İster çocuk ister yetişkin olun sağlıklı bir vücuda sahip olmanın en önemli koşullarından biri spor yapmaktır. Kişi sporla ne kadar erken tanışırsa bunu hayatı boyunca sürdürmesi de o kadar kolay oluyor.
Çocukluk döneminde spora başlayan bireylerle, ileri yaşlarda spora başlayan bireyler arasında fiziksel, sosyal, ruhsal ve hatta kimlik gelişimine kadar her alanda farklılıklar gözlemlenmektedir.
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Fizyoterapist Metin İçli, “Bireyde doğumdan itibaren 0-1 yaş aralığında refleksif hareketler dediğimiz istemsiz olarak yapılan hareketler görülür; 1-2 yaş aralığında emekleme, oturma, ayağa kalkma gibi ilkel hareketler görülür; 2-6 yaş aralığında temel hareketler dediğimiz hareketleri yapar. Dolayısıyla bireyin 4 yaşından itibaren spora başlaması uygundur. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta çocukluk döneminde yapılan sporların oyuna dayalı olması gerekir. Çocuklar aşırı efor sarf edecekleri sporlardan uzak durmalıdır.” dedi.
’14 yaşından önce çocukların ağırlıkla çalışmalarına izin verilmemeli’
Çocukların 14 yaşından önce ağırlık çalışmalarının zararlı olabileceği konusunda uyarıda bulunan Fizyoterapist Metin İçli, “Sadece ağırlık çalışmaları değil, boks, halter, güreş, karate gibi ağır sporlardan da uzak durulması gerektiğini söyledi. Çocuklar gelişim evresinde oldukları için kuvvet antrenmanlarına dayanıklı değillerdir. Çocukluk döneminde kemikler gelişime açık, kalp kapasiteleri farklı, karbonhidrat depoları yetişkinlere göre azdır.” İfadelerini kullandı.
İçli, çocukların hangi yaşta hangi sporları yapması gerektiğinin şöyle sıraladı:
• Jimnastik: 4-6 yaş
• Yüzme: 5-6 yaş
• Tenis: 7-8 yaş
• Basketbol: 9-10 yaş
• Voleybol: 10-12 yaş
• Su topu: 10-12 yaş
• Hentbol: 10-12 yaş
• Atletizm: 10-16 yaş
• Kürek: 11-14 yaş
• Okçuluk: 12-14 yaş
• Futbol: 12-14 yaş
• Boks: 14-15 yaş
• Halter: 14-15 yaş
• Kayak: 12-14 yaş
• Judo: 8-10 yaş
Yetişkinler hangi sporları yapması gerektiği konusuna da değinen Fizyoterapist Metin İçli, 20-30 yaş aralığında genelde bireylerin kas ve kemik gelişimini tamamlamış olduğunu, bu yaşlarda kas ve kemikleri güçlendirmeye yönelik vücut geliştirme sporları önerildiğini aktardı.
30-40 yaş aralığında bireylerin genelde metabolizmalarının yavaşladığı yaşlar olduğunu belirten İçli, “Bu yaşlarda metabolizma yavaşlamasına bağlı olarak kilo alınımı da görülmektedir. Bireylere bu yaş aralığında hafif fitness programları, yüzme, bisiklet sürme, koşu gibi sporlar önerilir. Bu sporlar eklemleri de güçlendirir ve sağlamlaştırır.” dedi.
“Bu yaşlarda kesinlikle hareketsiz kalınmamalıdır”
“40-50 yaş aralığında kas ve kemik kütlesinde azalma görülebilir.” Diyen İçli, ” Bu yaş aralığında ağırlık sporlarını önermeyiz. Eğer ağırlık çalışılacaksa da mutlaka bir fizyoterapist kontrolünde çalışılmalıdır. Genelde bu yaş aralığında 30-60 dk süreli yürüyüş, bisiklet sürme, yüzme gibi sporlar önerilir. 50 yaş ve üzerinde ise yapılacak egzersizler mutlaka bir fizyoterapist tarafından bireye özel belirlenmeli ve kontrollü yapılmalıdır. Bu yaşlarda kesinlikle hareketsiz kalınmamalıdır.” İfadelerini kullandı.
Spora başlamadan önce nelere dikkat edilmelidir?
Spora başlamadan önce dikkat edilmesi gereken bir takım etkenlerinde olduğunu aktaran İçli, “Öncelikle bireyin hangi spora uygun olduğu belirlenmelidir. Bunun için bireyin fiziksel yeterlilikleri ve sağlık durumunun tercih edilen spora uygun olup olmadığı bir fizyoterapist tarafından değerlendirilmelidir. Yapılacak olan spor belirlendikten sonra dikkat edilecek bir diğer nokta ise beslenme. Bireyin yaşına ve yapacağı fiziksel aktiviteye göre beslenme programı oluşturulmalıdır. Spordan en erken 1 saat önce hafif bir yemek yenmesi uygundur. Aç ve tok olmak performansı olumsuz etkiliyor. Egzersiz sırasında ve sonrasında bol sıvı tüketilmelidir.” Şeklinde konuştu.
İçli sözlerini şöyle sürdürdü:
“Spor yaparken doğru ayakkabı ve giysiler tercih edilmelidir. Gerekirse tabanlık kullanılmalıdır. Açık alan sporlarında şapka ve gözlük kullanılmalıdır. Yapılan spora göre koruyucu dizlik, dirseklik, bileklik gibi koruyucu teçhizatlar kullanılmalıdır. “