarak uygulanan ve cildi nazik bir şekilde vakum tekniğiyle yukarı doğru çekme işlemidir. Kupa ciltte, 5-15 dakika süre ile kalır. Uygulama sırasında yumuşak doku üzerindeki mekanik basınç etkisi refleks yolluyla cilt reseptörlerini uyarır. Bunun sonucunda gergin kas grupları serbestleşirken, ödem azalır. Diğer yandan ısınan yumuşak dokuda kılcal kan damarlar genişler, kan akışı artar ve dolaşım hızlanır. Bu çift etki sayesinde kas spazmı azalır ve ağrı ortadan kalkar.
Tekrarlayan uygulamalarda derin kaslardaki yapışıklıklar azaltılarak bağ dokudaki sertleşmelerin önüne geçilir. Kupa tedavisinin bir diğer faydası, akut veya kronik ağrı döneminde ani gevşeme sağlayarak kişiyi psikolojik açıdan da iyi hissettirir.
Sporculara en çok kuru uygulama yapılıyor
Kupa tedavisinin uygulama şekillerinden biri kuru uygulamadır. Sporcular arasında en sık bu yöntem kullanılmaktadır. İşlem sırasında uygulama yapılacak yumuşak doku üzerinde küçük bir alana düşük bir hava basıncı ile vakumlama yapılır. Vakumlama için kullanılan malzemeler çeşitlidir. Yuvarlak veya çan şeklinde, plastik veya cam olabilen kupalar önceden ısıtılarak ya da içine sıcak hava üflenerek düşük hava basıncı ile cilde uygulanır. Kupa içinde soğuyan hava, cildi hafifçe gererek içine doğru vakum etkisi ile kaldırır. Eskiden elle yapılan bu uygulamanın yerini son yıllarda sporcularda kullanılan mekanik emici pompalar ile yapılan vakumlama almıştır. Bu pompaların tepesinde bulunan bir kapak yardımı ile hava emilmekte ve vakumlama yapılmaktadır.
Vakum tekniği kupa tedavisinin bilimsel yüzü
Kuru uygulama tekniğinin en güncel ve bilimsel olarak kanıtlanmış şekli ise fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamalarında kullanılan vakum tekniğidir. İşlem sırasında bir elektroterapi cihazıyla vakum uygulaması ve alçak-orta frekanslı ağrı kesici elektriksel akımlar eşliğinde yaklaşık 20 dakika boyunca yumuşak dokuya uygulanır. Özellikle bel, sırt, boyun ağrıları ve omuz yaralanmalarında, ayrıca diğer yumuşak doku zedelenmelerinde etkin bir tedavi sağlar. Uygulama sonrası ciltte oluşan kızarıklıklar geçicidir. Tek bir alana uygulanabildiği gibi yumuşak dokudaki spazm ve ağrının şiddetine göre tercihen daha çok alana da uygulanabilmektedir.
Islak uygulama solunum sistemi hastalıklarının tedavisine destek oluyor
Kupa tedavisinde kullanılan bir diğer yöntem ıslak uygulamadır. Bu yöntem uygulanırken ısıtılmış kupa, 3 dakika ciltte tutulur ve nazikçe çekilir. Ardından bisturi yardımı ile ciltte hafifi bir kesi ile kan akıtılır ve yeniden kupa uygulanır. Biriken kan 15 dakika boyunca toplanır ve kupa çekilir. Özellikle soğuk algınlığı, zatürre, bronşit gibi solunum sistemi hastalıklarında destek olarak uygulanır. Ayrıca bel-sırt-omuz ve diğer kas iskelet sistemi hastalıklarının tedavisinde de alternatif bir yöntem olarak kullanılmaktadır.
Yanlış teknikler hasta edebilir
Alternatif bir tedavi metodu olarak uygulanan kupa çekme işlemiyle birçok hastalıkta asıl tedaviye destek olma amaçlanmaktadır. Bu tedavi şeklinin genel fiziksel ve psikolojik iyi olma haline yardım ettiği düşünülmektedir. Fakat uygulamanın kontrolsüz şekilde yapılmasının önemli hastalıkları maskeleyerek, faydadan çok zarara neden olabileceği unutulmamalıdır.