Çocuk yaşta ergen olanların sayıları her geçen gün artıyor. Sağlıkları için ergenliklerinin durdurulması gerekiyor. Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz’e göre deodorantlardan hatalı beslenmeye kadar pek çok şey erken ergenliğe davetiye çıkarıyor…
Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz, son yıllarda çocuklar arasında hızla yayılan erken ergenlikle ilgili soruları yanıtladı:
Erken ergenlik nedir?
Erken ergenlik; 10-11 yaşlarında salgılanması gereken hormonların, daha erken; kızlarda sekiz, erkeklerde dokuz yaşından önce salgılanmasıdır.
Neden erken ergenlik daha çok kızlarda görülüyor?
Özellikle kızlarda daha sık görülüyor gibi kesin bir bilgi yok. Ama erkeklerde daha az görüldüğü de yanlış değil. Erken ergenliğin nedeni organiktir. Yani beyinde bir hadise, bir enfeksiyon, bir tümör buna sebep olabilir. Son yıllarda erken ergenliğe girme sadece ülkemizde değil tüm dünyada, özellikle de Amerika’da çok arttı.
Ne gibi sorunlarla karşılaşıyorsunuz?
Örneğin kızlarda meme gelişimi daha erken ortaya çıkmaya başladı. Meme gelişimi eskiden 9-10 yaşlarında ortaya çıkarken, şimdi sekiz yaşından önce görülebiliyor. Yani kemik yaşının biyolojik yaştan daha ileride olması ve kızlarda meme gelişimi sekiz, erkeklerde de cinsel gelişme ve testislerde büyüme dokuz yaşından önce görülmesi; erken ergenliğin belirtileri olabilir.
Meme büyümesi her zaman hormonal midir?
Özellikle şişman kız çocuklarında, meme büyümesinin; yağlanmadan dolayı mı, yoksa hormonal mi olduğuna dikkat edilmesi gerekir. Bu nedenle kapsamlı bir test yaparak, hormonların seviyesini görmek ve bu verileri görerek tanıyı koymak önemlidir. Ayrıca büyüme hormonu gece salgılandığı için, sabah aldığımız hormonları tek başına dikkate alarak bir karar vermek mümkün değildir.
Erken ergenliğin tanısı nasıl konuyor, belirtiler görüldüğünde hangi doktora başvurmak gerekiyor? Bu durum, ilk belirtilerini boy büyümesinde hızlı artış olarak gösterir. Çocukluk çağında yılda en az beş santim boy uzaması normaldir. Ergenlik belirtileri ile birlikte daha hızlı boy artışı görülüyorsa, mutlaka bir endokrin uzmanına başvurmak gerekir.
KIZ ÇOCUKLARI ERKEN MENOPOZA GİREBİLİR
Tedaviye ne zaman başlanmalı?
Tedaviye erken yaşta başlamak çok önemli. Çünkü erken tedaviye başlamak, büyümenin son bulacağı kemik yaşının, büyümeyi tamamlama evresine kadarki sürede, çocuğa akranlarına yetişme şansı tanır.
Erken ergenliğe giren bir kız çocuğu daha erken mi menopoza girer?
Bu ihtimal dahilindedir. Çünkü tedavi yapılmazsa, adetler erken başladığı için yumurta sayısında azalmalar olur. Ama menopoz için kesin bir yaş yoktur. Erken ergenliğe giren kızların, menopoza erken girebilme ihtimalleri de yüksektir.
SGK KARŞILIYOR
Tedavi SGK kapsamında mı?
Evet. İlaçlar ve tedavi, SGK kapsamında. Erken ergenlik tanısı koyduğumuz bir çocuğa, rapor verilirse, ücretsiz olarak tedavisinde gereken ilaçlar alınabilir. Hasta yakınları ayrıca, üniversite hastanelerinden ya da devlet hastanelerinden de heyet raporu alarak tedaviye başlayabilirler. Uzun süren bu tedavi için bu güvence gerçekten çok önemli.
ŞÜPHENİZ VARSA TEST YAPTIRIN!
Belirtilerin hepsi erken ergenlik anlamına gelir mi?
Hayır. Örneğin, kızlarda görülen her meme büyümesi erken ergenlik anlamına gelmez. Çünkü altı ile sekiz yaşları arasında da iyi huylu meme büyümeleri olabilir. Bunlar bir süre sonra kaybolur. Bunu da erken ergenlikten ayırmak gerekir. Bu çocuklarda hızlı boy artışı olmaz, kemik gelişimi ilerlemez. Testler yapıır ve ergenlik testlerinden olumlu sonuç alınmaz ise, hormonlar artmamış mesajı alırız.